Βιασμοί, εξευτελισμοί, εκφοβισμοί – Το βαρύ τίμημα ενός μεροκάματου

Πενιχρές αμοιβές, παραμονή σε άθλιες συνθήκες, σεξουαλικές επιθέσεις, εκφοβισμός.

Αυτή είναι η κατάσταση που αντιμετωπίζουν όσοι εργάζονται στον κλάδο των φρούτων σε αγροτικές περιοχές της Ισπανίας.

Μετανάστες από το Μαρόκο και την υποσαχάρια Αφρική, αποτελούν την πλειοψηφία των εργαζομένων σε τεράστιες εκτάσεις στην Ουέλβα, οι οποίες τροφοδοτούν σε μεγάλο ποσοστό με φράουλες τη Μ. Βρετανία

Η ζωή τους όμως και οι συνθήκες εργασίας που αντιμετωπίζουν είναι μία κόλαση. Υπερωρίες που δεν πληρώνονται, μισθοί που δεν δίνονται εάν δεν ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των εργοδοτών, ωμοί εκβιασμοί με παρακράτηση χρημάτων, διαβατηρίων ακόμα και απαγόρευση του να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα.

Σε πρόσφατο οδοιπορικό του Guardian, εννέα στους δέκα εργαζόμενους παραδέχτηκαν ότι αμείβονταν λιγότερο από το νόμιμο ελάχιστο ημερομίσθιο, το οποίο τώρα ανέρχεται στα 51,15 ευρώ.

Μια 53χρονη από το Μαρόκο που ζει χωρίς χαρτιά στη χώρα, αναγκάζεται να πάει από χωράφι σε χωράφι για να βρει δουλειά και να υποστεί όλα τα παραπάνω. Από τη στιγμή που δεν έχει χαρτιά, δεν μπορεί να προχωρήσει σε καταγγελία, σημειώνει.

Μπορεί η κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι εισαγόμενοι εργάτες να είναι κοινό μυστικό, ωστόσο η Ισπανία ανακοίνωσε ότι προτίθεται να φέρει ακόμα περισσότερα χέρια.

«Δουλεύεις ολόκληρο το μήνα, αλλά μπορεί να σε πληρώσουν μόνο το μισό» αναφέρει άλλη μία γυναίκα από το Μαρόκο που αναγκάζεται να εργάζεται για ώρες κάτω από άθλιες συνθήκες, ενώ δεν μπορεί να κυκλοφορεί μετά τις 22:00 το βράδυ, καθώς δεν της το επιτρέπει ο εργοδότης της!

Οι ανάγκες όμως είναι μεγάλες. Όλοι χρειάζονται τη δουλειά για να θρέψουν τα στόματα που έχουν αφήσει πίσω. Και έτσι πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης.

Οι οργανώσεις έχουν κρούσει πολλές φορές καμπανάκι περί καταναγκαστικής εργασίας. Οι γυναίκες είναι ευάλωτες στα περιστατικά εργασιακής εκμετάλλευσης.

Το υπουργείο Εργασίας της Ισπανίας δεσμεύτηκε για να επιλύσει το θέμα, αλλά κάτι τέτοιο απέχει από το να γίνει πράξη, καθώς είναι ένα ζήτημα που έχει γίνει γνωστό εδώ και αρκετά χρόνια.

Ούτε και τα πρόστιμα ύψους 1,6 εκατ. ευρώ που επιβλήθηκαν πέρσι σε όσες περιπτώσεις εντοπίστηκαν παραβιάσεις, φαίνεται να βάζουν «φρένο» στο παραπάνω φαινόμενο.

Στον αντίποδα, η Interfresa, μια εμπορική ένωση που εκπροσωπεί 1.300 παραγωγούς στη βιομηχανία φράουλας της Ανδαλουσίας, δήλωσε ότι «δεν είχε δει κανένα στοιχείο για ακατάλληλες πρακτικές από τους εργοδότες».

Στην όλη… αλυσίδα, θέση καταλαμβάνει και το Ηνωμένο Βασίλειο καθώς εκεί καταλήγει μεγάλη ποσότητα από τις φράουλες από τα ισπανικά χωράφια.

Η British Retail Consortium, η οποία αντιπροσωπεύει τα μεγάλα σουπερμάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ότι οι λιανοπωλητές δεσμεύτηκαν να προασπίσουν τα δικαιώματα όλων των εργαζομένων στην αλυσίδα εφοδιασμού.

«Οι λιανοπωλητές ανησυχούν για αυτές τις αναφορές και παίρνουν αυτούς τους ισχυρισμούς πολύ σοβαρά», δήλωσε η Sophie De Salis, σύμβουλος πολιτικής στο BRC.

Σπάζοντας τη σιωπή

Μια νεαρή μητέρα άφησε τα παιδιά της στο σύζυγό της στο Μαρόκο και πήγε να δουλέψει σε χωράφια με φράουλες στην πόλη Αλμόντε, στη νοτιοδυτική ακτή της Ισπανίας.

