Το Παιδικό Μουσείο Θεσσαλονίκης κατακτά τις καρδιές μικρών και μεγάλων

Το Παιδικό Μουσείο Θεσσαλονίκης είναι το δεύτερο πολυθεματικό Μουσείο της Ελλάδος  που ιδρύθηκε το 1997, από μία ομάδα εκπαιδευτικών, πανεπιστημιακών, μουσειολόγων και ανθρώπων του πολιτισμού που πίστευαν στον εθελοντισμό, με αγάπη για τα παιδιά και θέληση προσφοράς στα κοινά. Φέτος γιορτάζει 20 χρόνια λειτουργίας. Η parallaxi βρέθηκε στο χώρο του μουσείου, φτιαγμένο με αγάπη και φροντίδα για τους πιο σημαντικούς του επισκέπτες, τα παιδιά. Εκεί μας υποδέχτηκαν η Πρόεδρος του Παιδικού Μουσείου, Ρένα Μάνθου-Κουτσούδη, η Μουσειολόγος Αλεξάνδρα Δέλλιου και οι εθελοντές του, πιστοί συνοδοιπόροι της καθημερινής δράσης του πιο αγαπημένου μουσείου των παιδιών.

Το μουσείο  απέκτησε την πρώτη του στέγη το 2004 σε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτίριο του Οργανισμού Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού στην Άνω Πόλη και υλοποιούσε δράσεις όπως  δημιουργικά κυριακάτικα πρωινά, επισκέψεις σχολείων, συναντήσεις και διαλέξεις. Το Δεκέμβριο του 2009, όμως, όπως μας πληροφορεί η  Αλεξάνδρα Δέλλιου,  Εκπαιδευτικός- Μουσειολόγος,  το νεοκλασικό κτήριο καταστράφηκε από πυρκαγιά και μαζί του κάηκαν όλα τα υπάρχοντα του Μουσείου, όμως η αγάπη του κόσμου και κυρίως των παιδιών έδωσε στους ανθρώπους του Μουσείου τη δύναμη να συνεχίσουν και να κάνουν νέα αρχή.

«Από τα τέλη του 2011 το Παιδικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, θεσμός πλέον για την πόλη μας, απέκτησε νέα στέγη στο Κέντρο Πολιτισμού Τούμπας, Γρηγόριου Λαμπράκη και Κλεάνθους 57 στην Τούμπα».

Οι ενδιάμεσες στάσεις του Παιδικού Μουσείου μέχρι να αποκτήσει τη μόνιμη στέγη του. Από τον Μάρτιο του 2010 και για ένα χρόνο το Παιδικό Μουσείο Θεσσαλονίκης φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης με δημιουργικά προγράμματα νερού, αξιοποιώντας τα εκθέματα του Μουσείου Ύδρευσης. Από τα τέλη του 2011 το Παιδικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, θεσμός πλέον για την πόλη μας, απέκτησε νέα στέγη στο Κέντρο Πολιτισμού Τούμπας, Γρηγόριου Λαμπράκη και Κλεάνθους 57 στην Τούμπα. Το Μουσείο είναι ένας ανεξάρτητος και αυτόνομος φορέας  που απλά του έχει παραχωρηθεί αυτός ο χώρος στο Δήμο, εδραιώνοντας την παρουσία του στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Οι πρώτες δράσεις του. Το Σεπτέμβριο του 2012 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της πρώτης μόνιμης έκθεσης με τίτλο “Μάθε παιδί μου γράμματα του Θεού τα πράματα…” και το Σεπτέμβριου 2013 τα εγκαίνια της δεύτερης μόνιμης έκθεσης με τίτλο “Ταξιδεύοντας με τα παιχνίδια”.

Ο σκοπός κα τα πρότυπα του Παιδικού Μουσείου. Το μουσείο από τον τίτλο και μόνο μαρτυρεί το λόγο ύπαρξης του. Είναι διαμορφωμένο για να ανταποκρίνεται στις ανάγκες παιδιών από 4-12 χρονών. Πρότυπο του αποτελούν όλα τα Παιδικά Μουσεία και όλα τα “καλά” Μουσεία. Αυτά που σέβονται τις σύγχρονες μουσειολογικές τάσεις, τη σύγχρονη παιδαγωγική, τις βιωματικές και χειραπτικές δραστηριότητες και στην περίπτωση μας  τη σύγχρονη ζωή στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

«Τα ευρήματα παιχνιδιών επιβεβαιώνουν την παρουσίαση τους ήδη από την αρχαιότητα. Μάλιστα, η πρώτη κούκλα -η οποία αποτελεί και κομμάτι  των προγραμμάτων μας-, η πλαγγόνα, χρονολογείται από το 10ο ή 6ο αιώνα π.Χ. Κούκλα φτιαγμένη από πηλό και στο χέρι».

