Εφιαλτικές προβλέψεις για την εργασία τα επόμενα 10 χρόνια – Η τεχνητή νοημοσύνη θα φέρει ανεργία

Μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) θα αλλάξει ριζικά τον τομέα της εργασίας. Το σχετικό σενάριο που ισχυροποιείται ολοένα και περισσότερο προβλέπει αποσταθεροποίηση, μαζική απώλεια θέσεων εργασίας και μια κοινωνία που θα δυσκολεύεται να ακολουθήσει.

Στις ΗΠΑ, οι τεχνολογικοί κολοσσοί της Silicon Valley προχωρούν σε ριζική αναδιάρθρωση της εργασιακής κουλτούρας, προκαλώντας ανακατατάξεις στην αξιολόγηση του προσωπικού. Google, Microsoft και Meta υιοθετούν αυστηρότερη διαχείριση των επιδόσεων των εργαζομένων και στέλνουν αυστηρό μήνυμα: η εποχή των ανέσεων και της χαμηλής υπευθυνότητας έχει τελειώσει.

Με τακτικές «καρότο και μαστίγιο» υπόσχονται γενναιόδωρες ανταμοιβές για τις υψηλές επιδόσεις αλλά περιμένουν στη γωνία όσους δεν ανταποκρίνονται στις υψηλές προσδοκίες της διοίκησης απειλώντας με συνέπειες.

Στη Google, τη Microsoft και τη Meta, η διαχείριση των εργαζόμενων περνά σε άλλο επίπεδο: Από τη μια βάζουν σε εφαρμογή μια «μηχανή» παροχής κινήτρων και από την άλλη ενεργοποιούν την «πρέσα» των απομακρύνσεων, αντανακλώντας μια σαφή στροφή στην αξιολόγηση προσωπικού.

Αυτές οι στρατηγικές αντικατοπτρίζουν μια ευρύτερη αναπροσαρμογή της εργασιακής κουλτούρας. Καθώς οι επενδύσεις σε τεχνητή νοημοσύνη αυξάνονται και η Wall Street απαιτεί αποτελεσματικότητα, οι εταιρείες πιέζουν τους εργαζόμενους να «κάνουν περισσότερα με λιγότερα».

Οι τεχνολογικοί κολοσσοί μετρούν την επιτυχία με νέα κριτήρια και ζητούν σκληρή δουλειά και συνεχή απόδοση. Οι καλύτεροι αμείβονται πιο γενναιόδωρα από ποτέ, όμως τα λάθη και οι αποτυχίες «πληρώνονται» ακριβά εισάγοντας τον κόσμο της εργασίας σε μια νέα εποχή με «καρότα και μαστίγια».

Ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς προειδοποιεί ότι η AI θα μπορούσε να εξαλείψει σχεδόν 100 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ μέσα στην επόμενη δεκαετία, κάτι που θα επιδείνωνε την ανισότητα, εκτός εάν οι νομοθέτες αναλάμβαναν δράση.

Η εκτίμησή του βασίζεται σε μια έκθεση της Γερουσίας που δημοσιεύθηκε προ ημερών και στην οποία περιγράφεται πώς η ρομποτική και η ΑΙ θα μπορούσαν να επιταχύνουν τα κέρδη, υπονομεύοντας παράλληλα την ασφάλεια των θέσεων εργασίας.

Η επανάσταση της «τεχνητής εργασίας»

Είχε προηγηθεί έκκληση του Σάντερς για την προστασία των εργαζομένων από την απειλή της ΑΙ, καταγγέλλοντας εξέχοντες δισεκατομμυριούχους της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των Ίλον Μασκ, Τζεφ Μπέζος, Μαρκ Ζάκερμπεργκ και Λάρι Έλισον, μεταξύ των στελεχών που επενδύουν «εκατοντάδες δισεκατομμύρια» για να αντικαταστήσουν την ανθρώπινη εργασία.

