Wine Q & A: 10 ειδικοί του οίνου απαντούν

Συζητήσεις γύρω από ένα ποτήρι κρασί. 10 ειδικοί του οίνου λύνουν τις απορίες μας.

Στέλιος Μπουτάρης, Οινοποιός, Κτήμα Κυρ-Γιάννη, Πρόεδρος της Ένωσης «Οίνοι Βορείου Ελλάδος»

Ελληνικό κρασί και εξωτερικό. Πού βρισκόμαστε και τι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια; Όπως είναι επόμενο, πολύ συχνά, σε συζητήσεις γύρω από ένα μπουκάλι κρασί, φίλοι και γνωστοί, με ρωτάνε «γιατί δεν μπορεί να βρει κανείς ελληνικό κρασί στο εξωτερικό». Είναι γεγονός, ότι το ελληνικό κρασί πάσχει σε αυτόν τον τομέα. Όμως, τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε μια τάση ανάπτυξης του ελληνικού κρασιού στις αγορές του εξωτερικού. Τα νούμερα ακόμα δεν δείχνουν την πραγματική εικόνα, όμως οι ενδείξεις υπάρχουν! Το ελληνικό κρασί είναι της μόδας κι έχει αρχίσει να βρίσκει τη θέση του σε λίστες κρασιών και σε ράφια σε όλο τον κόσμο.

Οι οινοπαραγωγοί, έχουμε κάνει μεγάλες επενδύσεις σε αμπελώνες και υποδομές, ενώ μάθαμε πλέον να κινούμαστε βάσει στρατηγικού σχεδιασμού και σαν κλάδος. Οι οινοποιοί, έχουμε γίνει εξωστρεφείς, έχουμε αρχίσει να δουλεύουμε μαζί, έχουμε αρχίσει να μιλάμε την ίδια γλώσσα. Οι ελληνικές ποικιλίες είναι η αιχμή του δόρατος, τα κρασιά μας είναι πολύ φιλικά στο φαγητό και έχουμε πολύ καλή σχέση ποιότητας-τιμής, ιδιαίτερα στα λευκά. Είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος, ότι στα επόμενα χρόνια θα δούμε μια αλματώδη αύξηση των εξαγωγών των ελληνικών κρασιών, που θα μας κάνει όλους περήφανους»!

2. Βασίλης Γεωργίου, Οινολόγος, Μπουτάρη Οινοποιητική

Ελληνικές VS διεθνείς ποικιλίες; Πού πρέπει να εστιάσουμε στα πλαίσια του διεθνούς ανταγωνισμού»; Σαφώς και θα πρέπει να εστιάσουμε στις ελληνικές ποικιλίες. Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η γενιά των Millenials, που τώρα μπαίνει στην ενηλικίωση και νόμιμα μπορεί πλέον να καταναλώνει αλκοόλ, έχει σαφή προτίμηση στο κρασί. Μάλιστα, η γενιά αυτή λόγω οικονομικών συγκυριών σε παγκόσμιο επίπεδο και της άμεσης πρόσβασης σε πληροφορίες, συνεχώς αναζητάει value for money. Αυτό το κενό ακριβώς έρχονται να γεμίσουν και τα κρασιά μας.

Ήδη τα κρασιά από ελληνικές ποικιλίες θεωρούνται trend στο εξωτερικό γιατί προσφέρουν άψογη ποιότητα σε προσιτή τιμή, ενώ παράλληλα προσφέρουν και μία εναλλακτική πρόταση στην παλέτα του καταναλωτή. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο επίκεντρο του οινικού χάρτη και είναι στο χέρι μας να παραμείνουμε και να εδραιώσουμε την θέση μας. Αυτό θα το πετύχουμε με συνεργασία και δημιουργώντας μία κοινή “ιστορία” για το ελληνικό κρασί. Μια πετυχημένη “ιστορία”, ένας μύθος αν θέλετε, μπορεί να απογειώσει την ήδη επιτυχημένη προώθηση των κρασιών μας και αυτό είναι που μας λείπει».

3. Λίλυ Δημητρίου, Διευθύντρια Marketing Communications Οινοποιία TSANTALI

Ποια η σημασία και η σχέση των Social media με το κρασί;

“Culture eats strategy for breakfast everyday”. Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερη φράση που να συνοψίζει τα νέα δεδομένα που δημιούργησαν τα social media στο σύγχρονο marketing. Δεν μιλάμε απλά για πέρασμα από το περιοδικό στο blog και από το ξεφύλλισμα στο scroll down. Η ουσία βρίσκεται στο γεγονός ότι τα social media δημιούργησαν μια νέα κουλτούρα μέσα από τον επαναπροσδιορισμό του όρου “communicator”.

