10 πράγματα που έμαθα από ένα μήνα χωρίς facebook

της Χριστίνας Σακαλή

Οι φίλοι μου, κυρίως όσοι δεν έχουν λογαριασμούς στο facebook, με θεωρούσαν fb junkie. Kαι είμαι σίγουρη ότι αν τους έλεγα ένα μήνα πριν, αυτό που επρόκειτο να συμβεί, ποτέ δεν θα πίστευαν ότι θα μπορούσα να ζήσω μία μέρα χωρίς facebook. Η αλήθεια είναι ότι ούτε κι εγώ το πίστευα. Αλλά όταν το facebook, με έναν εξοργιστικό και υποκριτικό ταυτόχρονα τρόπο, διέγραψε τον λογαριασμό μου λογοκρίνοντας φωτογραφίες από τη συμμετοχή μου σε μία αθώα, περιβαλλοντική και κοινωνική δράση όπως αυτή της Γυμνής Ποδηλατοδρομίας (την ίδια στιγμή που επιτρέπει σε ιδιωτικές εταιρείες πορνογραφικού περιεχομένου να διαφημίζονται ανενόχλητα με εντονότατα προκλητικές φωτογραφίες, κερδίζοντας από αυτό), αποφάσισα να το δοκιμάσω. Για μία, δύο, τρεις, δέκα μέρες; Όσο πάει…

Η πρώτη μου παρόρμηση για να μείνω εκτός facebook ήταν η απαράδεκτη πολιτική όσον αφορά στη λογοκρισία αλλά και χρησιμοποίηση ταυτόχρονα των προσωπικών μας δεδομένων με σκοπό τη διαφήμιση και το κέρδος. Επίσης ήταν και ο τρόπος που το facebook διαχειρίστηκε τη διαγραφή του λογαριασμού μου: χωρίς καμία προειδοποίηση, ώστε να διασώσω από το προφίλ μου ό,τι μπορεί να μην είχα εκτός facebook. Σε ένα απόγευμα τα έχασα όλα: φωτογραφίες, κείμενα, φίλους (περί τους χίλιους σε αριθμό), μηνύματα, διαλόγους, στοιχεία επικοινωνίας. Έχασα την πρόσβαση σε αρκετές σελίδες και ομάδες στις οποίες ήμουν διαχειρίστρια, καθώς επίσης και πάρα πολλές άλλες στις οποίες ήμουν μέλος και χρησιμοποιούσα για την καθημερινή μου ενημέρωση. Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι που ακόμα δεν ξέρω πώς να τους βρω χωρίς facebook, ακόμα και άνθρωποι με τους οποίους είχαμε επικοινωνήσει για να συνεργαστούμε για δουλειά, και ξαφνικά έχασα την επικοινωνία μου μαζί τους.

Βέβαια, η επαναστατική φωνή μέσα μου με έκανε να σκέφτομαι ότι δε γίνεται να το αφήσω έτσι, πρέπει να ξαναποκτήσω πρόσβαση στο facebook για να μιλήσω για αυτό, να μάθει ο κόσμος τι συνέβη. Από τη μια η αίσθηση της ευθύνης και της δικαιοσύνης, από την άλλη η ηρεμία και ο χρόνος που θα μου προσέφερε η αποχή μου από το facebook. Τελικά αποφάσισα να δω τη θετική πλευρά του να μην έχω facebook και να το δοκιμάσω, βλέποντάς το σαν μία καινούρια εμπειρία που θα τη ζούσα για όσο με έκανε να νιώθω ότι έχω κάτι να πάρω από αυτήν. Κι έτσι και έγινε: μέρα με τη μέρα, βδομάδα με τη βδομάδα, έκλεισα έναν μήνα χωρίς facebook.

Πολύ περίεργη αίσθηση η αλήθεια είναι, κυρίως τις πρώτες μέρες. Ένιωθα λες και το facebook είναι ένας τεράστιος θαυμαστός κόσμος, σαν μια μεγάλη παιδική χαρά και γω το παιδάκι που στέκεται έξω από τα κάγκελα. Αναρωτιόμουν πώς θα ενημερώνομαι για όλα όσα συμβαίνουν, όταν προηγουμένως λάμβανα αμέτρητες ειδοποιήσεις για εκδηλώσεις και για όσα συνέβαιναν στον κόσμο από το facebook και ήμουν εθισμένη στο να μαθαίνω τα νέα, να τσεκάρω τις εκδηλώσεις για να είμαι σίγουρη ότι δεν θα χάσω όλα όσα είναι σημαντικά. Και οι φίλοι μου; πώς θα επικοινωνώ μαζί τους, πώς θα με βρίσκουν; Στο τέλος μάλλον νίκησε απλώς η περιέργειά μου να δω πώς είναι η ζωή χωρίς facebook.

Και ορίστε όσα έμαθα από την εμπειρία μου:

1. Έμαθα να ξαναχρησιμοποιώ το τηλέφωνο και το e-mail. Και είναι πολύ διαφορετικό να μιλάς με κάποιον από το τηλέφωνο, να ακούς της φωνή του, να επικοινωνείς ζωντανά, να ακούς τις εκφράσεις και το γέλιο, σε σύγκριση με το απρόσωπο γραπτό μήνυμα στο facebook (όχι ότι κι αυτό δεν έχει τη χάρη του σε ορισμένες περιπτώσεις).

