Οι 9+1 κανόνες της χρήσης του smartphone, από το μπάνιο μέχρι το κρεβάτι σας

Το να δίνετε υπερβολική προσοχή στο τηλέφωνό σας είναι κακό για τις σχέσεις σας. Αυτό μπορεί να φαίνεται προφανές, αλλά χρειάστηκε μια ολόκληρη ομάδα επιστημόνων ώστε να το προσέξουμε.

Το phubbing – το να σνομπάρεις κάποιον από την παρέα σου προκειμένου να ασχοληθείς με το τηλέφωνό σου – βρέθηκε στην επικαιρότητα επειδή ερευνητές στην Τουρκία διαπίστωσαν ότι τα ζευγάρια που ανέφεραν περισσότερο phubbing, ανέφεραν επίσης λιγότερη ικανοποίηση στους γάμους τους.

Υπήρξε ένας καταιγισμός ερευνών σχετικά με τον αντίκτυπο του phubbing στις σχέσεις. Μήπως αυτό συμβαίνει επειδή, νιώθοντας τις συνέπειες των μυριάδων μικρο-οστρακισμών, είμαστε επιτέλους έτοιμοι να ακούσουμε; Καθώς η χρήση του τηλεφώνου μας απειλεί να γίνει από ενοχλητική έως καταστροφική, πού πρέπει να οριοθετηθούν τα όρια της αποδεκτής συμπεριφοράς;

Αν η λέξη phubbing ακούγεται επινοημένη, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι επινοήθηκε το 2012 από τη διαφημιστική εταιρεία McCann για την προώθηση ενός λεξικού της αυστραλιανής αγγλικής γλώσσας. Εκείνη την εποχή, λιγότεροι από τους μισούς ενήλικες στις ΗΠΑ είχαν smartphone, οπότε η ιδέα του να σε σνομπάρει κάποιος που είχε smartphone πρέπει να φαινόταν αρκετά διασκεδαστική ώστε να δικαιολογεί μια τόσο ανόητη λέξη. Φυσικά, δεν γνωρίζαμε τότε ότι διακυβεύονταν οι σχέσεις μας.

“Αρχίσαμε να μιλάμε για την χρήση του κινητού τηλεφώνου το 2010, 2011, και τα προβλήματα δεν ήταν ούτε κατά διάνοια αυτά που έχουμε σήμερα”, λέει η Liz Wyse, σύμβουλος της Debrett’s, της αυθεντίας στη βρετανική εθιμοτυπία. “Δίναμε πολύ βασικές οδηγίες: “Βάλτε το στην άκρη όταν συναντάτε κόσμο”, τέτοια πράγματα”. Η συμβουλή της δεν έχει αλλάξει, αλλά “το να βγάζουμε το τηλέφωνό μας έχει γίνει τέτοιος καταναγκασμός που το κάνουμε ασυνείδητα σε ακατάλληλες καταστάσεις… Είμαστε πλέον σε ένα σημείο όπου δεν είναι διαχειρίσιμο. Υποθέτω ότι, τελικά, οι άνθρωποι δεν έχουν αυτοσυνείδηση, αφού πλέον χρειάζονται ακόμη και συμβουλές χρήσης”, λέει.

Έχει αποδειχθεί δύσκολο να υποστηριχθεί το απόλυτο απαράδεκτο σε σχέση με τις τηλεφωνικές συνήθειες ή να συσπειρωθούμε γύρω από έστω και βασικές συμβάσεις. Σας πειράζει, για παράδειγμα, αν κάποιος με τον οποίο μιλάτε χαμηλώνει στιγμιαία το βλέμμα του για να κοιτάξει το τηλέφωνό του; Τι γίνεται με τη χρήση του τηλεφώνου τους στο τραπέζι του δείπνου; Είναι εντάξει για εσάς και τον σύντροφό σας να κάνετε scroll ενώ βλέπετε τηλεόραση μαζί; Πόσοι από εμάς μπορούμε να πούμε με ειλικρίνεια ότι δεν χρησιμοποιούμε ποτέ το τηλέφωνο στο μπάνιο;

Μίλησα με αμέτρητους ανθρώπους σχετικά με τη χρήση του κινητού τους τηλεφώνου, ενώ έγραφα το μυθιστόρημά μου Speak to Me, το οποίο έχει ως πρωταγωνίστρια μια γυναίκα που εξοργίζεται τόσο πολύ από την προσκόλληση του συζύγου της στο τηλέφωνό του, ώστε το θεωρεί τρίτο μέρος σε ένα ερωτικό τρίγωνο με όλο και πιο υψηλά ρίσκα. Μια γυναίκα με την οποία μίλησα είχε πετάξει το τηλέφωνο της κόρης της από το παράθυρο- μια άλλη είχε σπάσει το τάμπλετ ενός αγαπημένου της προσώπου. 

