Έφυγε ο σπουδαίος Στέργιος Δελιαλής
Έφυγε από τη ζωή στα 75 του χρόνια.
Έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος Στέργιος Δελιαλής σε ηλικία 75 ετών. Ο Στέργιος Δελιαλής υπήρξε ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες designer και ήταν παράλληλα συλλέκτης, έχοντας διαγράψει μια μεγάλη, δημιουργική διαδρομή.
Υπήρξε ο άνθρωπος που είχε ως όνειρο να δημιουργηθεί Μουσείο Design στη Θεσσαλονίκη, μια προσπάθεια που είχε μάλιστα καταγραφεί σε ντοκιμαντέρ από τον Κώστα Καμπούρογλου υπό τον τίτλο «Πώς να κλέψετε μία καρέκλα».
Σε ηλικία 15 ετών, έφυγε από το σπίτι του και παράτησε το σχολείο, κι έπειτα τύπωσε το πρώτο του σκίτσο στην εφημερίδα Ελληνικός Βορράς. Αφού εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, μετακόμισε από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα και ξεκίνησε την καριέρα του μέσα από συνεργασίες με τη γαλλική Prisunic, κάνοντας λογότυπα, χειροποίητες διαφημιστικές αφίσες κ.α. Μεταξύ άλλων, ο Στέργιος Δελιαλής φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του δίσκου «Το Περιβόλι του Τρελού» του Διονύση Σαββόπουλου (1969). Μετέβη για ένα χρονικό διάστημα στην Αγγλία και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Θεσσαλονίκη, θέλοντας να κάνει τη συλλογή design που είχε προσβάσιμη στο κοινό.
To 1993, μια φίλη από τα παιδικά του χρόνια του προσέφερε ένα χώρο στην Μητροπόλεως για να στεγάσει τα αντικείμενά του. Τότε, το Μουσείο Design της Θεσσαλονίκης ήταν ένα από τα 14 του κόσμου. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1998, το Μουσείο θα μεταφερόταν από την Μητροπόλεως στην πρώτη προβλήτα του Λιμανιού, ένα πρότζεκτ ωστόσο που δεν ευδοκίμησε τελικά.
Πριν από χρόνια, ο Στέργιος Δελιαλής παραχώρησε συνέντευξη στην Parallaxi, η οποία δημοσιεύθηκε εκ νέου με αφορμή την έκθεση «Στέργιος Δελιαλής: Designer – 55 χρόνια graphics – χώροι –κατασκευές – και ένα Mουσείο Design» που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του 6ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Τυπογραφίας & Οπτικής Επικοινωνίας.
H Ελλάδα και κυρίως η Θεσσαλονίκη του χρωστά πολλά. Διαβάστε τη συνέντευξη που έδωσε στον Γιώργο Τούλα.
–Γιατί ασχολήθηκες με το ντιζάιν;
-Το ντιζάιν λύνει προβλήματα δύο ή τριών διαστάσεων. Θα έλεγα λοιπόν η περιέργεια να πάρει ζωή, κάτι να γίνει. Να τυπωθεί, να κατασκευαστεί, να λειτουργήσει. Να λύσω ένα πρόβλημα. Και τη χαρά του.
–Πιστεύεις ότι διανύουμε μια ενδιαφέρουσα εποχή για το ντιζάιν ή τα έχουμε δει όλα και απλά επανασχεδιάζονται τα ίδια αντικείμενα;
-Ενδιαφέρουσα έτσι και αλλιώς για όλα και για όλους. Το ντιζάιν, η τεχνολογία πια, ορίζει τους κανόνες και ζητά προϊόντα ή επανασχεδιασμό χρηστικών. Νέες ανάγκες και προβλήματα επίσης πρέπει να λυθούν σε προϊόντα που πολλές φόρες τα θεωρούμε φυσικά ή δεδομένα χωρίς να φαίνεται η συμβολή του ντιζάιν και του ντιζάινερ. Χωρίς να παραβλέπουμε τομείς χρηστικών βραχύβιες μόδες και τάσεις που γυαλίζουν σαν χάντρες χρωματιστές και καθρεφτάκια, ακυρώνοντας τη χρήση της και μεταβάλλοντας τα σε διακοσμητικά ή σύμβολα.
