65+1 πράγματα που αγαπάμε στο ελληνικό καλοκαίρι

του Κωστή Ζαφειράκη

1. Φημίζεται για τους ωραιότερους ήχους που έχουν εφευρεθεί ποτέ: τον παφλασμό των κυμάτων, τον ήχο που κάνει το καρπούζι όταν σκάει, το νανούρισμα των τζιτζικιών. 2. Το γυρεύουν, το ονειρεύονται, το νοσταλγούν όλοι: ρομαντικοί, αναίσθητοι, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, ηδονιστές, ανέραστοι, τεχνοκράτες και αναχωρητές… 3. Τίποτα δεν είναι πιο βαθύ, πιο ξεκούραστο, πιο γαλήνιο από τον μεσημεριάτικο ύπνο στην παραλία: διαλογισμός και κάτι παραπάνω. 4. Συγχωρείς με μεγαλοθυμία, όλους όσοι θέλουν να σου πιουν το αίμα. Και τα κουνούπια. Κι ας μη σε αφήνουν να κοιμηθείς. 5. Έχεις γραμμένη στα παλιά σου τα παπούτσια τη ΔΕΗ: ήλιος, ξαστεριές και φεγγαράδες, τι παραπάνω να σου πει, ο ηλεκτρισμός; Το φυσικό φως συμφέρει- τζάμπα πράγμα. 6. Ακόμα και οι πιο «αντηλιακοί» τύποι παραδίδονται αμαχητί στην ζάλη του: ο ελληνικός ήλιος «για καλές παραισθήσεις φημίζεται». 7. Ζαλίζεσαι από τα αρώματα: φασκόμηλο, ρίγανη, γασεμιά, βασιλικός, αγιόκλημα, μαστίχα, καρπούζια, ροδάκινα, πεπόνια. 8. Από το θρυλικό «σινέ-Αντιγόνη» της Γερακινής ως το κλασσικό «Ναταλί», τα θερινά σινεμά είναι ο θρίαμβος του ασπρόμαυρου Χίτσκοκ πάνω στο 3D. 9. Μ’ ένα πεύκο, μια σκηνή κι ένα καρπούζι αισθάνεσαι το λιγότερο, άρχοντας. 10. Είναι ολόκληρο μια μνήμη: κουβαδάκια στην παραλία, κάστρα στην άμμο και η μαμά να σε φωνάζει, μπας και βγεις επιτέλους από το νερό. 11. Τα σώματα λάμπουν: κάτι το ιώδιο, κάτι το αλάτι κάτι ο ήλιος φεγγοβολούμε όλοι σαν αγγελούδια. 12. Το αντηλιακό με άρωμα καρύδας: πανάρχαιο, αλλά πάντα τόσο παρηγορητικό. 13. Πού αλλού, σε ολόκληρο τον γαλαξία, θα βρεις, ντοματίνια βελανίδια, κρητική γραβιέρα και παξιμάδι κριθαρένιο; 14. Κάθε μακροβούτι και μια βουτιά στην γαλήνη. Η θάλασσα ξεπλένει σκοτεινιές, θλίψεις, όλα τα βαριά κι ασήκωτα..

15. Αυτήν την « όλο μέλι ανάσα του καλοκαιριού», όπως γράφει ο Σαίξπηρ, σε μια χώρα μόνο την αισθάνεσαι. Ποιητικό δε λέω, αλλά με τόσες μέλισσες και τόσο λουλούδι που έχουμε, θα ήταν παρανοϊκό, να εννοεί την Σουηδία. 16. Τα ρολόγια απορρυθμίζονται: είναι δυνατόν να βρίσκεσαι στην Κίμωλο και να σκέφτεσαι τον σύγχρονο και βάρβαρο πολιτισμό; Θάβεις το κινητό σου στην άμμο, βρίσκεις το δικό σου πολύτιμο χρόνο, ανακαλύπτεις (λες;) τον εαυτό σου. 17. Για χάρη του έχουν γραφτεί τα πιο τρυφερά τραγούδια. Κι αν σου’ ρχεται κάτι χειμωνιάτικο στο νου, πέταξε το στην θάλασσα. Παραδώσου στον μάγο Σαββόπουλο: καλοκαίρι/ με χρυσούς ανεμιστήρες μεταφέρει/ την βανίλια με το δίσκο του στο χέρι/την κοψιά μιας προτομής μέσ’ το παρτέρι/καλοκαίρι/μ’ ανοιχτό πουκαμισάκι στα ίδια μέρη/Καλοκαίρι/με μισόκλειστες τις γρίλιες μεσημέρι/καλοκαίρι/καθρεφτάκια και μια θάλασσα που τρέμει/στο ταβάνι και τους γύψους μεσημέρι/καλοκαίρι/με τον κούκο μέσ’ τα πεύκα και στ’ αμπέλι/καλοκαίρι/στόμα υγρό, μικροί λαγώνες, καλοκαίρι/με τη φέτα το καρπούζι στο να χέρι/με φιλιά μισολιωμένα, καλοκαίρι/καλοκαίρι/λίγες φλούδες στης κουζίνας το μαχαίρι…… 18. Μόνο ο Αύγουστος έχει δυο ολόγιομα φεγγάρια. Και σκέψου να τα πετύχεις σε Σύμη, Παξούς, Αντίπαρο, Κουφονήσια….  19. Κινητά και υπολογιστές μετατρέπονται σε «Απέραντο γαλάζιο». Τα social media μετατρέπονται σε «Θαλασσογραφία». Add, poke, like… kane oti prolavaineis…Βλέπουν σε Σκωτίες και Σκανδιναβίες το μπλε της Αμοργού, το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης και τα πεύκα της Χαλκιδικής και τους τρέχουν τα σάλια. 20. Οι λαίμαργοι κι ατρόμητοι γλάροι που τρώνε τα κρακεράκια από το χέρι σου- πώς να περάσουν τόσες ώρες πάνω στο κατάστρωμα;  21. Η φράση «Ραντεβού στα (ελληνικά νησιά) νησιά» ακούγεται σε όλες τις γλώσσες, στα πέρατα του κόσμου. 22. Μια χωριάτικη σαλάτα κι ένα ταψί γεμιστά της μαμάς: η απόλυτη ευτυχία μετά το ξαλμύρισμα στο ντουζ. Δεν θες να σηκωθείς από το τραπέζι 23. Η θάλασσα είναι πάντα δυο βήματα: Και οι Ηπειρώτες ακόμα, με την Εγνατία, σε 40 λεπτά, κολυμπάνε στα Σύβοτα.  24. Ή όπως λέει και ο Καμύ: «η θάλασσα βρίσκεται σε απόσταση χαδιού». 25. Θεσσαλονίκη και Αθήνα τον Δεκαπενταύγουστο. Έρημοι δρόμοι, κλειστά παντζούρια, η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι. Σαν πίνακες του Έντουαρντ Χόπερ. 26. Γίνεται καλοκαίρι χωρίς Ελύτη; «Τώρα ο ουρανός καίει απέραντος/ Τα φρούτα βάφουνε το στόμα τους/ Της γης οι πόροι ανοίγονται σιγά σιγά/ Και πλάι από το νερό που στάζει συλλαβίζοντας/ Ένα πελώριο φυτό κοιτάει κατάματα τον ήλιο/ Ποιος είναι αυτός που κείτεται στις πάνω αμμουδιές/ Ανάσκελα φουμέρνοντας ασημοκαπνισμένα ελιόφυλλα/ τα τζιτζίκια ζεσταίνονται στ’ αυτιά του/ Τα μυρμήγκια δουλεύουνε στο στήθος του/ Σαύρες γλιστρούν στη χλόη της μασχάλης/ Κι από τα φύκια των ποδιών του αλαφροπερνά ένα κύμα Σώμα του καλοκαιριού…» 27. Όποιος θέλει και μπορεί, ας εντρυφήσει και στην «ηλιακή μεταφυσική» του Ελύτη, για΄ναι πιο επίκαιρος από ποτέ. 28. «Προτιμώ να παρατηρώ ένα τρεχαντήρι που αρμενίζει ανάμεσα στην Πάρο και τη Νάξο, παρά τις ζυμώσεις και τις εξελίξεις στα νέα κινήματα» (είναι η εποχή που ο ντανταϊσμός κι ο υπερρεαλισμός σκάνε μύτη στο Παρίσι): Ο Γιώργος Θεοτοκάς υπογραμμίζει την «πολιτική» σημασία του ελληνικού καλοκαιριού. 29. Σκέφτεσαι το Πήλιο κι αλλάζει το πρόσωπό σου έκφραση. Συνέχισε την ονειροπόληση με Επτάνησα, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα…. θα νιώσεις στο αίμα σου την αλμύρα- ακόμα και μποτιλιαρισμένος στην Τσιμισκή να είσαι, αιωρείσαι. 30. Το φλερτ θα σε βρει, όπου και να’ σαι. Ακόμα και στην κορυφή του Κανγκτσενγιούνγκα (8.586 μέτρα), που λέει ο λόγος. 31. Τα ταβερνάκια πάνω στο κύμα: τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από την πραγματικότητα- και το Κανγκτσενγιούνγκα. 32. Τα φωτισμένα μπαλκόνια τις νύχτες: η ζωή στο διαμέρισμα αποκτά ξαφνικά αστρική αίγλη. Ακόμα και οι ανοιχτές τηλεοράσεις στη βεράντα, είναι σημάδι θέρους. 