Οι άνθρωποι -δεν ήταν όλοι γυναίκες- “άφριζαν” καθώς μοιράζονταν την οργή που τους κατέβαλε κάθε πρωί, όταν ο σύντροφός τους έπιανε το τηλέφωνό του πριν τους πλησιάσει. Υπάρχουν διαδικτυακά φόρουμ που αγωνίζονται να καθησυχάσουν τους ανθρώπους των οποίων οι σύντροφοι ελέγχουν το κινητό τους κατά τη διάρκεια του σεξ. Το βιβλίο μου ανοίγει με μια τέτοια σκηνή, η συνουσία διακόπτεται από τον παλμό του τηλεφώνου. Σίγουρα αυτό δεν είναι το απόλυτο αδίκημα του phubbing;

Στο σπίτι, επιτηρώ με επιμονή τον κανόνα “όχι τηλέφωνα στο τραπέζι”. Αλλά είναι γνωστό – ομολογουμένως, μόνο στον εαυτό μου – ότι παίζω Wordle στην τουαλέτα. Μήπως αυτό μετράει ως phubbing; Πιθανώς, αν κάνω έναν συγκάτοικο να περιμένει για την τουαλέτα. “Όλοι είναι ένοχοι”, λέει ο William Hanson, εκτελεστικός διευθυντής του The English Man, ένα ινστιτούτο χρήσης και πρωτοκόλλου.

Πότε τα όριά μας έγιναν τόσο χαλαρά; Θα πρέπει να τα αφήσουμε να φύγουν, στο πνεύμα της προόδου και της μετάβασης, ή να εργαστούμε σκληρότερα για να τα ενισχύσουμε; Με το πρωτόκολλο σε πλήρη σύγχυση, πού θέτουν οι ειδικοί τα όρια;

Χρήση του τηλεφώνου σας κατά τη διάρκεια του σεξ

Αυτό περιλαμβάνει το να δέχεστε μια κλήση, να διαβάζετε ένα μήνυμα, να ελέγχετε μια ειδοποίηση ή ακόμη -για τον αφηγητή στο μυθιστόρημά μου- να κάνετε παύση όταν το τηλέφωνο δονείται για να κοιτάξετε προς την κατεύθυνσή του. Όπως ρωτάει η ίδια: “Από πότε δεν είναι πια εντάξει να περιμένεις την πλήρη προσοχή ενός ατόμου σε μια ειδική περίσταση;”.

Η Diane Gottsman, ειδική σε θέματα χρήσης και ιδρύτρια της Σχολής Πρωτοκόλλου του Τέξας, λέει: “Μπορεί να είναι μια ακούσια αντίδραση. Αλλά στη συνέχεια βάλτε το τηλέφωνο σε άλλο δωμάτιο. Αν δονείται, μπαίνουμε στον πειρασμό να κοιτάξουμε”. Αν η απόσπαση της προσοχής είναι μέρος της διασκέδασής σας, κάντε την συναινετική.

Το Scrolling με τη συντροφιά του κατοικίδιου ζώου σας

“Αν το κατοικίδιο χρειάζεται βόλτα και εσείς είστε στο TikTok, το κατοικίδιο έχει προτεραιότητα”, λέει η Gottsman. Είναι αρκετά δίκαιο. Τι γίνεται όμως όταν ικανοποιούνται οι βασικές ανάγκες; Τι γίνεται αν κάνω scrolling στο TikTok ενώ αγκαλιάζω τη γάτα; Μερικές φορές νιώθω ενοχές – ειδικά όταν η γάτα κοιτάζει επίμονα την οθόνη μου. “Είναι μια ανακούφιση”, λέει η Gottsman. “Δεν πειράζει, γιατί και το κατοικίδιό σας χαϊδεύεται”. Πρώτα πάει το σκυλί της για βόλτα, και μετά μοιράζονται μια καρέκλα ενώ εκείνη δουλεύει στο τηλέφωνό της, προσπαθώντας να βρει χρόνο για να φάει πρωινό – με τον σύζυγό της και χωρίς το τηλέφωνό της.