«Γιατί το κάνουν αυτό; Μήπως επειδή θέλουν να βελτιώσουν τις ζωές του 60% των Αμερικανών, που παλεύει για να κατορθώσει να πληρώσει για βασικά αγαθά, υγειονομική περίθαλψη, στέγαση και εκπαίδευση;», διερωτάται ο Σάντερς. «Ίσως ξενυχτούν αγωνιώντας για τις οικογένειες της εργατικής τάξης – πολύ αμφιβάλλω γι’ αυτό», προσθέτει.

Στην σχετική μελέτη, η αρμόδια επιτροπή της Γερουσίας ζήτησε από το ChatGPT της OpenAI να αναλύσει τα δεδομένα απασχόλησης στις ΗΠΑ, εκτιμώντας ότι ο αυτοματισμός θα μπορούσε να εκτοπίσει 97 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε δέκα χρόνια, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών μεριδίων θέσεων εργασίας σε τομείς όπως το fast food, η λογιστική και οι μεταφορές.

«Ως μέλος του Κογκρέσου που αντιτάχθηκε στις εμπορικές συμφωνίες που αποδεκάτισαν κοινότητες σε όλη τη χώρα, εγώ -όπως οι περισσότεροι Αμερικανοί- θέλω να δω την ανοικοδόμηση της βιομηχανίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά τα νέα εργοστάσια δεν θα σημαίνουν πολλά αν οι θέσεις εργασίας καλύπτονται από ρομπότ αντί από ανθρώπους», τονίζει ο Σάντερς.

Η έρευνα συνέδεσε την άνθηση του αυτοματισμού με δεκαετίες αυξανόμενης παραγωγικότητας και σταθερών μισθών. Από το 1973, η παραγωγή των εργαζομένων έχει αυξηθεί κατά 150%, ενώ τα εταιρικά κέρδη έχουν αυξηθεί κατά 370% και οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί κατά περίπου 30 δολάρια την εβδομάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία.

Η ευρύτερη τάση

Η δήλωση του Σάντερς έρχεται σε μια εποχή που η απειλή της ΑΙ και της ρομποτικής για τους εργαζόμενους μετατοπίζεται από την πρόβλεψη στην πραγματικότητα, καθώς ο αυτοματισμός αρχίζει να αναδιαμορφώνει τις βιομηχανίες από τη μεταποίηση στην ιατρική.

Η Διεθνής Ομοσπονδία Ρομποτικής ανέφερε ότι η παγκόσμια υιοθέτηση ρομπότ υπηρεσιών αυξήθηκε το 2024, λόγω της έλλειψης εργατικού δυναμικού, της γήρανσης του πληθυσμού και των μοντέλων Robot-as-a-Service.

Οι επαγγελματικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 9% σε σχεδόν 200.000 μονάδες, με επικεφαλής τα ρομπότ μεταφορών και logistics σε 102.900 (+14%), τα ιατρικά ρομπότ αυξήθηκαν κατά 91% σε 16.700 και τα ρομπότ καθαρισμού αυξήθηκαν κατά 34% σε πάνω από 25.000.

«Ο Ίλον Μασκ έχει πει ότι θέλει η Tesla να κατασκευάσει εκατομμύρια ρομπότ. Και τι θα κάνουν αυτά τα ρομπότ; Θα αντικαταστήσουν τους άνδρες και τις γυναίκες που εργάζονται στα εργοστάσιά μας, τις αποθήκες, τα εστιατόρια και άλλους χώρους εργασίας μας», επισημαίνει ο Σάντερς.

Τον Οκτώβριο του 2024, μιλώντας στο ετήσιο συνέδριο Future Investment Initiative στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Tesla και της SpaceX, Ίλον Μασκ, προέβλεψε ότι τα ανθρωποειδή ρομπότ θα ξεπερνούσαν σε αριθμό τους ανθρώπους μέσα σε δύο δεκαετίες.

«Νομίζω ότι μέχρι το 2040, πιθανότατα θα υπάρχουν περισσότερα ανθρωποειδή ρομπότ απ’ ό,τι άνθρωποι. Κάθε χώρα θα έχει μια ή πολλαπλές AI και θα υπάρχουν πολλά ρομπότ, πολύ περισσότερα ρομπότ από ανθρώπους», δήλωσε ο Μασκ.

