Μήπως η τεχνολογία μας γερνά και δεν το καταλαβαίνουμε;

‘Εχει τύχει άπειρες φορές να κάθεσαι στην οθόνη του κινητού σου και επιδεικτικά τα social media να σε ταξιδεύουν χρόνια πριν τέτοια μέρα και να σου δείχνουν πως ήσουν.

Eπίσης, εκεί που χαζεύεις στην οθόνη σου πετάγονται διαφημίσεις που σου πλασάρουν τις τέλειες επιδερμίδες ενώ ήδη εσύ μετράς στα 30 σου τις πρώτες ρυτίδες και εκεί που είσαι ξέγνοιαστος και σκρολάρεις, ξαφνικά, πετάγονται ειδήσεις που σε αγχώνουν ακόμη και οι ειδοποιήσεις για εκείνο το μήνυμα που δεν ήρθε ποτέ και δεν βλέπεις την ώρα να διαβάσεις το όνομα που νοσταλγείς.

Είναι χιλιάδες οι φορές που το κινητό σου σε αγχώνει μόνο στην διαδικασία της φώτισεις της οθόνης, επίσης ειναι δεκάδες οι φορές που σου δείχνει πως ήσουν μήνες πριν ή χρόνια πριν και σε βάζει στην διαδικασία να σκεφτείς πόσο άλλαξε το σώμα σου, πόσ άσπρισαν τα μαλλιά σου, ακόμη και πόσο έχει αλλάξει και γεράσει το πρόσωπο σου.

Η τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας, επηρεάζοντας κάθε πτυχή της ζωής μας. Από τη βελτίωση της παραγωγικότητας έως την παροχή άμεσης πρόσβασης στην πληροφορία, οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν αλλάξει τον τρόπο που ζούμε. Ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με το πώς η αυξημένη εξάρτηση από την τεχνολογία μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε πώς η τεχνολογία μπορεί να επιδράσει στη γήρανση και ποια μέτρα μπορούν να ληφθούν για να μετριαστούν αυτές οι επιπτώσεις.

1. Σωματικές Επιπτώσεις της Τεχνολογίας

Καθιστικός Τρόπος Ζωής και Καρδιαγγειακή Υγεία

Η αυξημένη χρήση της τεχνολογίας, ιδιαίτερα μέσω υπολογιστών και κινητών συσκευών, έχει συνδεθεί με τον καθιστικό τρόπο ζωής. Έρευνες έχουν δείξει ότι η παρατεταμένη καθιστική συμπεριφορά σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων, παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2​ (BioMed Central)​ (SpringerLink). Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Activity, Sedentary and Sleep Behaviors εξέτασε τη σχέση μεταξύ φυσικής δραστηριότητας και καθιστικής ζωής και διαπίστωσε ότι τα άτομα που περνούν περισσότερες από εννέα ώρες την ημέρα σε καθιστική θέση έχουν σημαντικά χαμηλότερη ποιότητα ζωής​ (BioMed Central).

Μυοσκελετικά Προβλήματα και Ψηφιακή Κόπωση

Η υπερβολική χρήση συσκευών με οθόνες μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από σωματικά προβλήματα, όπως ψηφιακή κόπωση των ματιών, πόνους στον αυχένα και την πλάτη, και κακή στάση σώματος. Αυτά τα προβλήματα μπορούν να επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου, οδηγώντας σε χρόνιο πόνο και δυσλειτουργίες που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής ενός ατόμου, ιδιαίτερα καθώς γερνά.

Οξειδωτικό Στρες και Φλεγμονές

Έρευνες δείχνουν επίσης ότι ο καθιστικός τρόπος ζωής μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη οξειδωτικού στρες και φλεγμονών, τα οποία συνδέονται με την πρόωρη γήρανση των κυττάρων και την ανάπτυξη χρόνιων παθήσεων όπως οι καρδιαγγειακές νόσοι και ο διαβήτης​ (SpringerLink). Η φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες είναι κεντρικά ζητήματα στη διαδικασία της γήρανσης, καθώς συμβάλλουν στην επιδείνωση της αγγειακής λειτουργίας και στη μείωση της ελαστικότητας των αγγείων.

2. Ψυχολογικές Επιπτώσεις της Τεχνολογίας

Άγχος, Κατάθλιψη και Μοναξιά

Η ψυχολογική πίεση που μπορεί να προκαλέσει η συνεχής έκθεση στην τεχνολογία είναι επίσης ένα σημαντικό ζήτημα. Μελέτες έχουν συνδέσει τη συχνή χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης με αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης. Η συνεχής σύγκριση με άλλους μέσω των κοινωνικών μέσων, καθώς και η έκθεση σε αρνητικές ειδήσεις και πληροφορίες, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα στρες και να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία​ (BioMed Central).