Ξυπνάτε και κοιτάτε το τηλέφωνό σας πριν από τον σύντροφό σας.

Αυτό ήταν ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που συνάντησα κατά την έρευνα για το Speak to Me. “Το τσεκάρει πριν καν με κοιτάξει, και μετά το ακουμπάει στο στήθος του”, δήλωσε ένας ερωτηθέντας. Τέτοια οικειότητα! “Δεν είναι σαν να ελέγχει κάτι σημαντικό!” Ο Hanson λέει ότι ο ίδιος και ο σύζυγός του – το κύριο θύμα του περιστασιακού phubbing που σχετίζεται με τη δουλειά του – προσπαθούν να μην έχουν τηλέφωνα στην κρεβατοκάμαρα: “Πάρτε ένα κανονικό ξυπνητήρι. Ή βάλτε το τηλέφωνο στην άλλη πλευρά του δωματίου. Είναι καλό για την υγεία της σχέσης να χαιρετάτε τους ανθρώπους πριν από τις συσκευές”.

Κλήση στα μέσα μαζικής μεταφοράς

Δεν εννοώ να μιλάτε σε μεγάφωνο σε ένα πολυσύχναστο βαγόνι τρένου – όλοι οι ειδικοί της χρήσης μισούν αυτή την πρακτική. Το να δέχεστε ένα τηλεφώνημα – εκτός από το πιο βαρετό συναλλακτικό τηλεφώνημα, για το τι ώρα θα φτάσετε στο σταθμό – είναι απαγορευτικό. “Όταν βρίσκεστε σε λεωφορείο ή τρένο, είναι ένας περιορισμένος δημόσιος χώρος. Είσαι κολλημένος”, λέει η Laura Akano, η οποία διδάσκει χρήση σε νέους και ενήλικες στο Polished Manners.

Μια φορά κατέβηκε από το λεωφορείο επειδή η συζήτηση ενός άλλου επιβάτη έγινε υπερβολική. “Για ποιο πράγμα μιλούσαν και σε ποιο επίπεδο”, λέει. “Κατέβηκα και περίμενα και μπήκα σε άλλο λεωφορείο. Τι κάνει τους ανθρώπους να μην έχουν επίγνωση της στοιχειώδους ευπρέπειας σε έναν δημόσιο χώρο;”.

Σαν να την επιβεβαιώνει, όταν τηλεφωνώ στη Wyse, μου λέει ευγενικά ότι είναι στο λεωφορείο και ρωτάει αν μπορεί να με ξαναπάρει.

Έλεγχος του τηλεφώνου σας κατά τη διάρκεια του γεύματος

“Διδάσκουμε το στρώσιμο του τραπεζιού”, λέει η Akano. “Κανείς δεν έχει δημιουργήσει ακόμη χώρο για το τηλέφωνο ή το tablet. Δεν υπάρχει θέση γι’ αυτό στο τραπέζι”.

Κοιτάζετε μια οθόνη ενώ περπατάτε

Είστε μόνοι σας. Δεν υπάρχει κανείς για να μιλήσετε. Σωστά; Λάθος! Χρησιμοποιώντας το τηλέφωνό σας ενώ περπατάτε στο δρόμο, κάνετε phubbing σε αμέτρητους περαστικούς. “Κάθε φορά που περπατάμε στο δρόμο, κάνουμε ένα σωρό μίνι-παρατηρήσεις και κρίσεις που σημαίνουν ότι διαπραγματευόμαστε το δρόμο χωρίς να ενοχλούμε άλλους ανθρώπους ή να πέφτουμε πάνω τους”, λέει η Wyse. “Αυτό είναι αδύνατο, εάν κοιτάτε ένα κινητό”.

Η Akano το βλέπει αυτό συχνά στον σιδηροδρομικό σταθμό Victoria στο Λονδίνο. “Ποτέ δεν είναι οι νέοι άνθρωποι. Είναι πάντα οι ενήλικες. Γιατί δεν πας σε μια πλευρά, όπου δεν μπορείς να πέσεις πάνω σε κανέναν, να τελειώσεις αυτό που κάνεις και μετά να συνεχίσεις να περπατάς;” λέει.

