«Σήψη εγκεφάλου» προκαλεί το TikTok σύμφωνα με έρευνα για τα social media

Νέα μελέτη της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη χρήση TikTok και άλλων πλατφορμών με βίντεο μικρής διάρκειας, επιβεβαιώνοντας ότι το υπερβολικό scrolling μπορεί να προκαλέσει «σήψη εγκεφάλου».

Η εκτεταμένη ανάλυση 71 ερευνών και σχεδόν 100.000 συμμετεχόντων δείχνει ότι η συνεχής έκθεση σε γρήγορο, αλγοριθμικό περιεχόμενο επιβαρύνει την προσοχή, μειώνει τον έλεγχο παρορμήσεων και ενισχύει φαινόμενα άγχους, μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η «σήψη εγκεφάλου», όπως ονομάστηκε πέρσι το φαινόμενο, αποτελεί πλέον πραγματικό νευρογνωστικό σύνδρομο με επιπτώσεις στη συνολική ψυχική ευεξία.

Όπως αναφέρει το euronews, η ετυμηγορία της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας είναι ξεκάθαρη: τα βίντεο σύντομης διάρκειας είναι μετρήσιμα επιβλαβή για την ψυχική υγεία.

Ο όρος brain rot Την περσινή χρονιά, ο όρος «brain rot» αναδείχθηκε Λέξη της Χρονιάς από το Oxford Dictionary, περιγράφοντας την ανησυχία γύρω από την κατανάλωση «υπερβολικά μεγάλου όγκου διαδικτυακού περιεχομένου χαμηλής ποιότητας, ειδικά στα social media».

Τώρα, νέα ευρήματα από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία επιβεβαιώνουν ότι η «σήψη εγκεφάλου» δεν είναι απλώς πραγματική ούτε ένα meme που συνοδεύει την υπερβολική χρήση του scrolling: πρόκειται για ένα υπαρκτό νευρογνωστικό σύνδρομο που προκαλεί μετρήσιμη βλάβη.

Η μελέτη, με τίτλο «Feeds, Feelings, and Focus: A Systematic Review and Meta-Analysis Examining the Cognitive and Mental Health Correlates of Short-Form Video Use», συνδέει άμεσα τα βίντεο σύντομης διάρκειας (SFV) από αλγοριθμικές πλατφόρμες όπως το TikTok, τα Instagram Reels και τα YouTube Shorts με τη «σήψη εγκεφάλου».

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 98.299 συμμετέχοντες σε 71 μελέτες και διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερο περιεχόμενο μικρής διάρκειας παρακολουθεί ένα άτομο, τόσο χειρότερη είναι η γνωστική του λειτουργία όσον αφορά την προσοχή και τον έλεγχο παρορμήσεων.

Και τα βίντεο αυτά παρακολουθούνται πάρα πολύ, αφού η έρευνα δείχνει ότι οι νέοι βρίσκονται πλέον online κατά μέσο όρο 6,5 ώρες την ημέρα.

Η μελέτη αναφέρει:

«Σύμφωνα με αυτό το πλαίσιο, η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ιδιαίτερα διεγερτικό, γρήγορου ρυθμού περιεχόμενο μπορεί να συμβάλει στη συνήθεια, κατά την οποία οι χρήστες αποευαισθητοποιούνται σε πιο αργές, πιο απαιτητικές γνωστικές διεργασίες, όπως το διάβασμα, η επίλυση προβλημάτων ή η εις βάθος μάθηση».

Η διαδικασία της συνήθειας ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, το οποίο σύμφωνα με τη μελέτη ενισχύει την καταναγκαστική χρήση και μπορεί να οδηγήσει σε «κοινωνική απομόνωση, χαμηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή, ακόμη και χαμηλή αυτοεκτίμηση και αρνητική εικόνα σώματος».

Και σαν να μην έφτανε αυτό, η αυξημένη χρήση των πλατφορμών συνδέεται επίσης με χειρότερο ύπνο, αυξημένο άγχος και μοναξιά.

Με λίγα λόγια, η υπερβολική έκθεση σε ψηφιακό περιεχόμενο χαμηλής ποιότητας έχει αισθητή επίδραση στον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας. Όσο περισσότερο παρακολουθεί κανείς shorts σε πλατφόρμες όπως το TikTok, τόσο μειώνεται η ικανότητα συγκέντρωσης, επηρεάζοντας την ψυχική υγεία και την κριτική σκέψη.

«Συνολικά, αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία κατανόησης των ευρύτερων επιπτώσεων της χρήσης SFV στην υγεία, δεδομένου του διεισδυτικού τους ρόλου στην καθημερινή ζωή και της δυνατότητάς τους να επηρεάσουν την υγεία, τη συμπεριφορά και την ευημερία», σημειώνουν οι ερευνητές.

«Συνθέτοντας τα τρέχοντα δεδομένα, η μελέτη παρέχει ένα κρίσιμο υπόβαθρο για μελλοντική έρευνα που θα εξετάσει λιγότερο μελετημένες πτυχές υγείας (π.χ. γνωστική και σωματική υγεία) και προσφέρει πληροφορίες που μπορούν να καθοδηγήσουν τον δημόσιο διάλογο και την ανάπτυξη προσεγγίσεων βασισμένων σε έρευνα, ώστε να προωθηθεί μια πιο ισορροπημένη χρήση των SFVs».

Οπότε, υποψιάζεστε ότι υποφέρετε από γνωστική «ατροφία»; Ίσως αξίζει να δώσετε ένα διάλειμμα στον κύκλο ντοπαμίνης και να πιάσετε ένα βιβλίο. Τουλάχιστον, αυτό προσπαθούμε να κάνουμε εμείς.

Δείτε την μελέτη ΕΔΩ (PDF)