Δημήτρης Σκύλλας: Από το Royal Albert Hall στη Θεσσαλονίκη!

Ο Δημήτρης Σκύλλας μετά την άκρως πετυχημένη εμφάνιση του μουσικού πρότζεκτ, «Περί Ύψους» στην Αθήνα μεταφέρει την ιδέα της καλλιτεχνικής συνύπαρξης για μία μόνο εμφάνιση στη Θεσσαλονίκη. Τέσσερις δημιουργοί με κοινό χαρακτηριστικό την ιδιαίτερη γραφή και έκφραση, δυο καλλιτέχνες επί σκηνής με το απαραίτητο voice over και η συνοδεία της μουσικής των σημαντικότερων Ελλήνων συνθετών ολοκληρώνουν τη πεμπτουσία μιας υπέρτατης συνθήκης, του «Περί Ύψους». Δημιουργοί και ερμηνευτές από τη σφαίρα της μουσικής, της λογοτεχνίας και του θεάτρου συναντώνται στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, για να εκφράσουν τη δική τους, ιδιαίτερη αίσθηση για πέντε σημαντικές ιδέες. Η πολυδιάστατη οµάδα των συντελεστών περιλαµβάνει εξαίσιους µουσικούς – ερµηνευτές σε έργα των Λιστ, Κουµεντάκη, Σκύλλα κ.α., µε νέα κείµενα των Κώστα Ακρίβου, Λένας Κιτσοπούλου, Αλεξάνδρας Κ*, Χρήστου Χρυσόπουλου και την παρουσία δύο εξαιρετικών ηθοποιών τον Όµηρος Πουλάκη και την Αριάννα Χατζηγαλανού.

Ο Δημήτρης Σκύλλας με σπουδές σε Ελλάδα και Εξωτερικό, έχει συνεργαστεί με τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, έχει πραγματοποιήσει εμφανίσεις στο Royal Albert Hall και κατέχει επάξια τον τίτλο του πιο δραστήριου δημιουργού της γενιάς του. Η μουσική του παρουσιάζεται τόσο σε ιστορικούς χώρους, καθεδρικούς ναούς, μουσεία όσο και σε εναλλακτικές σκηνές. Ζει και εργάζεται στην πολυπολιτισμική πόλη του Λονδίνου με τη μουσική του να αφομοιώνει ποικίλες καλλιτεχνικές επιρροές τις οποίες αναζητά εναγώνια να εκφράσει στην πατρίδα του σε συνδυασμό με τον πλούτο των συναισθημάτων που συναντά εδώ.

Μετά την αποδοχή και την επιτυχία στην Αθήνα, τώρα στη Θεσσαλονίκη για μια μόνο βραδιά. Το μουσικό πρότζεκτ τι αναμένει από την πόλη μας και αν θα υπάρξει επόμενη στάση. Το «Περί Ύψους» γεννήθηκε από αισθήματα αγάπης, οικειότητας και συλλογικότητας και έτσι θα συνεχίσει. Με όραμα να χτίσω μια καλλιτεχνική οικογένεια η οποία θα στηρίζεται σε μια μουσική συνθήκη και θα αγκαλιάζει στιγμές λογοτεχνίας και θεάτρου, το μόνο που αποζητάμε από τις παρουσιάσεις του είναι ο σεβασμός και η προσοχή του κοινού. Τα υπόλοιπα έρχονται χωρίς να τα ζητά κανείς. Το να μεταφερθεί από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη φαντάζει ιδανικό στα μάτια μου και πόσο μάλλον σε έναν χώρο όπως το Μέγαρο Μουσικής. Στη συνθήκη που ονομάζεται «Περί Ύψους» έχω την ανάγκη να φέρομαι με ποιότητα χρόνου και σεβασμό. Οι σκέψεις για τις επόμενες στάσεις του θα πρέπει να περιμένουν.

Πέντε μεγάλες ιδέες. Τι πρεσβεύουν; Ό,τι θα μπορούσαν να πρεσβεύουν και πέντε διαφορετικές θρησκείες: την έκφραση της ψυχικής ανάτασης. Το Ύψος αντιπροσωπεύει το ανώτερο, τη μετάβαση προς το δέος. Τη σκοτεινή, λαμπερή, ποιητική διάσταση η οποία ξεπερνά τις ανθρώπινες διαστάσεις. Ποιος μπορεί να πει πως ο Χρόνος δε συνδέεται με τον Έρωτα, ότι ο Θεός και κατ’ επέκταση η πίστη δε συνδέεται με τον Θάνατο, όλα σε μια Συμπαντική διάσταση.

Το μουσικό πρότζεκτ παραπαίει ανάμεσα στους χαρακτηρισμούς. «παράσταση» και «συναυλία». Για τι πρόκειται; Αυτή είναι ίσως η πιο δύσκολη στιγμή της συνέντευξής μας! Νιώθω πως αυτή η ερώτηση θα με κυνηγάει για πολλά χρόνια ακόμη. Ας με κυνηγάει όμως, δε θα με πιάσει. Ο άνθρωπος αποζητά τη δυνατότητα να μπορεί να ορίζει για να νιώσει ασφαλής και μη εκτεθειμένος. Η βάση του «Περί Ύψους» είναι καθαρά μουσική, αυτό όμως δεν το κάνει απαραίτητα μια συναυλία. Ούτε όμως και παράσταση. Αυτός είναι και ο λόγος που δε θέλησα να χρησιμοποιήσω σκηνοθέτη. Στην Αθήνα υπήρξε μεγάλη συζήτηση στους καλλιτεχνικούς χώρους για το τι τελικά είναι το πρότζεκτ μας. Αυτό από μόνο του δεν είναι υπέροχο; Αν πρέπει να απαντήσω οπωσδήποτε, θα πω ότι το Π.Υ είναι μια συνθήκη δημιουργών με βάση κάποιες κοινές ιδέες. Είναι όπως ένα φιλμ το οποίο αποτελείται από πολλές μικρές ιστορίες βασισμένες στον ίδιο άξονα. Το έχουν ονοματίσει και ως «διανθισμένο ρεσιτάλ». Το σημαντικότερο είναι πως δεν έχει αυτό που θα λέγαμε σκηνικά «τρικ» για να εντυπωσιάσει το κοινό. Το διέπει μια απλότητα και μια ειλικρίνεια, όπως η τελετουργία.

Τα κείμενα του «Περί Ύψους», υπογράφουν οι Λένα Κιτσοπούλου, ο Κώστας Ακριβός, η Αλεξάνδρα Κ*, Ο Χρήστος Χρυσόπουλος. Που έγκειται η τομή και η διαχωριστική γραμμή τους; Τέσσερις πραγματικά διαφορετικοί δημιουργοί, ο καθένας με τη δική του γλώσσα και ύφος, με εύρος που ξεκινά από την έκδοση λογοτεχνικών βιβλίων και φτάνει ως θεατρικές παραστάσεις και τηλεοπτικές σειρές. Αυτή η πολυπροσωπία δημιουργεί από μόνη της μια τομή αλλά και μια διαχωριστική γραμμή η οποία είναι ακριβώς το συστατικό που έψαχνα. Το ότι δηλαδή τέσσερις διαφορετικοί καλλιτέχνες της δημιουργικής γραφής μπορούν να στεγαστούν κάτω από τις ίδιες ιδέες και να εκφράσουν τον δικό τους παλμό και την προσωπική τους κοσμοθεωρία. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι τα κείμενα αυτά συνδέονται με τη μουσική Ελλήνων συνθετών όπως του Γιώργου Κουμεντάκη, του Κορνήλιου Σελαμσή και φυσικά, τη δική μου.

Τι ανάγκες φαίνεται να καλύπτει αυτό το καλλιτεχνικό κάλεσμα ατομικής και συλλογικής έκφρασης περί Πεμπτουσίας; Ο τρόπος που εγώ ο ίδιος αντιλαμβάνομαι το «Περί Ύψους» είναι ως μια τελετή, απλή και λιτή αλλά με μεγάλη ουσία. Δε θα ήταν το ίδιο εάν είχα συνθέσει εγώ όλα τα μουσικά έργα και είχα ζητήσει από έναν μόνο συγγραφέα να συμμετάσχει. Διότι η τελετή αυτή βασίζεται στην ενέργεια πολλών προσωπικοτήτων στις οποίες όμως δίνεται η δυνατότητα να εκφράσουν το δικό τους σύμπαν ατομικά. Θα μπορούσε να πεις κανείς πως εκτός από συνθέτης και ερμηνευτής στο πιάνο, λειτουργώ και ως ένας curator. Μετά την παρουσίαση στην Αθήνα, άκουσα τη φράση ότι ‘το Π.Υ ήταν πολύ αυτοαναφορικό’. Θα το πάρω ως κάτι θετικό. Μόνο η προσωπική τέχνη μπορεί να μας εξελίξει. Γιατί όταν κάνεις κάτι ειλικρινές και προσωπικό, αυτή η πρόθεση και η ενέργεια είναι σίγουρο πως θα αγγίξει και άλλους ανθρώπους.

Αντιπροσωπεύετε τη σύγχρονη κλασική μουσική. Το ελληνικό κοινό είναι εξοικειωμένο μ’ αυτό το είδος; Αν αντιπροσωπεύω κάτι, αυτό είναι η μουσική. Δεν αντιλέγω ότι θέλω το έργο μου να είναι νέο, φρέσκο, με αντιθέσεις και ενέργεια και κάνω ό,τι μπορώ γι αυτό, αρκεί να εκφράζεται από μέσα μου με φυσικότητα. Θα πρέπει να είναι όμως κανείς πολύ προσεκτικός με τον όρο σύγχρονο. Είναι πολλές οι φορές που πηγαίνω σε μια συναυλία να ακούσω σύγχρονη μουσική αλλά ως αποτέλεσμα, ακούω (ξανά) το ίδιο πράγμα, μια επανάληψη φόρμας και δομής όπως συνέβη σαράντα χρόνια πριν. Το κοινό στην Ελλάδα δεν έχει πολλά ερεθίσματα πάνω σε αυτό τον τομέα, οραματίζομαι όμως ότι αυτό μπορεί να αλλάξει. Δεν ξεκινά από το κοινό όμως αλλά από τον δημιουργό.

Ζείτε στο Λονδίνο, μια πρωτεύουσα έντονων καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Σε τι υστερούμε σε καλλιτεχνικό επίπεδο από μια πόλη όπως το Λονδίνο και σε τι υπερέχουμε; Το Λονδίνο δεν είναι καν πόλη, είναι ένας μικρός πλανήτης. Κάποιες φορές σκέφτομαι πως εάν δεν είχα ζήσει εδώ όλα αυτά τα χρόνια, πώς θα ήταν η μουσική μου; Έχω δει και βιώσει τόσα πολλά πράγματα σε καλλιτεχνικό (και όχι μόνο) επίπεδο που όταν επιστρέφω στην Ελλάδα τα αναζητώ ασταμάτητα. Και είναι πολλές οι φορές που δεν τα βρίσκω. Όμως βρίσκω κάτι άλλο! Κάτι το εσωτερικό, κάτι που πηγάζει από έναν ψυχικό πλούτο, μια ορμή και ένα πάθος ακατέργαστο. Έχουμε τρομερό υλικό στην Ελλάδα και πρέπει να το ξεδιπλώσουμε. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που μια πόλη σαν την Αθήνα ξεκινά να γίνεται ένα διεθνές καλλιτεχνικό κέντρο.

Είναι, πιστεύετε, η κατάλληλη χρονική στιγμή να πρωτοστατήσουν οι συνεργασίες και η συλλογική δουλειά; Πάντα είναι η κατάλληλη στιγμή γι’ αυτό. Πόσο μάλιστα σε μια χώρα με οικονομικές δυσκολίες. Η συλλογική δουλειά όμως δε θα πρέπει να γίνεται από οικονομική ανάγκη αλλά από επιλογή. Στη δική μας περίπτωση το «Περί Ύψους» ήταν και είναι καθαρά η ανάγκη μου για διάλογο και εξέλιξη.

Είστε ένας νέος καλλιτέχνης με σημαντικά επιτεύγματα αλλά ακόμα στην αρχή του. Σας ενοχλεί το επικοινωνιακό παιχνίδι με το χαρακτηρισμό «νέος» ή βοηθάει στην αποδοχή διαφορετικών πραγμάτων; Μου αρέσει πάρα πολύ ο χαρακτηρισμός «νέος», όταν πρόκειται όμως για αναφορά σε ηλικία και όχι ως υπόθεση καλλιτεχνικού επιπέδου. Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, δε με συγκινεί ιδιαίτερα να παρευρίσκομαι σε φεστιβάλ νέων συνθετών, δημιουργών κλπ, γι’ αυτό και δε θα δείτε συχνά το όνομά μου εκεί. Ίσως έχει να κάνει με το γεγονός ότι ξεκίνησα κάπως απότομα με μια έντονη βουτιά στις μεγάλες σκηνές, καθεδρικούς, μουσεία, γεγονός που με ανάγκασε γλυκά να συνειδητοποιήσω τη θέση μου γρήγορα και χωρίς δεύτερη σκέψη. Απολαμβάνω περισσότερο να παρουσιάζονται τα έργα μου σε σύνδεση με μουσικά έργα του παρελθόντος, νιώθω την ανάγκη να ανήκω σε μια μεγάλη οικογένεια που απλώνεται στο χρόνο.

Επί σκηνής οι καλλιτέχνες Όμηρος Πουλάκης και Αριάννα Χατζηγαλανού και voice over ο Αργύρης Πανταζάρας δραματοποιούν τα κείμενα. Μοιραστείτε μαζί μας κάποια χαρακτηριστικά τους. Βλέπουμε τους ηθοποιούς επί σκηνής στο κείμενο της Λένας Κιτσοπούλου, κείμενο το οποίο είχα την τιμή και χαρά να μου γράψει ύστερα από συζήτησή μας για το πρότζεκτ. Στην Αθήνα βιώσαμε τον Α. Πανταζάρα με την Α. Χατζηγαλανού σε μια καταπληκτική ερμηνεία και κυρίως με μεγάλο σεβασμό για το ποιόν και την συνολική αισθητική του Π.Υ. Στο Μέγαρο Θεσσαλονίκης θα δούμε το ίδιο ακριβώς κείμενο από μια διαφορετική προσέγγιση, καθώς το ρόλο του άντρα θα ερμηνεύσει ο Ο. Πουλάκης. Θα είναι σίγουρα κάτι διαφορετικό και πιστεύω ότι έχει τρομερό ενδιαφέρον ακόμα και για μένα τον ίδιο να παρατηρήσω πώς μια άλλη ερμηνεία θα καθορίσει και θα αγκαλιάσει το πρότζεκτ. Είναι και οι δύο καταπληκτικοί ηθοποιοί, όπως αδιαμφισβήτητα και η Χατζηγαλανού, όντας η πιο «νέα» στον καλλιτεχνικό μας χώρο. Τα κείμενα του Κ. Ακρίβου και της Αλεξάνδρας Κ* θα είναι σε voice over. Μήπως σας είπα ήδη.. πολλά;!

Το δικό σας μήνυμα από το πρότζεκτ. Ελάτε! Στις 22 του μηνός θα έχουμε ήδη φύγει.

*Το πολυσυζητημένο έργο του συνθέτη Δημήτρη Σκύλλα με τίτλο «Περί Ύψους», θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου, στις 9 μ.μ. στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτήριο Μ2, αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης), ενταγμένο στον κύκλο εκδηλώσεων «Crossover»