Χαμηλώνοντας τα μάτια σε μια οθόνη κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας

Η αφηγήτρια του Speak to Me μιλάει για τα βλέφαρα του συζύγου της που είναι “οι κουρτίνες της ψυχής”. Είναι το κομμάτι του που γνωρίζει καλύτερα, επειδή κοιτάζει πάντα προς τα κάτω. Σκέφτεται ακόμη και το ενδεχόμενο να τους κάνει τατουάζ με μάτια. “Πρέπει να το αφήσεις να είναι”, λέει η Gottsman. “Έχουμε smartphones στον καρπό μας και αν αισθανθείς τη δόνηση και ρίξεις μια γρήγορη ματιά, μπορεί να είναι ακούσιο. Νομίζω ότι είναι σημαντικό για το άτομο που το κάνει να ξέρει ότι, αν κοιτάξει αλλού, είναι μια αποσύνδεση. Αλλά δεν νομίζω ότι μπορώ να τους κρίνω, αν απλά πέσει εκεί η ματιά τους. Πρέπει να δείξουμε κάποια κατανόηση. Είναι η ανθρώπινη φύση”.

Scrolling ενώ παρακολουθείτε τηλεόραση

Αυτό είναι μια χαρά αν το κάνουν και τα δύο μέρη – και τα δύο μέρη είναι ευχαριστημένα που το κάνουν – αλλά όχι κάθε βράδυ. “Αν ο σύζυγός μου και εγώ είμαστε μαζί στο σαλόνι το βράδυ, ακόμη και αν δεν μιλάμε και βλέπουμε τηλεόραση, αυτός είναι ο χρόνος μας”, λέει η Wyse. “Αν εγώ χαζεύω το τηλέφωνό μου, αυτό θα ήταν αγένεια”.

Χρήση συσκευών στο μπάνιο

Η λήψη μιας τηλεφωνικής κλήσης κατά τη χρήση της τουαλέτας “αντηχεί … είναι θλιβερό”, λέει ο Hanson. Θα πρέπει να επιβάλλεται στους ανθρώπους μόνο σε περίπτωση ιατρικής ανάγκης.

Ωστόσο, αν και δεν του αρέσει η ιδέα να στέλνετε μηνύματα στην τουαλέτα για λόγους υγιεινής, “δεν είναι έγκλημα από άποψη τρόπων”, αρκεί να μην αποκαλύπτετε τη θέση σας στο άτομο στο οποίο στέλνετε μήνυμα. Το να καταλαμβάνετε την τουαλέτα -για να παίξετε Wordle, ίσως- είναι έγκλημα κατά των τρόπων- γίνεται αδίκημα phubbing αν το πληρώνει η κύστη κάποιου.

Κοιτάζετε το τηλέφωνό σας σε έναν γάμο ή μια κηδεία

Όταν είχε ένα κινητό που το επέτρεπε, ο Hanson συνήθιζε να αφαιρεί την μπαταρία του τηλεφώνου του για τις κηδείες. “Δεν θέλετε να είστε εκείνο το άτομο που πρέπει να αγγίξει το τηλέφωνό του σε μια κηδεία”, λέει. Οι γάμοι είναι πιο δύσκολοι: “Τη στιγμή που κάποιος βγάζει το τηλέφωνο για να τραβήξει μια φωτογραφία, βλέπει ένα μήνυμα και θα μπει στον πειρασμό να κοιτάξει”. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αποδεκτό: “Κάποιος έχει πληρώσει πολλά χρήματα για να είστε εκεί. Το να σας βλέπουν να στέλνετε μηνύματα είναι αγένεια”. Είναι υπέρμαχος της λειτουργίας “μην ενοχλείτε”, η οποία τείνει να προσφέρει μια σειρά ρυθμίσεων, καθώς και μια παράκαμψη έκτακτης ανάγκης. “Η τεχνολογία προσαρμόζεται ώστε να αποσπάται λιγότερο η προσοχή μας”, λέει. Μακάρι να ήμασταν πιο πρόθυμοι να τη χρησιμοποιήσουμε.