Η μακραίωνη ιστορία του παιχνιδιού. Όσο υπάρχουν παιδιά υπάρχει και το παιχνίδι. Και παιδιά για εμάς δεν είναι μόνο τα παιδιά σε ηλικία 3 ετών , αλλά και παιδιά  σε ηλικία 103 χρονών. Τα ευρήματα παιχνιδιών επιβεβαιώνουν την παρουσίαση τους ήδη από την αρχαιότητα. Μάλιστα, η πρώτη κούκλα -η οποία αποτελεί και κομμάτι  των προγραμμάτων μας-, η πλαγγόνα, χρονολογείται από το 10ο ή 6ο αιώνα π.Χ. Κούκλα φτιαγμένη από πηλό και στο χέρι.

Η πρώτη δωρεά. Η ευγενική δωρεά του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη το καλοκαίρι του 2011  με 157 τσίγκινα κουρδιστά παιχνίδια έδωσε το έναυσμα για τη δημιουργία της μόνιμης συλλογής μας. Κάθε φορά που οποιοσδήποτε αποφασίζει να δωρίσει κάποιο αντικείμενο στο μουσείο είναι μεγάλη τιμή και κάτι πολύ συγκινητικό. Ωστόσο, θυμάμαι έντονα τη δωρεά μιας κυρίας αποτελούμενη από τρεις τσίγκινες κουρδιστές φιγούρες του Άγιου Βασίλη. Ήταν τρεις όσες και οι τρεις αδελφές που τις χρησιμοποιούσαν.

«Τα παιδιά γνωρίζουν και ανακαλύπτουν παλαιά τσίγκινα κουρδιστά και ξύλινα παιχνίδια, κούκλες και επιτραπέζια. Έρχονται σε επαφή και γνωρίζουν σχολικά αντικείμενα του παρελθόντος».

Ένα Μουσείο για όλους. Λόγω των εκθεμάτων του προσελκύει όλες τις ηλικίες. Τα παιδιά γνωρίζουν και ανακαλύπτουν παλαιά τσίγκινα κουρδιστά και ξύλινα παιχνίδια, κούκλες και επιτραπέζια. Έρχονται σε επαφή και γνωρίζουν σχολικά αντικείμενα του παρελθόντος. Ενώ, οι μεγαλύτεροι θυμούνται τα παιδικά τους χρόνια στο σχολείο, νοσταλγούν με τα παιχνίδια της νιότης τους και εντυπωσιάζονται από τον πλούτο της συλλογής μας.

«Η επισκεψιμότητα του μουσείου μας από σχολικές ομάδες δηλώνει πόσο σημαντικό είναι να συνεχίζει  αυτό το μουσείο να είναι ανοιχτό στο κοινό του και την κοινωνία».

Ο  σημαντικότερος  λόγος που η Θεσσαλονίκη πρέπει να έχει το δικό της Παιδικό Μουσείο. Η ίδια η πολυθεματικότητα του και οι συλλογές του. Διαθέτει εκθέματα για την ιστορία της εκπαίδευσης στον ελλαδικό χώρο και παλαιά παιχνίδια. Είναι ένα μουσείο που λόγω του τίτλου του του οργανώνει περιοδικές εκθέσεις (2012-2013: «Περπατώ και γνωρίζω, ψάχνω και θυμάμαι» έκθεση για τον εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης, 2016-2017: «Κυκλοφορώ με ασφάλεια την πόλη μου», με εκθέματα έργα τέχνης παιδιών , 2017-2018: «Έγινα εσύ κι έγινες εγώ», έκθεση αφίσας και εικονογράφησης). Υλοποιεί δημιουργικά εργαστήρια-εκπαιδευτικά προγράμματα τις Κυριακές από το μήνα Σεπτέμβρη μέχρι και τον Ιούνιο και παιδικά πάρτι ποικίλης θεματολογίας για τους μικρούς του φίλους. Συμμετέχει ενεργά σε διάφορα φεστιβάλ της πόλης και υλοποιεί συνεργασίες με διάφορα μουσεία της πόλης και εκτός πόλεως. Ασχολείται με μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα για παιδιά πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εκπαιδεύει εθελοντές, οργανώνει σεμινάρια και ημερίδες, συμμετέχει σε συνέδρια, φιλοξενεί συγγραφείς, προσφέρει εργαστήρια σε παιδιά και ενήλικες. Η επισκεψιμότητα του μουσείου μας από σχολικές ομάδες δηλώνει πόσο σημαντικό είναι να συνεχίζει  αυτό το μουσείο να είναι ανοιχτό στο κοινό του και την κοινωνία.