33. Η πιο ξέφρενη καλοκαιρινή κοινωνία: το κάμπινγκ, free κι οργανωμένο- ένα ατελείωτο πάρτι, από την Χαλκιδική ως την Σητεία. 34. Οι συναυλίες στα ανοιχτά θέατρα, μέσα στα δάση, πάνω στο κύμα: αγκαλιές, τραγούδια κι αστέρια στο ζενίθ. 35. Παγωμένες βουτιές και μουσικές στον Αλιάκμονα (river party στο Νεστόριο) και στον Άρδα (φεστιβάλ Νέων): τα ποτάμια δεν γυρίζουν πίσω. 36. Το είπε και ο Φοίβος Δεληβοριάς: «Το ελληνικό καλοκαίρι είναι η πιο εφαρμοσμένη αναρχία που υπήρξε ποτέ στον κόσμο. Αυτό μας σώζει – και μας καθαρίζει εδώ κι αιώνες». 37. Ας λέει το CNN πως διαθέτουμε μόνο 4 από τις 100, ωραιότερες παραλίες της γης (Εγκρεμνοί στην Λευκάδα, Ναυάγιο στην Ζάκυνθο, Φαλάσαρνα και Μπάλος στα Χανιά). Και οι υπόλοιπες 96, δικές μας είναι, έρμο CNN… 38. Κάθε παραλία έχει και τον θρύλο της. Ξεκινήστε ψάχνοντας τον μύθο πίσω από «Της γριάς το πήδημα» στην Άνδρο. Συνεχίστε με «Της γριάς τα πανιά» στην Σαμοθράκη. Κι η Παναγιά μαζί σας. 39. Όταν διαβάζεις το «Ελληνικό Καλοκαίρι» του Ζακ Λακαριέρ (Εκδόσεις Χατζηνικολή), μέσα σου πιστεύεις πως το έχεις γράψει εσύ. 40. Τα πανηγύρια: από την Ικαρία ως την Ζάκυνθο, τα γλέντια προμηνύονται και φέτος τρικούβερτα. 41. Οι μέρες μοιάζουν ατελείωτες. Και οι νύχτες το ίδιο. Λες και υπερδιπαλασιάζεται το 24ωρο. Η Ελλάδα το καλοκαίρι ανατρέπει όλες τις νομοτέλειες. 42. Οι ρετρό αφίσες του ΕΟΤ είναι έργα (καλοκαιρινής) τέχνης. 43. Την ώρα που οι Λονδρέζοι λιάζονται στο χορτάρι και δροσίζονται στα λασπόνερα μιας κοντινής λίμνης, εμείς τσαλαβουτάμε σε Ακτή Κοβιού, Βουρβουρού, Αρμενιστή και Καλαμίτσι. Από καθαρή τύχη να γεννηθούμε τόσο κοντά στην Χαλκιδική. 44. Μπισκοτολούκουμα και βανίλιες «υποβρύχια» στα παραδοσιακά καφενεία. 45. Απλωμένες μπουγάδες στις αυλές, στα μπαλκόνια, στις ταράτσες. Τα κατάλευκα σεντόνια στο σκοινί, είναι οι σημαίες του καλοκαιριού. 46. Ένα σημάδι καλοτυχίας: η χρυσή άμμος που δεν φεύγει από τις πατούσες, ούτε τον Γενάρη 47. Το μοναχικό δέντρο στην παραλία «Κήποι» στην Σαμοθράκη: το καλοκαίρι είναι τίγκα σε απόκοσμες ομορφιές. 48. «Να’ ταν ο ύπνος για δουλειά/ τα όνειρα αγγαρεία/ μωρό μου στο κρεββάτι σου/ να κάνω υπερωρία»: σοφά λόγια γραμμένα με μαρκαδόρο στο κατάστρωμα.  49. Οι «ρακετίστας» της άμμου- η πιο καλοκαιρινή (τρομοκρατική) οργάνωση. 