Πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αλλάξει το ποδόσφαιρο;

Είναι το δημοφιλέστερο άθλημα στον κόσμο. Μαγεύει τα πλήθη, φανατίζει, προσφέρει μοναδικά συναισθήματα. Χαρές, χαμόγελα, λύπες, δάκρυα, μοναδικά συναισθήματα και αναμνήσεις που συντροφεύουν τους οπαδούς για μια ολόκληρη ζωή. Είναι αυτό που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «όμορφο παιχνίδι». Είναι το ποδόσφαιρο, το οποίο στην ουσία του παραμένει απλό: 22 ποδοσφαιριστές… κυνηγούν μία μπάλα προσπαθώντας είτε να σκοράρουν, είτε να αποτρέψουν την αντίπαλη ομάδα απ’ το να σκοράρει.

Θα παραμείνει όμως εξίσου απλό στα χρόνια που ακολουθούν; Το ποδόσφαιρο βρίσκεται στο κατώφλι μιας τεχνολογικής επανάστασης. Η είσοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence – AI) δεν αποτελεί πλέον ένα μακρινό σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια πραγματικότητα που επηρεάζει ήδη την τακτική, την προπόνηση, τη διαιτησία, την εμπειρία των φιλάθλων, το ίδιο το ποδόσφαιρο. Η ερώτηση που τίθεται πλέον είναι: Πώς αλλάζει η AI το ποδόσφαιρο και ποιο είναι το μέλλον του αθλήματος;

Ανάλυση των αγώνων

Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ανάλυση των ποδοσφαιρικών αγώνων έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι ομάδες «διαβάζουν» το παιχνίδι. Πλατφόρμες που βασίζονται σε AI, όπως η Wyscout και η StatsBomb, επεξεργάζονται χιλιάδες δεδομένα σε πραγματικό χρόνο: σουτ, πάσες, τάκλιν, τοποθετήσεις παικτών, κινήσεις χωρίς την μπάλα, ανακτήσεις, τρεξίματα και πολλά ακόμη.

Οι αναλυτές μπορούν πλέον να εντοπίσουν στοιχεία που προηγουμένως περνούσαν απαρατήρητα. Για παράδειγμα, ένας προπονητής μπορεί να αντιληφθεί ότι η ομάδα του χάνει την κατοχή πιο συχνά όταν ένας συγκεκριμένος παίκτης βρίσκεται σε συγκεκριμένη θέση, ή ότι ο αντίπαλος αδυνατεί να αμυνθεί σε φάσεις που προκύπτουν από την αριστερή πλευρά, ή ότι ο τερματοφύλακας αντιμετωπίζει μεγαλύτερη αδυναμία στα σουτ που δέχεται στη δεξιά γωνία του.

«Η τεχνολογία δεν μας λέει τι να κάνουμε, αλλά μας δίνει εργαλεία για να βλέπουμε όσα δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Είναι σαν να έχουμε έναν επιπλέον βοηθό προπονητή» δήλωσε ο Τόμας Τούχελ, νυν ομοσπονδιακός προπονητής της Αγγλίας και πρώην τεχνικός της Nτόρτμουντ, της Παρί, της Τσέλσι και της Μπάγερν Μονάχου.

Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα χρήσης είναι αυτό της Μάντσεστερ Σίτι, η οποία χρησιμοποιεί το λογισμικό της εταιρείας Hudl για να αναλύει τις επιδόσεις κάθε παίκτη όχι μόνο στα επίσημα παιχνίδια αλλά και στην προπόνηση. Μέσα από video analysis και AI-driven insights, ο Πεπ Γκουαρδιόλα και οι συνεργάτες του βελτιστοποιούν τη στρατηγική τους πριν από κάθε αγώνα ανάλογα με τα δεδομένα που έχουν στα χέρια τους.