Στο Παιδικό Μουσείο εμπλέκεται μια ομάδα εθελοντών. Οι εθελοντές μας είναι πάρα πολλοί, όμως ενδεικτικά αναφέρουμε: Μαρία- Νηπιαγωγός, Βιργινία- Νηπιαγωγός, Κατερίνα- Θεολόγος, Μαριλένα- Ιστορικός, Γιώτα- Αρχαιολόγος, Αγάπη Νηπιαγωγός, Αλεξάνδρα Νηπιαγωγός, Κορίνα, Διαχείριση Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών, Κατερίνα Εκπαιδευτικός, Ελένη Εκπαιδευτικός, Όλγα- Αρχαιολόγος, Εμμανουέλα- Αγγλική Φιλολογία, Λίλη- Ψυχολογός, Αργυρώ- Ψυχολόγος, Μαρία- Μουσειολόγος, Μαίρη- Γραφίστρια, Βασιλική- Πληροφορική. Οι εθελοντές προσφέρουν στο Μουσείο ανάλογα με το χρόνο, τις γνώσεις, τη θέληση, την αγάπη, τη διάθεση και το πρόγραμμα τους. Εμψυχώνουν μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα, συμμετέχουν σε εξωτερικές εκδηλώσεις, υποστηρίζουν γραμματειακά τις υπηρεσίες του μουσείου κ.ά.

«Ο εθελοντισμός στο Παιδικό Μουσείο Θεσσαλονίκης σου δείχνει παιδικά χαμόγελα, σου δίνει αγκαλιές εκεί που δεν το περιμένεις και σε φέρνει σε επαφή μέσω του ομαδικού πνεύματος και της συνεργασίας με υπέροχους ανθρώπους».

Μερικά από τα σχόλια των εθελοντών: «Αν με ρωτούσαν τι είναι για μένα ο εθελοντισμός η απάντηση μου θα ήταν: πρέπει να το ζήσεις για να το καταλάβεις», «Η ομάδα του μουσείου με υποδέχτηκε με χαρά, με παρότρυνε να έχω πιο ενεργητικό ρόλο και με γέμισε με δημιουργικές ιδέες», «Η εμπειρία μου στο Παιδικό Μουσείο ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία αλλά και πρόκληση, καθώς πρώτη φορά βρέθηκα σε αυτόν το ρόλο», «Βέβαια, ήταν πολύ σημαντική και η υποστήριξη που έλαβα από την υπόλοιπη ομάδα, καθώς επίσης και η συνεργασία που υπήρχε μεταξύ μας. Ήταν μια πολύ όμορφη και δημιουργική χρονιά!», «Ο εθελοντισμός στο Παιδικό Μουσείο Θεσσαλονίκης σου δείχνει παιδικά χαμόγελα, σου δίνει αγκαλιές εκεί που δεν το περιμένεις και σε φέρνει σε επαφή μέσω ομαδικού πνεύματος και της συνεργασίας με υπέροχους ανθρώπους».

Η πρόεδρος του Παιδικού Μουσείο, Ρένα Μάνθου- Κουτσούδη, μας μεταφέρει το μήνυμά του. Η επαφή των παιδιών με βιωματικές δράσεις με σκοπό την ανακάλυψη, τη διερεύνηση, την εμπειρία και τη μάθηση. Η επαφή και η αλληλεπίδραση με διαφορετικές μορφές και εκφράσεις του πολιτισμικού γίγνεσθαι. Απώτερος σκοπός είναι η εκτίμηση της πολιτισμικής κληρονομιάς και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών μέσω των τεχνών, η ευαισθητοποίηση στη διαφορετικότητα. Κάθε γλώσσα έχει τη δική της «ψυχή». Η γλώσσα του Παιδικού Μουσείου Θεσσαλονίκης περιέχει ήχους, χρώματα, μυρωδιές, γεύσεις, αγγίγματα μαγικά σε φιλόξενους χώρους πολιτισμικής συνύπαρξης. Η επικοινωνία των παιδιών με την καλλιτεχνική δημιουργία, μπορεί να επιτευχθεί μέσα από ειδικά εκπαιδευτικά και μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα προσαρμοσμένα στις ανάγκες και τις ευαισθησίες τους, τα οποία θα έχουν σαν βάση, το παιχνίδι, την ψυχαγωγία, την εμπειρία και τις εναλλακτικές μεθόδους δημιουργικής και ενεργητικής μάθησης.