Ωστόσο, οι οικονομολόγοι προειδοποίησαν ότι ο αυτοματισμός προχωρά ταχύτερα στα γραφεία, όχι στα εργοστάσια, αναδιαμορφώνοντας το επαγγελματικό εργατικό δυναμικό που κάποτε θεωρείτο ως ασφαλέστερο από τις μηχανές.

Οι θέσεις εργασίας που, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, εκτίθενται πιο άμεσα περιλαμβάνουν μηχανικούς λογισμικού, ειδικούς ανθρώπινου δυναμικού, βοηθούς δικηγόρων και νομικούς βοηθούς, εκπροσώπους εξυπηρέτησης πελατών, οικονομικούς αναλυτές και δημιουργούς περιεχομένου.

Στο επίκεντρο η Gen Z

Η Gen Z, ήτοι οι νέοι που γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012, θεωρούν ότι η ΑΙ θα τους στερήσει τη δουλειά τα επόμενα δύο χρόνια, σύμφωνα με έρευνα σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Είναι γνωστό, βάσει ερευνών, ότι το άγχος και η επαγγελματική αβεβαιότητα εξακολουθούν να είναι πιο έντονες στη Gen Z εν συγκρίσει με τις παλαιότερες γενιές.

Περίπου δύο στις πέντε της Gen Ζ αναφέρουν ότι αισθάνονται αβεβαιότητα για το μέλλον, ανησυχούν για σημαντικές αποφάσεις και φοβούνται την αποτυχία. Και όλα αυτά επιδεινώνονται με την ΑΙ, αφού ένας στους πέντε εργαζόμενους της Gen Z ανησυχεί βαθιά ότι η ΑΙ θα τον θέσει εκτός εργασίας μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Παράλληλα, ενώ σχεδόν το ένα τέταρτο των νέων ανθρώπων ηλικίας 18 έως 34 ετών έδωσαν υψηλές βαθμολογίες ανησυχίας σε κλίμακα 0-10, μόνο περίπου ένας στους 10 baby boomers και Gen X (ηλικίας 55 ετών και άνω) εξέφρασε συγκρίσιμο άγχος, αποδεικνύοντας το χάσμα μεταξύ των γενεών.

Τα παραπάνω προκύπτουν από πρόσφατη έρευνα της Deutsche Bank Research, η οποία καταγράφει ένα στιγμιότυπο της αυξανόμενης ανησυχίας μεταξύ του νεότερου τμήματος του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη επιταχύνει τον μετασχηματισμό του χώρου εργασίας με πρωτοφανή ρυθμό.

Η έρευνα της Deutsche Bank, η οποία διεξήχθη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, σε δείγμα 10.000 ατόμων διαπίστωσε ότι το 24% των εργαζομένων ηλικίας 18-34 ετών αξιολόγησε την ανησυχία του για την απώλεια της εργασίας του με βαθμό 8 ή υψηλότερο, σε σύγκριση με μόλις 10% μεταξύ των εργαζομένων ηλικίας 55 ετών και άνω.

Ενώ μόνο το 18% όλων των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι «ανησυχούν πολύ» για την απώλεια της εργασίας τους λόγω της ΑΙ τα επόμενα δύο χρόνια, ο αριθμός αυτός ανεβαίνει στο 22% σε έναν πενταετή ορίζοντα, σηματοδοτώντας μια ευρέως διαδεδομένη προσδοκία ότι η ΑΙ απειλεί τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της εργασίας.

Οι Αμερικανοί, ειδικότερα, έδειξαν υψηλότερα επίπεδα ανησυχίας σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους συνομηλίκους τους για κάθε χρονική περίοδο που μετρήθηκε, με το χάσμα να διευρύνεται με την πάροδο του χρόνου.

«Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ένα γενεαλογικό και γεωγραφικό χάσμα στην υιοθέτηση και την εμπιστοσύνη, την ισχυρή ζήτηση για εκπαίδευση στην ΑΙ και τις προσπάθειες των εργαζομένων να εκπαιδεύσουν τον εαυτό τους», υπογραμμίζουν οι συντάκτες της μελέτης.

Είναι ένα σημαντικό στατιστικό εύρημα που υπογραμμίζει την αλήθεια για την οποία μίλησε απερίφραστα ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ: «Τα παιδιά που φεύγουν από το κολέγιο δυσκολεύονται να βρουν δουλειά».

Τα ευρήματα συμπίπτουν με τις τάσεις που εντοπίστηκαν σε τομείς που επηρεάζονται από την τεχνητή νοημοσύνη.

Πρόσφατες μελέτες από το Στάνφορντ και το Χάρβαρντ έχουν επισημάνει μια απότομη μείωση της απασχόλησης νεότερων επαγγελματιών σε εταιρείες που υιοθετούν την τεχνητή νοημοσύνη σε ρόλους όπως η μηχανική λογισμικού και η εξυπηρέτηση πελατών, ενώ η απασχόληση ανώτερων επαγγελματιών έχει παραμείνει σταθερή ή έχει αυξηθεί.

Για παράδειγμα, η Υπηρεσία Απογραφής των ΗΠΑ αναφέρει ότι η ανεργία μεταξύ των πρόσφατων αποφοίτων, στο 4,8%, υπερβαίνει πλέον τον εθνικό μέσο όρο του 4% για όλους τους εργαζόμενους. Αυτό είναι άνισο, σύμφωνα με ξεχωριστές αναλύσεις.

Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Apollo Global Management, Τόρστεν Σλοκ, έχει επίσης σημειώσει ότι το πρόσφατο ποσοστό ανεργίας των αποφοίτων αποκλίνει για άνδρες και γυναίκες.

Η ταχύτητα, η κλίμακα και η εξελισσόμενη λειτουργικότητα της τεχνητής νοημοσύνης φαίνεται να ενισχύουν την ανασφάλεια μεταξύ των εργαζομένων στην αρχή της σταδιοδρομίας τους, οι οποίοι συχνά καλύπτουν ρόλους που είναι πιο ευάλωτοι στον αυτοματισμό και την αλγοριθμική μετατόπιση.

Η τεχνητή νοημοσύνη που θα είναι 10.000 φορές πιο έξυπνη από τον άνθρωπο θα γίνει πραγματικότητα σε 10 χρόνια, υποστήριξε ο Μασαγιόσι Σον, διευθύνων σύμβουλος της SoftBank.

Ο Σον αναφέρθηκε αρχικά σε έναν άλλο όρο – την τεχνητή γενική νοημοσύνη ή AGI – που περιγράφει την τεχνητή νοημοσύνη γενικά που είναι εξυπνότερη από τον άνθρωπο. Ο Σον είπε ότι αυτή η τεχνολογία είναι πιθανό να είναι μία έως 10 φορές πιο έξυπνη από τον άνθρωπο και θα φτάσει στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια, νωρίτερα από ό,τι είχε προβλέψει.

Αλλά αν η τεχνητή γενική νοημοσύνη, δεν είναι πολύ πιο έξυπνη από τους ανθρώπους, «σε αυτή την περίπτωση δεν θα χρειαστεί να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας, δεν χρειάζεται να αλλάξουμε τη δομή του ανθρώπινου τρόπου ζωής», είπε.

«Αλλά όταν πρόκειται για την τεχνητή super νοημοσύνη είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία. Με αυτή, θα δείτε μεγάλη βελτίωση».

Ο Σον υποστήριξε ότι το μέλλον θα περιλαμβάνει διάφορα μοντέλα ASI που θα αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους, όπως οι νευρώνες στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Αυτό θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας τεχνητής νοημοσύνης που θα είναι 10.000 φορές πιο έξυπνη από κάθε ανθρώπινη ιδιοφυΐα.

Πηγη – in.gr / Επιμέλεια: Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος