Μια δυνατή έκπληξη στο Μέτσοβο

Αν διαβάσει κανείς ένα άρθρο για ένα ορεινό τουριστικό προορισμό της Ελλάδας, πχ το δημοφιλές Μέτσοβο, οι πληροφορίες περιορίζονται συνήθως σε γαστρονομικές παραινέσεις, δοκιμάστε τα κοψίδια ή τις πίτες της περιοχής, στο τι μπορεί να αγοράσει, πχ τυρί Μετσοβόνε, και στις υπόλοιπες απολαύσεις του τόπου.

Ομολογώ ότι η μεγαλύτερη πολιτιστική έκπληξη που δοκίμασα τελευταία σε ταξίδι ήταν αυτή μιας επίσκεψης στην Πινακοθήκη Αβέρωφ του Μετσόβου. Ένα πραγματικά αναπάντεχο αν δεν γνωρίζεις τι θα συναντήσεις εντός της κόσμημα της Τέχνης στην Ελληνική επαρχία, που ομολογώ ότι αν και έχω βρεθεί αρκετές φορές περαστικός από το Μέτσοβο δεν είχε τύχει να την επισκεφτώ. Ας δούμε πρώτα το βιογραφικό της και μετά σας λέω γιατί ενθουσιάστηκα.

Η Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ εγκαινιάστηκε στις 27 Αυγούστου του 1988. Ιδρύθηκε από τον Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα, ο οποίος από παλιά είχε στόχο τη δημιουργία μιας μικρής αλλά εκλεκτής Πινακοθήκης στον τόπο καταγωγής του. Βασικός κορμός της Συλλογής είναι τα 200 έργα Ελλήνων καλλιτεχνών 19ου και 20ού αιώνα που συνέλεξε ο ιδρυτής και δώρισε στο Ίδρυμα, μαζί με το σύγχρονο τριώροφο κτίριο που έκτισε ειδικά για να στεγάσει τη Συλλογή του. Το γεγονός ότι η Συλλογή δημιουργήθηκε εξαρχής με σκοπό την ίδρυση Πινακοθήκης καθορίζει ως ένα βαθμό και το μουσειακό χαρακτήρα της.

Το 1994 έγινε η επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων και λειτούργησε η Νέα Πτέρυγα της Πινακοθήκης. Το κτίριο εκσυγχρονίστηκε, δημιουργήθηκαν νέοι εκθεσιακοί και βοηθητικοί χώροι και η συλλογή εμπλουτίστηκε σημαντικά. Το 1995 ξεκίνησε η λειτουργία του Παιδικού Εργαστηρίου της Πινακοθήκης. Το 1997 εγκαινιάστηκε η Αίθουσα Δημητρίου Τσάμη που στεγάζει μια σημαντική ενότητα χαρακτικών και σχεδίων Ελλήνων δημιουργών της περιόδου 1920-1960.

Σήμερα, σχεδόν είκοσι χρόνια από την ίδρυση της, τα έργα της Συλλογής έχουν υπερδιπλασιαστεί σε αριθμό, ενώ οργανώνονται σε ετήσια βάση οι μεγάλες περιοδικές εκθέσεις και οι εκδηλώσεις της Πινακοθήκης. Το μουσείο αποτελεί πλέον πόλο έλξης για περίπου 15.000 επισκέπτες το χρόνο από όλη την Ελλάδα και για πολλά σχολεία της γύρω περιοχής.

Αυτά είναι τα τυπικά. Στα βιωματικά τώρα έχουμε να κάνουμε με ένα εξαιρετικής αισθητικής κτίριο που χτίστηκε για τις ανάγκες της απόλυτα ενταγμένο στο πετρόκτιστο περιβάλλον της Ηπείρου. Αλλά η πραγματική έκπληξη είναι αυτό που σε περιμένει στις αίθουσες της. Λειτουργώντας με στερεότυπα περιμένεις να βρεις μια φτωχική συλλογή έργων σε ένα περιβάλλον μάλλον εγκατάλειψης. Εδώ λοιπόν έρχεσαι αντιμέτωπος με την απόλυτη ανατροπή.

Εκατοντάδες έργα κορυφαίων και όχι μόνο Ελλήνων εικαστικών, από τις απαρχές της νεοελληνικής τέχνης μετά την επανάσταση του 1821 μέχρι κυριολεκτικά το σήμερα. Ζωγραφική, χαρακτική, γλυπτική, από το Γύζη, Παρθένη, Τσαρούχη, Μόραλη, Χατζηκυριάκο Γκίκα, Φασιανό, Όπη Ζούνη, Εγγονόπουλο, Χάρο, Σαχίνη, μέχρι Κατζουράκη και Ρόρη, τη συγκλονιστική μάχη των Φαρσάλων του Ροϊλου, έργα που έχεις δει σε βιβλία Τέχνης και δεν γνώριζες ότι είναι εδώ.

Οι εκπλήξεις δεν σταματούν στην πραγματικά μοναδική συλλογή και τα έργα που φιλοξενεί. Συνεχίζονται στις συγκλονιστικές φωτογραφικές εικόνες του Μετσόβου μιας άλλης εποχής του Κώστα Μπαλάφα οι οποίες ανήκουν στην Πινακοθήκη. Στο μικρό art shop. Στους ανθρώπους της με μεγάλη αγάπη και αυταπάρνηση για αυτό που κάνουν. Και γνώσεις.

Στο χώρο των workshops, που πιστεύω ότι όχι απλά επιτελεί σπουδαίο έργο καθώς φιλοξενεί παιδιά από όλη την Ήπειρο και τη Θεσσαλία μαθαίνοντας τους την ελληνική τέχνη αλλά και δίνοντας τους με υλικά της Πινακοθήκης την ευκαιρία να δημιουργήσουν.

Ήταν μια πραγματική αποκάλυψη για μένα αυτό που έζησα στην Πινακοθήκη του Αβέρωφ, που κυριολεκτικά απογείωσε τον τόπο του, στο Μέτσοβο. Που φρόντισε όχι μόνο να τη δημιουργήσει εξαρχής αλλά να εξασφαλίσει και τη βιωσιμότητα της χάρη σε κληροδοτήματα που τη χρηματοδοτούν σε ένα βαθμό. Μια από κείνες τις εκπλήξεις που δείχνουν πως η δύναμη της θέλησης είναι που γεννά τα θαύματα. Αν βρεθείτε στο Μέτσοβο να σπεύσετε να περάσετε το κατώφλι της.

Δείτε τα πάντα για την Πινακοθήκη εδώ