«Ε ναι! Επιτέλους αυτό είναι μουσείο!!»

Οι αντιδράσεις και τα σχόλια των παιδιών. Ο ενθουσιασμός τους για τα περίεργα αντικείμενα, για τις παλιές πλάκες, κονδύλια, πένες και βιβλία είναι καταπληκτικός! Πολλές φορές στενοχωριούνται που τελειώνει το πρόγραμμα τους, άλλες φορές δεχόμαστε επισκέψεις από την ίδια τάξη τρεις συνεχόμενες χρονιές, έχουμε φανατικούς επισκέπτες συνεχόμενες Κυριακές για τα προγράμματα μας και τα παιδιά γράφουν στο βιβλίο των εντυπώσεων. Μερικές φράσεις τους: «Ε ναι! Επιτέλους αυτό είναι μουσείο!!», «Η καλύτερη εβδομάδα της ζωής μου!», «Δε θέλω να τελειώσει το καλοκαίρι, γιατί θα τελειώσει και museum summer skills!, «Αγαπώ το μουσείο και τις κυρίες του μουσείου», «Από πού μπορώ ν’ αγοράσω όλα αυτά που βλέπω εδώ μέσα;»

Ένα μουσείο με έντονη εξωστρέφεια και πληθώρα εκδηλώσεων: 

*Τετάρτη 27.12.2017 στο Mediterranean Cosmos 12.00-16.00: «Απρόσμενες επισκέψεις!». Άξαφνα από την καπνοδόχο ακούστηκε ένας φοβερός γδούπος. Ποιος να είναι άραγε αυτός που κατεβαίνει από την καμινάδα φορτωμένος με ένα κόκκινο σάκο; Ελάτε να μετατρέψουμε μαζί την εικόνα αυτή σε μια τρισδιάστατη κατασκευή φτιάχνοντας έναν Άγιο Βασίλη που κατεβαίνει από την καμινάδα στη στιγμή.

*Παρασκευή 29.12.2017 στο Mediterranean Cosmos 12.00-16.00: «Χιονισμένες μορφές». Οι πρώτες νιφάδες χιονιού άρχισαν να πέφτουν. Το χιόνι σιγά σιγά κάλυψε τα πάντα αφήνοντας πίσω του μια λευκή κρυστάλλινη επιφάνεια. Μαζί θα κατασκευάσουμε από χαρτί του χιονιού την πιο γνωστή ανθρώπινη μορφή.

*Τετάρτη 03.01.2018 στην πλατεία Αριστοτέλους 11.00-14.00 και 17.00-19.00: «Τα ημερολόγια του νέου έτους!». Ευχόμαστε ένα νέο έτος γεμάτο υγεία, αγάπη και ευτυχία και αφήνουμε τους μικρούς μας φίλους να σχεδιάσουν το δικό τους ημερολόγιο που θα διακοσμεί το δωμάτιο τους!

*Πέμπτη 04.01.2018 στο Mediterranean Cosmos 12.00-16.00: «Του χρόνου η κλεψύδρα!» Ελάτε να φτιάξουμε τα δικά μας ημερολόγια που θα μας συντροφεύουν όλο το νέο έτος!

*Κυριακή 14-01-2018 στο Μουσείο 11.00-13.00 : «Το ρολόι μηδένισε, ο νέος χρόνος έφτασε!». Νέο έτος, νέα αρχή, ευκαιρία για μια λαμπρή γιορτή. Συναντιόμαστε για να ανταλλάξουμε ευχές, να ψυχαγωγηθούμε και να αναδείξουμε τον τυχερό του 2018. Μην λείψει κανείς από την κοπή της Βασιλόπιτας του Παιδικού Μουσείου Θεσσαλονίκης!