Προπόνηση και φυσική κατάσταση

Πέρα από την ανάλυση αγώνων, η AI χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της φυσικής κατάστασης των παικτών. Συσκευές που φοριούνται (wearables) συλλέγουν δεδομένα για ταχύτητα, παλμούς καρδιάς, επίπεδα κόπωσης και άλλα βιομετρικά στοιχεία, τα οποία επεξεργάζεται η AI για να προβλέψει την πιθανότητα τραυματισμών ή την ανάγκη για χαμηλότερης έντασης προπόνηση ή ακόμα και ξεκούραση.

Η Παρί Σεν Ζερμέν συνεργάζεται με την Catapult Sports, εταιρεία που παρέχει τεχνολογικά εργαλεία πρόγνωσης τραυματισμών και παρακολούθησης φυσικής κατάστασης. Μάλιστα λέγεται ότι η χρήση AI συνέβαλε σε μείωση των τραυματισμών κατά 20% μέσα σε μια αγωνιστική περίοδο! Ο Αντρέας Κόρνμαϊερ, πρώην προπονητής φυσικής κατάστασης της Λίβερπουλ και στενός συνεργάτης του Γιούργκεν Κλοπ, έχει δηλώσει σχετικά: «Χωρίς την υποστήριξη της AI, δεν θα μπορούσαμε να προσαρμόσουμε τα προγράμματα αποκατάστασης με τέτοια ακρίβεια».

Η AI γίνεται… βοηθός διαιτητή

Η Τεχνητή Νοημοσύνη παίζει πλέον σημαντικό ρόλο και στη διαιτησία. Το σύστημα VAR (Video Assistant Referee) αποτελεί το πιο γνωστό παράδειγμα, ενώ πλέον δοκιμάζονται και τεχνολογίες που βασίζονται σε AI για την αυτόματη ανίχνευση οφσάιντ, την αναγνώριση φάσεων και την παροχή άμεσων ειδοποιήσεων στους διαιτητές. Μέσω ενός εξελιγμένου λογισμικού και με τη χρήση πολλών καμερών υψηλής ευκρίνειας, εντοπίζεται με μεγάλη ακρίβεια η θέση κάθε ποδοσφαιριστή εντός του γηπέδου. Ως εκ τούτου, δίνεται με ακρίβεια… χιλιοστού και σε διάστημα λίγων δευτερολέπτων η απάντηση στο αν κάποιος παίκτης είναι οφσάιντ ή όχι.

Το λεγόμενο ημιαυτόματο οφσάιντ εφαρμόζεται ήδη και στο ελληνικό ποδόσφαιρο, ενώ στην πιο εξελιγμένη μορφή του χρησιμοποιούνται αισθητήρες στην μπάλα και στις στολές των παικτών, το οποίο υποστηρίζεται από αλγόριθμους AI. Ο στόχος είναι η λήψη ταχύτερων και πιο αξιόπιστων αποφάσεων, περιορίζοντας τις ανθρώπινες αστοχίες. Πρόσφατα στην αναμέτρηση της Τζένοα με την Ουντινέζε για το ιταλικό πρωτάθλημα, ακυρώθηκε γκολ διότι προεξείχε το… αυτί ενός ποδοσφαιριστή!

Πάντως ο πρόεδρος της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο, έσπευσε να σχολιάσει σε ανύποπτο χρόνο πως «το ημιαυτόματο οφσάιντ δεν αφαιρεί τον ρόλο του διαιτητή, αλλά τον υποστηρίζει. Το ποδόσφαιρο παραμένει ανθρώπινο, αλλά πιο δίκαιο». Το μέλλον όμως θα δείξει αν θα φτάσουμε στην κατάργηση των βοηθών ή ακόμη και του ίδιου του διαιτητή.

Εμπειρία φιλάθλων

Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν επηρεάζει μόνο το αγωνιστικό σκέλος, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι φίλαθλοι παρακολουθούν και ζουν το ποδόσφαιρο. Πλατφόρμες streaming χρησιμοποιούν AI για να προτείνουν highlights, αναλύσεις και περιεχόμενο βάσει των προτιμήσεων του χρήστη. Ορισμένα ποδοσφαιρικά γήπεδα εφαρμόζουν AI για τη διαχείριση της ροής του κοινού, της ασφάλειας, ακόμη και των πωλήσεων εντός του γηπέδου.

Η Μπαρτσελόνα, μέσω του πρότζεκτ Barca Innovation Hub, εφαρμόζει τεχνολογία AI για την εξατομίκευση της εμπειρίας των φιλάθλων της. Η ομάδα μελετά πώς μπορεί να προσαρμόζει την εμπειρία αγώνα στον κάθε επισκέπτη, από τη διανομή θέσεων έως την παροχή εξατομικευμένων προσφορών και υπηρεσιών.

Προφανώς στο τέλος της ημέρας οι ποδοσφαιριστές είναι οι εκείνοι που καθορίζουν -ως επί το πλείστον- το αποτέλεσμα ενός αγώνα. Από το αν θα επιτευχθεί ή όχι ένα γκολ, θα κριθεί η τύχη ενός τίτλου, ή το συμβόλαιο κάποιου παίκτη ή προπονητή. Επί του παρόντος, ο άνθρωπος καθορίζει το παιχνίδι. Στο μέλλον όμως, ουδείς μπορεί να γνωρίζει πως θα εξελιχθεί το ποδόσφαιρο.

Ανθρώπινη κρίση ή αλγόριθμος;

Ήδη εγείρονται ζητήματα ηθικής, αφού έστω και εμμέσως επηρεάζεται η ανθρώπινη κρίση από αλγόριθμους. Μπορεί λοιπόν ένα λογισμικό να υποκαταστήσει πλήρως την κρίση ενός προπονητή ή της διοίκησης ενός συλλόγου; Ο καθηγητής Αθλητικής Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σάλφορντ, Ντάνιελ Σμιθ, προειδοποιεί λέγοντας ότι «η χρήση AI πρέπει να συνοδεύεται από διαφάνεια και ηθικούς κανόνες. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να μετατρέψουμε το ποδόσφαιρο σε ένα πεδίο όπου κυριαρχούν οι αριθμοί και όχι οι άνθρωποι».

Επιπλέον, εκφράζονται ανησυχίες ότι η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία μπορεί να αλλοιώσει τη φύση του παιχνιδιού, να το κάνει πιο «ψυχρό» και να μειώσει τον αυθορμητισμό που το χαρακτηρίζει. Ακόμα και για το VAR, που ήρθε για να κάνει το παιχνίδι πιο δίκαιο, υπάρχουν φωνές ότι «παγώνει» τον ρυθμό ενός αγώνα με την αναμονή μέχρι να παρθεί η τελική απόφαση. Παράλληλα μετριάζει και τον αυθόρμητο ενθουσιασμό καθώς πολλές φορές επιτυγχάνεται ένα γκολ, στο οποίο υπάρχει η αμφιβολία για την «καθαρότητά» του. Οι ποδοσφαιριστές και το κοινό περιμένοντας (για αρκετά δευτερόλεπτα ή ακόμα και για λεπτά) την τελική διαιτητική κρίση, είναι λογικό να χάνουν τη δυναμική του αρχικού ενθουσιασμού τους.

Το ποδόσφαιρο είναι ωραίο γιατί είναι απρόβλεπτο κι αυτό είναι που το κάνει ξεχωριστό, ιδιαίτερο, μοναδικό. Κι αυτό το απρόβλεπτο, η αλήθεια είναι πως πρέπει να διατηρηθεί. Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί πια κάτι μακρινό. Είναι φανερό πως ήρθε για να μείνει (και) στο ποδόσφαιρο. Ως εκ τούτου, το μεγάλο ζητούμενο είναι η ισορροπία. Προφανώς η τεχνολογία είναι απαραίτητη για τη βελτίωση και την εξέλιξη του σπορ, αλλά επ’ ουδενί αυτό πρέπει να αλλοιώσει τον πυρήνα του ποδοσφαίρου που είναι το πάθος, το απρόβλεπτο και πρωτίστως ο ανθρώπινος παράγοντας.

Πηγή: ethnos.gr