Έγκυος στο τρίτο της παιδί, χρειαζόταν χρήματα και πίστεψε ότι μπορούσε με αρκετούς μήνες δουλειάς θα μπορούσε να βγάλει μερικές χιλιάδες ευρώ, ένα ποσό που θα χρειαζόταν να δουλέψει αρκετά περισσότερο στο Μαρόκο για να τα κερδίσει.

Ωστόσο, το όνειρο έγινε εφιάλτης. Αφού αναγκάστηκε να παραμείνει εγκλωβισμένη στην Ισπανία, περιμένοντας τη δίκη, μετά τις καταγγελίες που έκανε μαζί με άλλες εννιά γυναίκες για περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης, επιθέσεων, βιασμού, εμπορίας ανθρώπων και εργασιακών παραβάσεων, στο αγρόκτημα που εργάζονταν.

Οι γυναίκες αυτές είδαν τις ζωές τους να καταστρέφονται, καθώς πολλοί σύζυγοί τους κατέθεσαν αίτηση διαζυγίου εναντίον τους.

«Βρίσκονται σε μία κατάσταση όπου στερούνται πολλά και η σεξουαλικότητά τους γίνεται τρόπος για να επιβιώσουν. Ζουν σε ένα κλίμα σεξισμού και ρατσισμού. Δεν μπορούν να παραπονεθούν και οι σχέσεις εξουσίας κάνουν τα πράγματα ακόμα δυσκολότερα».

Μια γυναίκα – εργαζόμενη είπε ότι άρχισε ο εργοδότης της να την παρενοχλεί λίγο μετά την άφιξη της εκεί. Της υπόσχονταν καλύτερες συνθήκες εργασίας πιέζοντάς την να κάνουν σεξ.

Όταν εκείνη αρνούνταν, την εκδικούνταν και την έβαζε να δουλεύει πιο σκληρά.

«Αισθάνομαι απογοητευμένη, στεναχωρημένη, φοβάμαι να ψάξω για άλλη δουλειά».

Εκτός από τους άνδρες τους που κατέθεσαν αίτηση διαζυγίου, οι γυναίκες έχουν να αντιμετωπίσουν και τον στιγματισμό τους από τον συγγενικό τους και κοινωνικό τους περίγυρο στο Μαρόκο. Πολλές υποφέρουν από σοβαρές κρίσεις πανικού.

«Ένιωθα σαν σκλάβος. Σαν ζώο. Μας έφεραν να μας εκμεταλλευτούν και να μας στείλουν πίσω. Μακάρι να πνιγόμουν στη θάλασσα και να πέθαινα πριν φτάσω στην Ισπανία».

Μητέρα δύο παιδιών εργαζόταν στο Μαρόκο ως προπονήτρια. Αποφάσισε να πάει να δουλέψει στα χωράφια με φράουλες της Ισπανίας, καθώς είδε γυναίκες να επιστρέφουν στο Μαρόκο αποταμιεύοντας 3.500 δολάρια, περισσότερα από όσα θα συγκέντρωσαν σε έναν χρόνο δουλειάς στην πατρίδα τους.

Της υποσχέθηκαν ότι θα ζει με άλλες τέσσερις γυναίκες σε ένα δωμάτιο με κουζίνα και πλυντήριο ρούχων.

Τελικά, βρέθηκαν να μένουν σε ένα σκονισμένο δωμάτιο, κρύβοντας τα φαγητά κάτω από το στρώμα και καλύπτοντας τα ανοιχτά παράθυρα με χαρτόνια για να διώξουν τα κουνούπια.

Οι αμβλώσεις ήταν ρουτίνα για όσες έπεφταν θύματα βιασμών από τους εργοδότες τους.

Γυναίκες που κατήγγειλαν επίσημα όσα είχαν περάσει, μετά από λίγες ημέρες, εκδιώχτηκαν και επέστρεψαν στην πατρίδα τους, πολλές από αυτές χωρίς να έχουν πάρει τα δεδουλευμένα τους.

Αρκετές κατάφεραν να δραπετεύσουν από την κόλαση που ζούσαν, περνώντας πάνω από φράχτες, καθώς η κύρια μεταλλική είσοδος ήταν κλειδωμένη.

«Είχαμε ακούσει ιστορίες, αλλά όλοι νομίζαμε ότι ήταν ψέματα, μέχρι που τα βιώσαμε.

Θύματα του «κόκκινου χρυσού», όπως αλλιώς αποκαλείται η συγκομιδή φράουλας στην Ισπανία, εντοπίζονται και τις προηγούμενες δεκαετίες. Και ποιος ξέρει πόσο παλιότερα, αφού τα τελευταία χρόνια τα μέσα ενημέρωσης στη χώρα ή στο εξωτερικό άρχισαν να ασχολούνται με το θέμα.

Μια από τις γυναίκες που αναζητούσε τη δικαίωσή της είπε:

«Δεν θα το αφήσω ποτέ. Έχασα ήδη τα πάντα, δεν έχω να χάσω τίποτα άλλο. Θα πολεμήσω μέχρι να πεθάνω».

*με πληροφορίες από Guardian, New York Times