28 years later: Η δημιουργική ελευθερία στο mainstream σινεμά

Λέξεις: Αστέρης Καρατζάς

Tι κάνει έναν σκηνοθέτη κλασσικό; Το ύφος του; Το ταλέντο του; Ή μήπως η δημιουργικότητα του; Σίγουρα είναι ένας συνδυασμός όλων αυτών, και ο Danny Boyle, ξεχωρίζει ως ένας πρωτοπόρος του βρετανικού σινεμά.

Όλοι μας έχουμε ταυτιστεί με τις ταινίες του και τους χαρακτήρες του. Είναι πολύ δύσκολο να βρεθείς σε μια συζήτηση για ταινίες, ακόμα και από λυκειόπαιδα και φοιτητές, και να μην αναφερθεί το Trainspotting.

Μια ταινία βουτηγμένη στον πειραματισμό, όπως όλες οι προσπάθειες του άλλωστε, αγαπήθηκε πολύ από στόμα σε στόμα. Είναι ασφαλές να πούμε πως μεγάλο μέρος της φιλμογραφίας του είναι βαθιά μέσα στην ποπ κουλτούρα, από το Sunshine και το 127 ώρες μέχρι και το Slumdog Millionaire που πήρε γιγαντιαία προσοχή λόγω της επιτυχίας του στα όσκαρ. Ωστόσο μέσα σε αυτόν τον κατάλογο μια ταινία ξεχωρίζει για το πόσο ανήκει ταυτόχρονα στο mainstream αλλά και στον πειραματικό κινηματογράφο, είναι το 28 μέρες μετά.

Ένα Zombie Flick δηλαδή που με τον πανέξυπνο τρόπο κινηματογράφησης, της μουσικής, του setting δίνει μια μοναδική αίσθηση. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει το άδειο Λονδίνο κινηματογραφημένο σε 420p με τον μισοκουρεμενο Cillian Murphy να το περπατάει.

Έτσι λοιπόν το κοινό του 2002 βλέπει στο σινεμά μια ταινία γυρισμένη σε χαμηλής ποιότητας ψηφιακή βιντεοκάμερα της εποχής, και όλοι το λατρεύουν. Μπορεί το budget να ήταν 8 εκ. λίρες (15 εκ. σήμερα λόγω πληθωρισμού) αλλά αυτή η ταινία αποτελεί σταθμός στην γενικότερη εικόνα της ψυχαγωγίας των 2000s (Βλέπουμε άπειρες επιρροές κυρίως σε βιντεοπαιχνίδια) και φυσικά αφήνει τα vibes να πρωταγωνιστούν στις κινηματογραφικές αίθουσες, με μουσικές επιλογές όπως αυτή. Το να καταφέρει μια τόσο πειραματική ταινία να βρεθεί σε αυτή την εμπορική θέση είναι θαύμα κατά την άποψη μου.

Το 2025 ο Danny Boyle μαζί με τον Alex Garland επιστρέφουν για να δημιουργήσουν μια sequel τριλογία του franchise. Με το που ξεκινάει η ταινία σε αρπάζει από τον λαιμό, (πολύ μικρά spoilers εδώ) παρατηρούμε κάποια μικρά παιδιά να βλέπουν teletubbies, κάποιος χτυπάει την πόρτα, φυσικά είναι τα ζόμπι, και έχουμε μια εναρκτήρια σεκάνς με αυτήν την μουσική επιλογή και έναν υπότιτλο να μας ταξιδεύει 28 χρόνια μετά την πρώτη σκηνή.

“Τι είναι καν αυτή η επιλογή; ” Είναι η πρώτη μου σκέψη, για δέκα περίπου ακόμα λεπτά αναρωτιόμουν, μέχρι που βλέπουμε τον μικρό μας πρωταγωνιστή με ένα τόξο και ξαφνικά η ταινία ξεσπάει σε ένα άναρχο μοντάζ από αρχειακό υλικό στρατού και τοξοτών,(πάλι με πολύ ενδιαφέρουσα μουσική ενδυμασία) τότε κάτι κλίκαρε.

Τότε κατάλαβα ότι βλέπω έναν άνθρωπο να επικοινωνεί αυτό που ήθελε να επικοινωνήσει εδώ και πολλά χρόνια. Βλέπω μια ταινία 60 εκατομμυρίων, γυρισμένη με iPhone, να κάνει ακριβώς ότι θέλει ο δημιουργός της, εξαιρετικά σπάνιο στις μέρες μας.

Μια μαξιμαλιστική προσέγγιση σε ένα mainstream είδος που ίσως η συμβατική προσέγγιση να μην μας χάριζε και τίποτα. Έτσι λοιπόν περιμένω το ίντερνετ να γεμίσει με αρνητικά σχόλια γιατί ο ρυθμός δεν είναι σωστός, γιατί το χ στοιχείο της πλοκής δεν βγάζει νόημα, αλλά νιώθω ότι κάτι χάνουμε. Εν τέλει τι θέλουμε από τα μέσα διασκέδασης μας, να είναι ακριβώς αυτό που περιμένουμε, φτιαγμένα από αλγορίθμους με βάση τα στοιχειά που στατιστικά απολαμβάνουμε, ή έναν άνθρωπο που επικοινωνεί τις σκέψεις του.

Αν δούμε το box office των τελευταίων ετών μάλλον το πρώτο (Avatar 2, spiderman: no way home, inside out 2, top gun maverick και η λίστα συνεχίζεται). Ευτυχώς φαίνεται πως το 28 Χρόνια μετά θα τα πάει καλά στο box office και το μέλλον του πειραματισμού ίσως και να έχει κάποιες ελπίδες. Από την άλλη για να συμβεί αυτό ο Boyle και ο Garland έπρεπε να πάνε πίσω σε ένα franchise 23 ετών, άρα η λύση είναι μόνο sequels και ιδέες που έχουμε ξαναδεί; Ίσως ακόμα και αυτό δεν μας σώζει.

Πέρσι παρόμοια περίοδο κυκλοφόρησε το Furiosa του George Miller, ένα πολύ φιλόδοξο και εγκάρδιο sequel του πολύ πετυχημένου Mad Max: fury road. Μετά από κριτικές παρόμοιου στυλ το furiosa κατέληξε να χάνει 119 εκ. δολάρια, ίσως βάζοντας και την ταφόπλακα στο franchise και στις μεγάλου Budget ευκαιρίες που χρειάζεται ο Miller για να εκφραστεί.

Κατά την άποψη μου, η λύση ίσως βρίσκεται στην σωστή εκπαίδευση του κοινού. Μέσα στην εποχή του TikTok και του γενικότερα χαμηλότερης διάρκειας περιεχομένου το κοινό έχει να μάθει πολλά από τον πειραματικό κινηματογράφο.

Το ’28 μέρες μετά’ το είχα δει πρώτη φορά όταν ήμουν 12 χρόνων, ηλικία που έχουν τώρα τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει απορροφώντας σχεδόν αποκλειστικά ένα ιντερνετικό περιεχόμενο που αλλάζει συνεχώς για να ευχαριστεί το, διψασμένο για πανομοιότυπο περιεχόμενο, κοινό του. Θα κλείσω με αυτήν την κομματάρα λοιπόν από το soundtrack, και η ερώτηση του πως θα πείσουμε τους χρηματοδότες να βοηθήσουν ένα τέτοιο σχέδιο, ίσως είναι ερώτηση για άλλο άρθρο.