50. Το καλοκαίρι υπερισχύει, μέσα στον οικολογικό ορυμαγδό: Άγιος Βασίλης με βατραχοπέδιλα, είναι νομοτελειακό σφάλμα, αλλά δεν βλέπω να το γλιτώνουμε. 51. Ακόμα κι όταν το βαριέσαι, ακόμα κι όταν απελπίζεσαι, η ομορφιά του σε νικάει, σε κάνει τ’ αλατιού. 52. Οι λουλουδιασμένες αυλές στα νησιά- ο θρίαμβος της μπουκαμβίλιας. 53. Οι γυναίκες (νέες και γιαγιάδες), στο κατώφλι του σπιτιού τους ή καθισμένες στο πεζούλι του δρόμου. Το βλέμμα τους «περισκόπιο»- δεν τους ξεφεύγει τίποτα. Το «ρόιτερς» του νησιού. 54. Οι παππούδες στα θερινά καφενεία. Τσίπουρα και κουβέντες κάτω από τη μουριά: σκέτο μυθιστόρημα. 

55. «Κομμώσεις Μάχη: Γυναικείες- Ανδικές- Παιδικές». Οι μαρκίζες στα νησιά έχουν πάντα κάτι το αμετάφραστο, κάτι το αποκρυφιστικό. Η ανδική κώμη, κάνει θραύση στην Σκόπελο. 56. Ξάπλες στο θαλάσσιο στρώμα, ώσπου να σε βγάλουν τα ρεύματα απέναντι. 57. Η απόλυτη φυσική υπενθύμιση- απειλή: «Μαλάκα και βρωμιάρη Έλληνα, τα σκουπίδια και τα αποτσίγαρα, μάζεψ’ τα. Αλλιώς..»- χειρόγραφο πάνω σε χαρτόνι, καρφιτσωμένο στους κορμούς των δέντρων στην Σαμοθράκη. 58. Τα νεογέννητα νησιώτικα γατάκια ξέρουν να ποζάρουν, όταν αντιλαμβάνονται το φακό του τουρίστα. 59. Τα σαραβαλάκια (σκουριασμένα, ξεκοιλιασμένα, μισολιωμένα από τον καιρό) στις στροφές των δρόμων: φαινόμενο που απαντάται σε όλα τα ελληνικά νησιά. 60. Ο ήχος που κάνουν τα πούλια και τα ζάρια πάνω στο τάβλι: το sound design του καλοκαιριού είναι απερίγραπτα πλούσιο. 61. Τα «δινομαστιγωτά»: φωσφορίζοντα θαλάσσια σωματίδια σαν σταγόνες χαράς. Η μεταμεσονύκτια θάλασσα είναι σαν μικρή Ντίσνεϊλαντ. Χώρια που σου ξελαμπικάρει και το μυαλό- ειδικά αν έχεις πιει τον Ατλαντικό. 62. Με μια μάσκα, έναν αναπνευστήρα κι ένα ζευγάρι βατραχοπέδιλα, καυχιέσαι πως είσαι ο Κουστό και το πιστεύεις. 63. Κι ο Τομ Ρόμπινς το ελληνικό καλοκαίρι είχε στο μυαλό του, όταν έγραφε το «Το άρωμα του ονείρου»- το ιδανικότερο βιβλίο για το καλοκαιρινό απομεσήμερο. Το νου σας: όλα τελειώνουν σήμερα το βράδυ στις εννιά, ώρα Παρισιού. 64. Οι «αναστενάρηδες» της καυτής άμμου: από την ομπρέλα ως το κύμα, λες και περπατάς πάνω στην χόβολη.  65. Οι λουκουμάδες της παραλίας: βάζουν κάτω ακόμα και την πανακότα με άρωμα μπακλαβά. 66. Ο γάμος της Χρυσούλας και του Βασίλη στη Νικήτη: τα καλοκαίρια τους πλέον, θα’ ναι τριπλή γιορτή: 15 Ιουνίου, 7 Ιουλίου, 9 Αυγούστου. Καλές θάλασσες μικρά μου.