2. Έμαθα ότι οι φίλοι μου θα με βρουν με ή χωρίς facebook. Θα με πάρουν τηλέφωνο, θα μου στείλουν sms, θα με βρουν σε άλλα social media, θα περάσουν από το σπίτι μου.. πάντως θα με βρουν όπως και να ‘χει. Έμαθα πώς είναι να σε ξυπνάνε οι φίλοι σου χτυπώντας το κουδούνι σου, ξαναθυμήθηκα τον ήχο στο θυροτηλέφωνό μου. Μέσα σε λίγες μόνο μέρες ένιωσα την παρουσία των φίλων μου πολύ πιο έντονη απ’ ότι όταν είχα facebook.

3. Έμαθα τα κόλπα χρήσης και άλλων social media, όπως το g+ και το twitter. Έμαθα με τι τρόπους μπορώ να κάνω hashtag στο twitter και ότι στις φωτογραφίες εξωφύλλου και προφίλ δεν μπορώ να προσθέσω περιγραφή όπως στο facebook. Έμαθα να χρησιμοποιώ τα hangouts του g+ για να συνομιλώ με τους φίλους μου και να επισημαίνω με +1 αντί για like.

4. Έμαθα ότι μπορώ να ενημερώνομαι πολύ πιο στοχευμένα και για πολύ ενδιαφέροντα ή ουσιαστικά θέματα μέσω του twitter, σε σύγκριση με τον τεράστιο όγκο (και άσχετης) πληροφορίας που υπάρχει στο facebook. Μέσα σε λίγο καιρό έμαθα για πάρα πολύ ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες και νέα από διάφορους τομείς που με ενδιαφέρουν, και κυρίως για πράγματα που συμβαίνουν στο εξωτερικό που σίγουρα δεν θα μπορούσα να τα είχα μάθει μόνο από το facebook.

5. Έμαθα ότι μπορώ να περάσω τις Χριστουγεννιάτικες διακοπές μου, να βγω έξω, να διασκεδάσω, να πάω σε πάρτυ και εκδηλώσεις, να συναντήσω φίλους, να γνωρίσω ανθρώπους, ακόμα και χωρίς να λαμβάνω τις προσκλήσεις από τα fb events.

6. Έμαθα να μη μαθαίνω ο,τιδήποτε συμβαίνει στο facebook ή τη δραστηριότητα των φίλων μου για ένα σωρό πράγματα που στην τελική απλώς δε με ενδιαφέρουν (τουλάχιστον όχι όλα). Και έμαθα όχι απλώς ότι αυτό είναι οκ, αλλά ότι είναι σε μεγάλο βαθμό απελευθέρωση.

7. Έμαθα να μη μαθαίνω τα πράγματα που δεν θέλω να μάθω και όταν είχα facebook αποτελούσαν μέρους του newsfeed / αρχικής σελίδας μου. Έμαθα να ελέγχω και να αποφασίζω γι’αυτό που θέλω να ψάξω και να μάθω, αντί να είμαι παθητικός δέκτης αμέτρητων αχρείαστων πληροφοριών.

8. Έμαθα ότι είχα πολύ περισσότερο χρόνο, τον οποίο διοχέτευσα σε δημιουργικές δραστηριότητες που αγαπώ όπως το γράψιμο και (ειρωνικά) σε περισσότερο χρόνο με τους φίλους μου. Ξεκίνησα να γράφω σε ένα καινούριο μπλογκ και ήμουν πιο χαλαρή στα τηλέφωνα με τους φίλους μου σε σχέση με πριν που ήμουν συνέχεια στο τρέξιμο και έβρισκα τα τηλέφωνα μια άχρηστη πολυτέλεια και σπατάλη χρόνου (σε σύγκριση με το στιγμιαίο πάτημα του πληκτρολογίου!).

9. Έμαθα ότι ο χρόνος στο σπίτι μου κυλάει πιο ήρεμα χωρίς να έχω ανοιχτό το facebook. Έμαθα να τα κάνω όλα με πιο αργές και χαλαρές κινήσεις, όχι τόσο πολύ λόγω εξοικονόμησης χρόνου, όσο εξοικονόμησης ηρεμίας. Έμαθα να μη σκέφτομαι όλη την ώρα σε ποιους πρέπει να απαντήσω σε μηνύματα στο facebook ή τι πρέπει να ποστάρω για να ενημερώσω τον κόσμο και τι πρέπει να κοιτάξω για να ενημερωθώ εγώ. Έμαθα ότι είναι οκ να αφήνεις και λίγο τα πράγματα στην τύχη.

10. Πάνω απ’ όλα έμαθα ότι μπορώ να ζήσω και χωρίς facebook (ακούγεται απλό τώρα, αλλά κυριολεκτικά δεν το ήξερα πριν από ένα μήνα). Και ότι μπορώ να ζήσω για μια μέρα, μια βδομάδα, έναν μήνα, ακόμα και για πάντα.

Επειδή όμως εκτός από άνθρωπος που κάποιες φορές αναζητώ τη μοναξιά και την ηρεμία (π.χ. για να μπορέσω να γράψω), είμαι και άνθρωπος που αγαπώ πολύ την ανθρώπινη φύση, τους ανθρώπους και τη συνύπαρξη μαζί τους, τώρα που νιώθω ότι η περίοδος της απομόνωσής μου από το facebook πλησιάζει στο τέλος της, θέλησα να μοιραστώ αυτήν την εμπειρία μου, πριν κάνω τον καινούριο μου fb λογαριασμό. Και ελπίζω όσα έμαθα από την fb-less εμπειρία μου να τα χρησιμοποιήσω κατάλληλα την επόμενη φορά που θα ξαναβρεθώ συνδεδεμένη στο facebook.