–Ζούμε σε μια εποχή μεγάλων υπογραφών παντού. Από ένα μουσείο μέχρι ένα παπούτσι. Αυτό είναι πάντα θετικό;
-Η υπογραφή στην αρχιτεκτονική και την τέχνη είναι παλιά, δίκαια και κατακτημένη. Ο ντιζάινερ εργάζεται με άλλους, είναι μέρος ενός συνόλου από το πρόβλημα που πρέπει να λυθεί, την παραγωγή της λύσης και πολλές φορές, ως μέρος της εταιρίας να έχει λόγο-θέση, για την παρουσίαση του στην αγορά. Δεν είναι σταρ. Διαλέγουμε, αγοράζουμε, χρησιμοποιούμε, ένα βιομηχανικό προϊόν, για τις ανάγκες μας με ενημέρωση, γνώση, τιμή. Η μορφή τους παίζει ρόλο στην επιλογή μας αλλά πρώτα είναι η σωστή και ασφαλής λειτουργία του. Είναι σπουδαία επιτυχία του ντιζάινερ-που μπορεί να είναι ανώνυμος ή άγνωστος- να μας εξασφαλίσει όλα τα άνω τυπικά και ουσιαστικά, συν μια ελκυστική μορφή για αυτό που είναι το προϊόν. Και πάντα το προϊόν είναι αποτέλεσμα της διεργασίας ντιζάιν. Δεν είναι ντιζάιν όπως με ευκολία και λάθος το κολλάμε σε ότι νομίζουμε. Μπορεί ένας άσσος του ποδοσφαίρου να σχεδιάσει ένα παπούτσι αλλά δεν είναι ντιζάινερ. Ότι διαφήμιση και να γίνει, όση εμπορική επιτυχία και να έχει. Και μακάρι να είναι ένα σωστό για το είδος του παπούτσι. Το designed χρηστικό δεν χρειάζεται να είναι περίεργο, παράξενο, πανάκριβο. Ο Dieter Rams, διευθυντής του τμήματος ντιζάιν της εταιρίας Braun για 30 χρόνια περιέγραψε κάποτε την ιδανική οικιακή συσκευή σαν ένα καλό άγγλο μπάτλερ. ΄΄Αόρατος όταν δεν είναι απαραίτητος, αλλά παράλληλα έτοιμος να λειτουργήσει αποτελεσματικά μόλις χρειαστεί.
-Υπάρχουν σήμερα μεγάλοι σχεδιαστές που σε συναρπάζουν;
-Είμαστε τυχεροί που είναι μαζί μας ακόμα και συνεχίζουν να παράγουν δουλειά τους μερικοί από τους μεγάλους μεταπολεμικά industrial designers-μύθοι, όπως οι Ettore Sottsass, Vico Magistreti, Enzo Mari, Richard Sapper και βέβαια και νέοι με σπουδαίες δουλειές. Με ιδιαίτερη εκτίμηση να αναφέρω άγγλο διεθνή (μια και το ντιζάιν ταξιδεύει από χώρα καταγωγής σε χώρες παραγωγής και τις εκθέσεις, μουσεία, αγορές του κόσμου όλου, για όλους), Jasper Morrison που η δουλειά του, αυστηρή και ουσιαστική, με γνώση, λόγο, υψηλή ποιότητα και αισθητική, μπορεί να έχει και το επίθετο minimal που είναι μόδα, αλλά θα έλεγα πως απλά είναι ένας σπουδαίος industrial designer.
-Περάσαμε μια μίνιμαλ εποχή για αρκετά χρόνια. Μας ωφέλησε πιστεύεις;
-Ο γκουρού των χρόνων της πρόσφατης μίνιμαλ περιόδου, ο άγγλος αρχιτέκτονας John Powson, σχεδιάζει άδειους χώρους, με τοίχους, ντουλάπες, χωρίς πόμολα που έχουν μέσα όλο τον οικιακό εξοπλισμό (τις ανοίγεις, ζεις, τις ξανακλείνεις και κάθεσαι μπροστά σε ένα τζάκι μίνιμαλ όσο και μια τηλεόραση πλάσμα). Μνήμες και αναφορά η θέση του μετά τα χρόνια που έζησε στην Ιαπωνία. Το παγκόσμιο σουξέ-περιοδικό Wallpaper, παρουσιάζει στις σελίδες του σκανδιναβικό ντιζάιν του 60 ως μίνιμαλ. Οι βιτρίνες με ήδη επίπλωσης έχουν μακριά άδεια τραπέζια και στην μέση ή την άκρη 3 κίτρινα λεμόνια. Τρία λεμόνια και στους άδειους, απαστράπτοντες πάγκους κουζίνας. Ο αρχιτέκτονας Wowing Mies Van Der Rohe είπε και έδειξε με τη δουλειά του πως less is more. ´´To σπίτι είναι μια μηχανή κατοίκησης΄΄ είχε δηλώσει ο Le Corbusier και ο κόσμος τότε είχε τρομάξει. Τώρα; Σίγουρα η ζωή μας δεν είναι μια σκηνογραφία.