Έτσι και στο κρασί, από το παραδοσιακό μοντέλο όπου ένας μικρός αριθμός οινοδημοσιογράφων αποτελούσε τη βασική πηγή πληροφορίας και επιρροής, περάσαμε σε ένα ανοικτό βήμα networking με δραστήρια communities σε συνεχή αλληλεπίδραση, και νέους τύπους διαμορφωτών γνώμης. Σε αυτό το περιβάλλον, είναι πολύ ελπιδοφόρο που ολοένα και περισσότερα οινοποιεία αποκτούν παρουσία. Πλέον γνωρίζουμε ότι τα social media μπορεί να αποτελέσουν σημαντικό εργαλείο marketing για την ενίσχυση του brand loyalty, εφόσον εντάσσονται κάτω από μια ευρύτερη στρατηγική με σαφείς στόχους και ευέλικτες τακτικές.

Η λέξη-κλειδί είναι το περιεχόμενο. Μην περιμένουμε πολλά αποτελέσματα από αποσπασματικές αναρτήσεις απλά ωραίων φωτογραφιών ή μιας έξυπνης ατάκας. Και να μην παραβλέπουμε το σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει ο ίδιος ο οινοποιός  δίνοντας καθημερινό “πρόσωπο” στο brand. Μέσω των social media ο οινοποιός είναι διαθέσιμος, συστήνεται και συνδιαλέγεται με τους καταναλωτές, όπως ποτέ πριν. Γι’ αυτό είναι κρίσιμο σημείο ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται ακόμη και το προσωπικό του προφίλ».

4. Μαρία Νέτσικα, Χημικός-οινολόγος-δημοσιογράφος, Ιδιοκτήτρια της εταιρείας Wine Plus

Κρίση και ελληνικό κρασί. Τι άλλαξε τόσο από τη μεριά του παραγωγού, όσο και από αυτήν του καταναλωτή; Η πρώτη φυσική αντίδραση των καταναλωτών ήταν μια στροφή προς πιο φτηνά κρασιά και πιο συγκεκριμένα στο χύμα κρασί. Ευτυχώς αυτή η στροφή δεν ήταν καθοριστική, καθώς οι φίλοι του κρασιού ξαναγύρισαν στις γνωστές ετικέτες των εμφιαλωμένων. Εδώ έρχεται η πλευρά των οινοποιών, οι οποίοι πήραν πολύ νωρίς το μήνυμα και προέβησαν σε δύο κινήσεις: η πρώτη ήταν να στραφούν προς το εξωτερικό και τις εξαγωγές, όπου υπήρχε ένα πεδίο που δεν ήταν εξαντλημένο και άρα είχε μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης. Γι’ αυτό το λόγο ήταν και πετυχημένη στροφή, καθώς, πέραν των γνωστών αγορών, άνοιξαν νέοι δρόμοι σε νέες χώρες.

Η δεύτερη κίνηση ήταν να αλλάξουν την τιμολογιακή τους πολιτική και να ρίξουν τις τιμές τους σε κάποια προϊόντα, αλλά και να βγάλουν καινούργιες ετικέτες, πιο οικονομικές, χωρίς όμως να θυσιάσουν την ποιότητα (value for money). Από την μεριά τους και οι λεγόμενοι «ενδιάμεσοι» (εστιάτορες, επαγγελματίες) προσπάθησαν να έχουν καλύτερες τιμές και προτάσεις (για παράδειγμα μεγάλη γκάμα κρασιού σε ποτήρι), ενώ σημαντικότατο ρόλο έπαιξε η μόδα των wine bars. Πρακτικά, το κομμάτι των επαγγελματιών δούλεψε καλά και συντονισμένα και. Παρά τον κοντόφθαλμο φόρο που επιβλήθηκε και τις αδιαμφισβήτητες αρνητικές συνέπειες, όλα στο τέλος λειτούργησαν προς όφελος του καταναλωτή, ο οποίος έχει πλέον πολλές προτάσεις και δεν έχει καμιά δικαιολογία για να στραφεί στο χύμα πέρα από την άγνοια».

