Το μέλλον των σκουπιδιών

Στα επόμενα 10 χρόνια ο πληθυσμός της γης θα αυξηθεί κατά 2 δις και από 7,5 δις θα φτάσει τα 9,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη. Από αυτούς το 60% θα διαμένει στα αστικά κέντρα. Αυτή η δημογραφική πίεση καθιστά απαραίτητη την ανάγκη διαχείρισης των απορριμμάτων καθώς οι φυσικοί πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι. Οι προηγμένες δυτικές κοινωνίες έχουν προχωρήσει εδώ και δυο δεκαετίες σε επαναστατικές μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων καταφέρνοντας να μειώσουν το ποσοστό του υπολείμματος, αυτό που απομένει δηλαδή και δεν μπορεί να αξιοποιηθεί, από 3% έως 5%.

Αυτό σημαίνει ότι από το υπόλοιπο 95% των απορριμμάτων το αξιοποιούν είτε μέσω της επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης, μεταποίησης, παραγωγής ενέργειας και αγγειοβελτιωτικών προϊόντων μέσω της κομποστοποοίσης οργανικών απορριμμάτων, ακόμα και στον κατασκευαστικό τομέα π.χ. για την κατασκευή δρόμων και μόνο το 5% που είναι επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία καταλήγει να θάβεται. Με στόχο να μη δημιουργείται κίνδυνος για το νερό, τον αέρα, το έδαφος, τα φυτά ή τα ζώα, ούτε να προκαλείται όχληση από θόρυβο ή οσμές, ή να επηρεάζεται δυσμενώς το τοπίο ή οι τοποθεσίες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα με τα απορρίμματα;

Στην χώρα μας παράγουμε περίπου 5 εκατομμύρια τόνους σκουπίδια, -περίπου 500 κιλά αντιστοιχούν στον κάθε Έλληνα πολίτη- και αξιοποιείται μόνο το 10% με 15% των αστικών απορριμμάτων μέσω της ανακύκλωσης, (ενώ μέχρι το 2030 βάσει ευρωπαϊκών οδηγιών θα πρέπει το ποσοστό να αυξηθεί στο 65%), τα υπόλοιπα καταλήγουν στις χωματερές ενώ θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν ή να αξιοποιηθούν ενεργειακά ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες θέρμανσης και ζεστού νερού σε χιλιάδες νοικοκυριά, ή να παραχθούν υψηλής ποιότητας οργανικά λιπάσματα για την αγροτική οικονομία ώστε ο πολίτης να μην επιβαρύνεται περιβαλλοντικά αλλά και οικονομικά μέσω των ευρωπαϊκών προστίμων καθώς ο ρυπαίνων πληρώνει. Άρα κρίνεται αναγκαία και επιτακτική πρωταρχικά η σωστή εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των Ελλήνων πολιτών να διαχωρίζει σωστά τα οικιακά απορρίμματα σε ανακυκλώσιμα, σε οργανικά και σε όλα τα υπόλοιπα που πρόκειται να αξιοποιηθούν ενεργειακά μέσω της καύσης ώστε οι χωματερές να αποτελέσουν παρελθόν αφενός και αφετέρου οι αρμόδιοι εθνικοί και τοπικοί φορείς να καταρτίσουν σχέδια διαχείρισης αποβλήτων και προγράμματα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων ενόψει των αυστηρότερων ευρωπαϊκών οδηγιών που πρόκειται να ισχύσουν το 2020.

Η διαχείριση απορριμμάτων στη Γαλλία

Η parallaxi είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί μεγάλες μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων στην Γαλλία μέσω της πρόσκλησης του Φο.Δ.Σ.Α Κεντρικής Μακεδονίας (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) ώστε να ενημερωθεί για τις πρωτοποριακές και καινοτόμες πρακτικές εταιρειών διαχείρισης απορριμμάτων όπως της SUEZ και της VEOLIA που δραστηριοποιούνται η μεν πρώτη σε 70 χώρες με 90.000 εργαζόμενους και η δεύτερη σε 48 χώρες με 160.000 εργαζόμενους.

Στοχεύοντας και οι δύο εταιρίες στην κυκλική οικονομία ως ένα βιώσιμο σύστημα αποκατάστασης φυσικών πόρων, όπου τα απόβλητα επαναχρησιμοποιούνται, ανακυκλώνονται ή επιστρέφονται ως δευτερεύουσες πρώτες ύλες στον οικονομικό κύκλο (βιοαέριο, οργανικά λιπάσματα, ή επαναχρησιμοποίηση του νερού) με τη διαχείριση των απορριμμάτων.