Εξάρτηση από την Τεχνολογία και Μείωση της Γνωστικής Λειτουργίας

Η εξάρτηση από την τεχνολογία μπορεί επίσης να έχει επιπτώσεις στη γνωστική λειτουργία. Έρευνες δείχνουν ότι η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα συγκέντρωσης και μνήμης, καθώς ο εγκέφαλος συνηθίζει να βασίζεται στη γρήγορη πρόσβαση στην πληροφορία αντί να επεξεργάζεται και να αποθηκεύει πληροφορίες μακροπρόθεσμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της γνωστικής ευελιξίας και, μακροπρόθεσμα, στην επιτάχυνση της γνωστικής γήρανσης.

3. Κοινωνικές Επιπτώσεις και Συναισθηματική Απομόνωση

Η τεχνολογία μπορεί επίσης να επηρεάσει τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν τη δυνατότητα επικοινωνίας με άτομα σε όλο τον κόσμο, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε απομόνωση. Οι εικονικές σχέσεις δεν μπορούν πάντα να αντικαταστήσουν τις φυσικές αλληλεπιδράσεις, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη συναισθηματική ευεξία. Η έλλειψη ουσιαστικών αλληλεπιδράσεων μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική απομόνωση, η οποία έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην πρόωρη ψυχολογική γήρανση.

4. Αντιμετώπιση των Επιπτώσεων της Τεχνολογίας στη Γήρανση

Ενσωμάτωση της Φυσικής Δραστηριότητας

Η καταπολέμηση των επιπτώσεων του καθιστικού τρόπου ζωής απαιτεί την ενσωμάτωση περισσότερης φυσικής δραστηριότητας στην καθημερινή ζωή. Ακόμη και μικρές αλλαγές, όπως η αύξηση του αριθμού των βημάτων ή η επιλογή σκάλας αντί ανελκυστήρα, μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά. Οι ειδικοί προτείνουν τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης την εβδομάδα για τη διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας και την πρόληψη της σωματικής φθοράς​ (BioMed Central).

Ψηφιακή Αποτοξίνωση

Η περιορισμένη χρήση της τεχνολογίας μπορεί επίσης να συμβάλει στην ψυχική και συναισθηματική ευεξία. Η εφαρμογή χρονικών ορίων για τη χρήση των κοινωνικών μέσων και η αποφυγή της υπερβολικής χρήσης οθονών πριν από τον ύπνο μπορεί να μειώσει το άγχος και να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου. Επιπλέον, η εστίαση σε δραστηριότητες που προάγουν τη γνωστική λειτουργία, όπως η ανάγνωση βιβλίων ή τα παζλ, μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της εγκεφαλικής υγείας.

Ενίσχυση των Κοινωνικών Δεσμών

Η ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών μέσω προσωπικών αλληλεπιδράσεων μπορεί να αντισταθμίσει την αίσθηση απομόνωσης που μπορεί να προκαλεί η τεχνολογία. Η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες, η επικοινωνία με φίλους και οικογένεια πρόσωπο με πρόσωπο, καθώς και η εμπλοκή σε κοινότητες μπορεί να βοηθήσουν στη διατήρηση της συναισθηματικής υγείας και στην πρόληψη της ψυχολογικής γήρανσης.

Συχνά η χρήση της τεχνολογίας μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε τη φθορά του χρόνου και τη διαδικασία του γήρατος. Βλέποντας παλιές φωτογραφίες, αναμνήσεις στα social media ή τα δεδομένα από εφαρμογές που παρακολουθούν την υγεία και τη φυσική κατάσταση, μπορούμε εύκολα να παρατηρήσουμε τις αλλαγές στο σώμα μας, στην εμφάνισή μας, ακόμα και στη διάθεσή μας με την πάροδο του χρόνου.

Αυτή η συνεχής υπενθύμιση μπορεί να μας κάνει να σκεφτόμαστε την ηλικία και την πορεία του χρόνου περισσότερο απ’ ό,τι θα κάναμε χωρίς την τεχνολογία. Ωστόσο, αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό. Μπορεί να είναι μια ευκαιρία να εκτιμήσουμε το πώς έχουμε εξελιχθεί, τι έχουμε πετύχει, και τι εμπειρίες έχουμε ζήσει. Εξαρτάται πολύ από την προοπτική με την οποία επιλέγουμε να βλέπουμε αυτές τις αλλαγές.