5. Ευάγγελος Γεροβασιλείου, Αμπελουργός, οινοποιός, ιδιοκτήτης του Κτήματος Γεροβασιλείου

Πώς βλέπετε γενικά το μέλλον του ελληνικού κρασιού και της ελληνικής οινοποιίας;

Θα έλεγα αρκετά ευοίωνο. Το κρασί είναι ένα πανάρχαιο γεωργικό προϊόν με κοινωνική και πολιτιστική σημασία. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης, της θρησκείας, της ιστορίας, αλλά και του καθημερινού μας βίου. Είναι ένα ευφραντικό προϊόν που έχει μέλλον. Το πώς αυτό το προϊόν θα μπορέσει να αποτελέσει την ατμομηχανή της ελληνικής γεωργικής ανάπτυξης, αφού οι κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες της χώρας μας είναι από τις καλύτερες στον πλανήτη, είναι θέμα σωστής εκμετάλλευσης από εμάς.

Ήδη έχουν γίνει σοβαρά βήματα στην ποιότητα του ελληνικού κρασιού, που βασίζεται κυρίως στις ελληνικές ποικιλίες. Αυτό οφείλεται στην πληθώρα ελλήνων οινολόγων, με εξαιρετικές σπουδές στο εξωτερικό και στην Ελλάδα, καθώς και στην επιμονή των ελλήνων αμπελουργών και οινοποιών για συνεχή και σταθερή προσήλωση στην υψηλή ποιότητα. Πεδίο βελτίωσης υπάρχει ακόμη, κυρίως στον κλάδο της αμπελουργίας».

6. Κωνσταντίνος Λαζαράκης Master of Wine, Πρόεδρος στην εταιρεία WSPC – Wine & Spirit Professional Center, Wine Buyer στην εταιρεία Aiolos Ltd

Ποια η σημασία της εκπαίδευσης τόσο στον επαγγελματία όσο και στον καταναλωτή; Ο Ian Harris, διευθύνοντας σύμβουλος του παγκόσμιου εκπαιδευτικού οργανισμού WSET είχε πει πως “αν αναρωτιέστε πόσο στοιχίζει η εκπαίδευση, καλύτερα να αναρωτηθείτε το πόσο στοιχίζει η άγνοια”.

Η γνώση πίσω από ένα προϊόν δίνει ένα στιβαρό συγκριτικό πλεονέκτημα για όσους κερδίζουν τα προς το ζην από αυτό. Ειδικά αν είναι το κρασί, ένα από τα πιο πολύπλοκα καταναλωτικά αγαθά που υπάρχουν στον πλανήτη. Όμως, επειδή το κρασί ως προϊόν είναι λιγότερο “χειροπιαστό” από άλλα, έχουμε συχνά εκεί μεγάλες αστοχίες. Μπορούμε να δούμε αν ένας πωλητής αυτοκινήτων γνωρίζει να οδηγεί. Στο χώρο του κρασιού τα όρια δεν είναι τόσο συγκεκριμένα.

Σε αυτό το σημείο όμως φτάνουμε στον καταναλωτή. Ένας εκπαιδευμένος καταναλωτής έχει μεγαλύτερη ικανότητα να αναγνωρίσει τις όποιες αστοχίες και έτσι αναγκάζει το επίπεδο να ανέβει συνολικά. Η εκπαίδευση στο κρασί, είτε μιλάμε για επαγγελματίες, είτε για απλούς καταναλωτές, είναι το μοναδικό σίγουρο διαβατήριο για ακόμα καλύτερο ελληνικό κρασί στο μέλλον.

7. Χαρούλα Σπινθηροπούλου, Dr. Γεωπόνος-Ειδικός Αμπελουργίας, Οινοποιείο Αργατία

«Το καλό κρασί γίνεται στο αμπέλι». Τι σημαίνει αυτό και κατά πόσο ο Έλληνας οινοποιός έχει συνειδητοποιήσει την αξία της φράσης;

Για μένα σημαίνει βαθειά γνώση της φυσιολογίας του αμπελιού, του εδάφους και του μικροκλίματος του αμπελώνα, γνώση που καθορίζει τις αμπελουργικές πρακτικές που θα πρέπει να εφαρμοστούν για να παραχθεί ένα σταφύλι, που θα χρειάζεται τις λιγότερες δυνατές οινολογικές επεμβάσεις, ώστε να δώσει το «τέλειο κρασί» για το οποίο προορίζεται. Παρόλο που η φράση ακούγεται ολοένα και συχνότερα από τους οινοποιούς μας, δυστυχώς λίγοι αντιλαμβάνονται τη σημασία της.

Απόδειξη οι τεράστιες επενδύσεις που γίνονται στο οινοποιείο σε σχέση με τις αντίστοιχες στον αμπελώνα. Παρόλο που οι περισσότεροι θεωρούν ότι τα κρασιά που παράγονται στη χώρα μας, ανήκουν στα κρασιά terroir, οι οινοποιοί προτιμούν να επενδύσουν στο οινοποιείο ώστε να «διορθώσουν» τις ατέλειες της πρώτης ύλης, στην παραγωγή της οποίας επεμβαίνουν αστάθμητοι παράγοντες, όπως οι καιρικές συνθήκες. Με την άνοδο των «βιολογικών», «βιοδυναμικών», «φυσικών κρασιών», πιστεύω ότι θα δοθεί περισσότερο προσοχή στο αμπέλι, ώστε να γίνει πράξη «το καλό κρασί φτιάχνεται στο αμπέλι.

8. Όλγα Ιακωβίδου, Καθηγήτρια Γεωπονικής Σχολής ΑΠΘ

Πώς είναι ο οινοτουρισμός στην Ελλάδα; Ποιο είναι το παρόν και το μέλλον του;

Ο πρώτος μοχλός ώθησης του ελληνικού οινοτουρισμού ήταν η δημιουργία των Δρόμων του Κρασιού της Μακεδονίας τη δεκαετία του 1990. Την ίδια περίοδο ο κλάδος επωφελήθηκε από τη σωστή χρήση προγραμμάτων που οδήγησαν στη δημιουργία επισκέψιμων οινοποιείων. Το παράδειγμα της Βόρειας Ελλάδας ακολούθησαν έκτοτε και άλλες περιοχές και πλέον έχουμε 7 δρόμους του κρασιού (Βορείου Ελλάδος, Κεντρικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Χανίων-Ρεθύμνης, Ηρακλείου, Νησιών του Αιγαίου, Αττικής).

Μέσω των αυτών των ενώσεων έχει συμφωνηθεί η διοργάνωση δύο εκδηλώσεων πανελλαδικής εμβέλειας, που θεωρούνται η κορυφή του οινοτουρισμού: οι «Ανοιχτές Πόρτες» το Μάιο και «η Πανευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού» το Νοέμβριο. Έχει αποδειχτεί μέσα από έρευνες, ότι όσες περισσότερες εκδηλώσεις κάνεις σε μια περιοχή, τόσο περισσότερο κόσμο προσελκύεις στην περιοχή. Αυτές οι εκδηλώσεις είναι μια καταπληκτική ευκαιρία, λόγω της δημοσιότητας που έχουν, να προβληθεί στο ευρύ κοινό η δυνατότητα που έχει να επισκεφτεί τα οινοποιεία και να βιώσει από πρώτο χέρι την όλη εμπειρία γύρω από το κρασί.

Επιπλέον θα επισκεφτεί την ίδια την περιοχή και θα δώσει γενικότερη ώθηση στον τουρισμό, μιας και τα οινοποιεία δεν είναι ξεκομμένα από την υπόλοιπη τοπική κοινωνία, αλλά αποτελούν κομμάτι του συνολικού πολιτιστικού συνόλου. Ένα άλλο στοιχείο είναι ότι μέχρι το 2014 έχουν καταγραφεί 230 επισκέψιμα οινοποιεία σε σύνολο 700 οινοποιείων (πλέον αγγίζουν τα 1.000). Τέλος αν διάλεγα κάποια σημεία που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την εικόνα του οινοτουρισμού αυτά θα ήταν οι μόνιμες συνεργασίες των οινοπαραγωγών με tour operators (που θα φέρουν και τουρίστες από το εξωτερικό) και η εκμετάλλευση και προώθηση μέσω του διαδικτύου.

9. Αλεξάνδρα Ανθίδου, Υπεύθυνη εκδηλώσεων και δημοσίων σχέσεων της ένωσης οινοπαραγωγών «Οίνοι Βορείου Ελλάδος»

Ποια είναι η σημασία της συνεργασίας ανάμεσα στα μέλη των ενώσεων στην προώθηση ενιαίας εικόνας; Η καλή πρακτική των Wines of North Greece.

Η συνεργασία ανάμεσα στα μέλη της ένωσής μας είναι αυτή που καθορίζει την επιτυχία και τη διάρκειά της. Αρχικά είναι πολύ σημαντικό ότι όλοι οι παραγωγοί κάθονται σε ένα τραπέζι και συζητούν μεταξύ τους τα θέματα που τους απασχολούν, τις ανάγκες τους, τους στόχους τους, ανταλλάσσουν ιδέες και εμπειρίες. Όταν υπάρχει αυτή η βάση, η συνεργασία βρίσκει εύφορο έδαφος. Πόσο μάλλον όταν μεταξύ των συνομιλητών βρίσκονται οραματιστές και καινοτόμοι άνθρωποι. Ο δικός μας ρόλος στο γραφείο της ένωσης, στη συνέχεια, είναι οι ανάγκες αυτές να προχωρήσουν ένα βήμα μπροστά ώστε να γίνουν έργο. Με την αμφίδρομη επικοινωνία χαράσσουμε ως ένωση τις γραμμές για τη συνολική εικόνα που προτάσσουμε προς τα έξω, απευθυνόμενοι σε επαγγελματίες και καταναλωτές.

Είναι βέβαια σαφές πως μέσα από τις δράσεις μας προβάλουμε και προωθούμε βαθιές και συγκεκριμένες έννοιες, όπως το ποιοτικό επώνυμο κρασί, το κρασί ως προϊόν πολιτισμού, τον αμπελώνα μας, τις γηγενείς ποικιλίες, τον οινοτουρισμό, τους οινοπαραγωγούς μας. Διοργανώνουμε ετήσια μία αξιόλογη σειρά εκδηλώσεων για να πετύχουμε τους στόχους μας και προσκαλούμε όλον τον κλάδο, όλες τις ενώσεις να συμπορευτούν. Φροντίζουμε να ενημερώνουμε το κοινό με τη στήριξη των ΜΜΕ, αλλά και με κάθε τρόπο που σήμερα παρέχει ο τομέας της επικοινωνίας και γνωρίζουμε πως λαμβάνει τα μηνύματά μας, σύμφωνα με την ανταπόκριση που δείχνει, τόσο στις μεγάλες μας εκδηλώσεις όπως «Τα ΒορΟινά» όσο και σε κάθε παρουσίαση ή γευσιγνωσία που διοργανώνουμε, γεγονός το οποίο δεν μας επαναπαύει αλλά μας δίνει έναυσμα να συνεχίσουμε την πορεία μας.

10. Άρης Σκλαβενίτης, Καλύτερος Έλληνας Οινοχόος για το 2016, Εργάζεται στο Oinoscent cellar & winebar στην Αθήνα

Ποιος είναι ο ρόλος των sommelier στην προώθηση κατανάλωσης του εμφιαλωμένου κρασιού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό;

Ο ρόλος του sommelier στην προώθηση του κρασιού είναι εξαιρετικά σημαντικός, γιατί αποτελεί το Νο1 συνδετικό κρίκο ανάμεσα στον πελάτη και το εμφιαλωμένο κρασί. Γι΄ αυτό το ρόλο πρέπει να διαθέτει μια σειρά από ικανότητες που ξεκινάνε από τις γνώσεις του γύρω από το κρασί, μέχρι το ταίριασμα του φαγητού με συγκεκριμένο κρασί, καθώς μέσω ενός πετυχημένου συνδυασμού μπορούν να δημιουργηθούν γεύσεις και αναμνήσεις που κρατάνε μια ζωή. Ταυτόχρονα οφείλει να είναι ευγενικός, ειλικρινής και σίγουρα επικοινωνιακός, ώστε να λύσει όλες τις απορίες του πελάτη και να μεταδώσει με όποιο τρόπο μπορεί το «μικρόβιο» του κρασιού.

Αυτό που μετράει είναι να δώσεις πρωτίστως ένα καλό κρασί, να κατανοήσεις το γούστο του πελάτη σου και το budget του και να καταφέρεις να κτίσεις σχέσεις εμπιστοσύνης μαζί του. Στην Ελλάδα δεν είναι και πολλά τα εστιατόρια που έχουν sommelier καθώς οι καταστηματάρχες βλέπουν το sommelier ως ένα ακόμα «βάρος» στη μισθοδοσία τους και όχι ως ανάγκη. Σε αυτό το κομμάτι είμαστε αρκετά πίσω από προηγμένες χώρες του εξωτερικού. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει τρομερά βήματα στο χώρο και οι περισσότεροι sommelier έχουν πλέον δουλειά, ενώ σε αυτό συνετέλεσε, τόσο η άνοδος της μόδας του κρασιού, όσο και η «άνοιξη» των wine bars που αύξησαν αμφότερα την απορροφητικότητα του κλάδου σε πολύ μεγάλο ποσοστό.