Η διαχείριση των απορριμάτων στην Κεντρική Μακεδονία

Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Κεντρική Μακεδονία πραγματοποιείται μέσω του ΦΟ.Δ.Σ.Α Κεντρικής Μακεδονίας που συγκροτήθηκε το 2014 με τη συγχώνευση 14 φορέων και έχει την ευθύνη διαχείρισης απορριμμάτων των 38 Δήμων της Κεντρικής Μακεδονίας με σκοπό την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία, ανάκτηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων και έχει γενικά την ευθύνη μείωσης και αξιοποίησης τους, ενώ ταυτόχρονα έχει καταρτίσει μια ολοκληρωμένη μελέτη και σχέδιο διαχείρισης του συνόλου των στερεών αποβλήτων που παράγονται στην Περιφέρεια.

Συζητώντας με τον Πρόεδρο του ΦΟ.Δ.Σ.Α κ. Μιχάλη Γεράνη μας ανέπτυξε τα μελλοντικά και φιλόδοξα σχέδια για συνολική διαχείριση των απορριμμάτων. Σε πρώτη φάση ολοκληρώνεται η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων(ΜΕΑ) στις Σέρρες, η οποία καλύπτει τους Δήμους Σέρρες , Κιλκίς και Παιονίας ενώ θα χρησιμοποιεί τεχνολογίες όπως της μηχανικής ανακύκλωσης για την ανάκτηση υλικών όπως πλαστικών, μετάλλων, χαρτιού (ανακυκλώσιμα υλικά) και της αερόβιας κομποστοποίησης από οργανικά φορτία για την παραγωγή κομπόστ για χρήση αποκαταστάσεις λατομείων, ΧΥΤΑ κλπ.

Στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης στον Αγ. Αντώνιο γίνεται δημοπράτηση μέχρι το τέλος του χρόνου για μια νέα ΜΕΑ που θα καλύπτει όλη την περιφερειακή ενότητα Χαλκιδικής, Δ. Θερμαϊκού Πυλαίας και Χορτιάτη και το 40% της Θεσσαλονίκης, ενώ Δυτικά της Θεσσαλονίκης σχεδιάζεται η χοροθέτηση προς τη δυτική είσοδο για τις εγκαταστάσεις ΜΕΑ που θα καλύπτει τις περιφερειακές ενότητες Ημαθίας, Πιερίας, Πέλλας και το υπόλοιπο 60% των απορριμμάτων της Θεσσαλονίκης. Και οι τρεις ΜΕΑ προβλέπεται να προχωρήσουν μέσω της σύμπραξης ιδιωτικού και δημοσίου φορέα.

Επίσης στον ολοκληρωμένο σχεδιασμό προβλέπονται η δημιουργίες Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) καθώς και η τοποθέτηση σύντομα καφέ κάδων για την αποκομιδή οργανικών απορριμμάτων από τα νοικοκυριά ώστε να μειωθεί στο μέγιστο ο όγκος των σύμμεικτων αποβλήτων, τα οποία δυσχεραίνουν το έργο της διαχείρισης και σωστής αξιοποίησης τους. Στόχος ειναι να παραχθεί το καλύτερο δυνατό αγγειοβελτιωτικό αποτέλεσμα για κομπόστ ώστε να φτάσουμε στη σχεδόν μηδενική παραγωγή αποβλήτων. Γι αυτό και είναι απαραίτητο όπως τόνισε ο κ. Γεράνης να δημιουργηθεί ένας άξονας διαλόγου και συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων Περιφερειών στη Β. Ελλάδα, από την Θράκη έως την Ήπειρο και μεγάλο μέρος της Θεσσαλίας, για την υλοποίηση της «ΕΓΝΑΤΙΑΣ» Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ώστε να γίνεται μια ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων σε όλη τη Β. Ελλάδα  με τη δημιουργία μονάδας για την ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων, αφού το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας μας το επιτρέπει.

Όλα αυτά όμως για να λειτουργήσουν με το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα προϋποθέτουν τη σωστή εκπαίδευση των πολιτών που είναι και η πηγή διαλογής των αποβλήτων με συνεχείς καμπάνιες ενημέρωσης,  καθώς και η ωρίμανση της αυτοδιοίκησης.

Για αυτό πριν αποχωριστείς κάτι που σου ικανοποίησε κάποια ανάγκη στο παρελθόν παίξε το παιχνίδι με τον εαυτό σου και σκέψου πρώτα πως μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί από σένα ή κάποιους άλλους, ή ανακυκλωθεί σωστά ξεχωρίζοντας τα σύνθετα μέλη του για σωστή ανακύκλωση, ξεχώρισε σωστά τα οργανικά σκουπίδια, βάλε τα στους καφέ κάδους που θα έχουμε σύντομα και πέτα μόνο στον πράσινο κάδο, ο,τιδήποτε μικρό και ευτελές που είναι άχρηστο ακόμα και για ανακύκλωση για να διευκολύνεις στο μέλλον την ενεργειακή αξιοποίηση του.