-Παρατηρείς τις βιτρίνες στην Ελλάδα. Βλέπεις να έχουν κάνει πρόοδο;
-Τα Χριστούγεννα δέντρο, άστρα, ου και γκι. Στις εκπτώσεις mega-graphics ή άδεια κρεμαστάρια. Πρωτομαγιά στεφάνια, Πάσχα αυγά, καλοκαίρι ψάθινα καπέλα και φοίνικες, φθινόπωρο ομπρέλες. Τα στάνταρ. Νέοι χώροι, υλικά, φωτισμός, νέοι μαγαζάτορες και ντιζάινερς. Σίγουρα με όλα αυτά παρ΄ όλα τα άνω οι βιτρίνες μας έχουν αλλάξει και μας καλούν ευχάριστα. Όταν όμως μιλάμε για βιτρίνα θυμάμαι την πρώτη σκηνή στο Breakfast in Tiffany´s που η Όντρει Χέμπορν φορώντας μόνο ένα μαύρο Givency φόρεμα στέκεται έξω από τη βιτρίνα του Tiffany´s.
-Αν έπρεπε να ζήσεις για λίγο καιρό σε ένα ερημικό νησί ποια τρία αντικείμενα θα έπαιρνες;
-Ένα βιβλίο, ένα μπλοκ κα το μολύβι μου-κοινό. Επιτρέψτε μου όμως τσιγάρα Gauloises χωρίς φίλτρο (ένα από τα δύο πακέτα στον κόσμο με το όνομα του ντιζάινερ graphic τυπωμένο επάνω του), και το zippo μου, σχεδιασμένο στην Αμερική από έναν αυστριακό μη καπνιστή.
-Αλήθεια τι γίνεται με το μουσείου ντιζάιν που ίδρυσες και διευθύνεις;
-Ιδρύθηκε το 1993. Το 1997 σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ο νέος του χώρος στο λιμάνι. Το 1998 με πρόβλεψη του σχετικού νόμου υπεγράφη σύμβαση με το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και παραμένει άστεγο. Άστεγο μεν, κρατιέται δε. Με ίδια κονδύλια (της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας) η συλλογή μεγαλώνει, το ίδιο και η βιβλιοθήκη του. Η παρουσία και η δράση του σε συνεργασία με ελληνικά και ξένα εκπαιδευτικά ιδρύματα ή μουσεία συνεχίζεται. Ως άστεγο χρόνια, διοργάνωσε πάνω από 20 σημαντικές εκθέσεις, συμμετείχε σε παγκόσμια συνέδρια, συνεχίζει το εκπαιδευτικό του έργο (διαλέξεις, παρουσιάσεις, διπλωματικές εργασίες). Σε συνεργασία με το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, η έκθεση του βιομηχανικός πολιτισμός συνεχίζεται έως τέλος Απριλίου, ενώ σε συνεργασία με την αντιδημαρχία Πολιτισμού του δήμου Θεσσαλονίκης, οργανώνει και παρουσιάζει στις 18 Μαρτίου την έκθεση ¨David Tartakover: Πολιτικές αφίσες από το Ισραήλ¨ στην Casa Bianca με την παρουσία του σημαντικού graphic ντιζάινερ. Η έκθεση είναι αφιερωμένη στα 30 χρόνια του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. Παρόλο λοιπόν το μεγάλο ερωτηματικό αν όχι όλων αλλά πολλών στην Ελλάδα και το εξωτερικό γιατί ακόμα άστεγο, επιμένει να κρατιέται και συμβάλει στο χώρο του πολιτισμού και της εκπαίδευσης.
