Πώς διαβάστηκε πάπυρος από την εποχή της έκρηξης του Βεζούβιου με τη βοήθεια AI

Στις 15 Μαρτίου 2023, ο Brent Seales, καθηγητής πληροφορικής από το Πανεπιστήμιο του Kentucky , υποστηριζόμενος από χρηματοδότες της Silicon Valley, ξεκίνησε έναν ιδιότυπο διαγωνισμό τον οποίο ονόμασε Vesuvius Challenge. Περισσότερα από 1 εκατομμύριο δολάρια θα ήταν διαθέσιμα να μοιραστούν στους νικητές. Το ζητούμενο; Να μπορέσουν να διαβαστούν οι πάπυροι του Ερκολάνο (Herculaneum). Γιατί όμως ονομάστηκε Vesuvius και τι ακριβώς είναι αυτοί οι πάπυροι;

Με την έκρηξη του Βεζούβιου , το 79 μ.Χ. το Ερκολάνο ήταν μια από τις πόλεις που καταστράφηκαν. Το 1750, κάποιος αγρότης θα ανακαλύψει τυχαία μια μικρή ρωμαϊκή βίλα εκείνης της εποχής σε ένα δωμάτιο της οποίας θα βρεθούν κάποιοι πάπυροι, σχεδόν απανθρακωμένοι και πολύ εύθραυστοι. Δυστυχώς παρά τις προσεκτικές αρχικές προσπάθειες να ανοιχτούν, πολλοί πάπυροι καταστράφηκαν.

Έτσι φτάνουμε στο Vesuvius Challenge. Έχοντας “ξεδιπλώσει” εικονικά αυτούς τους παπύρους παράχθηκαν αρχικά υψηλής ανάλυσης CT (Computed Tomography) σαρώσεις στο Diamond Light Source, έναν επιταχυντή σωματιδίων στην Οξφόρδη της Αγγλίας, το ζητούμενο ήταν να διαβάσουν επιτυχώς κομμάτια του κειμένου στους παπύρους. Το μεγαλύτερο χρηματικό έπαθλο θα δινόταν σε αυτούς οι οποίοι θα κατάφερναν να “διαβάσουν” 4 αποσπάσματα τουλάχιστον 140 χαρακτήρων από κάποιον πάπυρο. Ειδικοί από διάφορους τομείς συνεργάστηκαν χρησιμοποιώντας εξελιγμένες μεθόδους computer vision και machine learning.

Στις 5 Φεβρουαρίου, ο Nat Friedman, ένας εκ των χρηματοδοτών, ανακοίνωσε τους νικητές του μεγάλου επάθλου. Ήταν τρεις φοιτητές, οι οποίοι δούλεψαν ανεξάρτητα. Οι Youssef Nader στη Γερμανία, Luke Farritor στις ΗΠΑ, και Julian Schilliger στην Ελβετία, κέρδισαν τα $700,000 “διαβάζοντας” 2,000 ελληνικά γράμματα από τον πάπυρο! Μικρότερα έπαθλα μοιράστηκαν και σε άλλους συμμετέχοντες.

Το επίτευγμα έφερε μεγάλο ενθουσιασμό – και δικαίως – στην επιστημονική κοινότητα. Ο Robert Fowler, επίτιμος καθηγητής Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ δήλωσε πως «Αυτό αλλάζει τα δεδομένα. Υπάρχουν εκατοντάδες τέτοιοι πάπυροι που περιμένουν να διαβαστούν».

Τι λένε όμως οι πάπυροι; Μέχρι στιγμής, κατάφεραν να “ξετυλίξουν” και να διαβάσουν περίπου το 5% του πρώτου παπύρου. Είναι ένα φιλοσοφικό κείμενο, το οποίο ασχολείται με την ευχαρίστηση, η οποία αποτελεί το ανώτατο καλό στην Επικούρεια φιλοσοφία. Ο συγγραφέας εξετάζει αν και πώς η διαθεσιμότητα αγαθών, όπως το φαγητό, μπορεί να επηρεάσει την ευχαρίστηση που παρέχουν.

Υπάρχουν εκατοντάδες πάπυροι στο Ερκολάνο που περιμένουν να διαβαστούν ενώ πολλοί ακόμη μπορεί να είναι θαμμένοι στη βίλα. Ο Robert Fowler είναι της άποψης ότι με την ίδια μεθοδολογία θα μπορούσαν δυνητικά να “ανοίξουν” και να διαβαστούν πάπυροι και απο άλλους πολιτισμούς.

Το Vesuvius Challenge θα συνεχστεί και το 2024. Στόχος είναι η ανάγνωση του 90% κάθε ενός από 4 παπύρους, με έπαθλο 100.000 δολαρίων στην πρώτη ομάδα που θα τα καταφέρει να το πραγματοποιήσει. Η διοργανωτές του διαγωνισμού ελπίζουν πως σύντομα θα ανοίξει ο δρόμος για να διαβαστούν στο μέλλον και οι 800 πάπυροι.

Του Άκη Λουμπούρδη

Μachine Learning Engineer

Από: scrollprize.org