Ά-καπνος για ένα ευρώ

του Σπύρου Παλούκη

Το 2009 ήταν μια χρονιά σταθμός για τα δεδομένα της Ελλάδας όσον αφορά στην επικείμενη απαγόρευση καπνίσματος από την 1η Ιουλίου 2009. Μια νέα εποχή φανταζόμασταν πως ανέτειλε τότε στην ελληνική επικράτεια: η εποχή της καπναπαγόρευσης.

Με αφορμή την (πιθανή) αλλαγή στις ζωές καπνιστών και μη εντός Ελλάδας, καταγράφω ένα σχετικό περιστατικό που με παραξένεψε κατά τη διάρκεια επίσκεψής μου στο εξωτερικό, λίγους μήνες πριν την εφαρμογή (;) του νόμου στη χώρα μας.

Βρεθήκαμε στην Ολλανδία, μια χώρα που απαγόρεψε το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους ακριβώς ένα χρόνο πριν από την Ελλάδα, με αποτέλεσμα από τον Ιούλιο του 2008 το κάπνισμα να σταματήσει να επιτρέπεται σε δημοσίους χώρους, μπαρ, εστιατόρια, και καφέ επιβάλλοντας τσουχτερά πρόστιμα στους παραβάτες.

Συγκεκριμένα ταξιδέψαμε στην Ουτρέχτη με σκοπό να επισκεφτούμε μια φίλη Ελληνίδα που σπούδαζε εκεί. Για την ιστορία, άξιο αναφοράς είναι ότι η πόλη έσφυζε από φοιτητές, ποδήλατα, και χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα.

Από το πρωί μέχρι που νύχτωσε, περιπλανηθήκαμε στο ιστορικό κέντρο της πόλης που θύμιζε μια μινιατούρα του Άμστερνταμ. Όταν σκοτείνιασε για τα καλά, η κοπέλα στην οποία φιλοξενούμασταν μας ανακοίνωσε πως είχε μια έκπληξη. Θα πηγαίναμε σ’ ένα μαγαζί που είχε δει να καπνίζουν, όχι φυσικά σε κάποιο coffeeshop που η χρήση μαριχουάνας επιτρέπεται στην περίπτωση που οι πελάτες δεν την αναμιγνύουν με καπνό, αλλά σε ένα φυσιολογικό καφέ που σέρβιρε ποτά και αφεψήματα. Παραδόξως, το εν λόγω μαγαζί βρισκόταν στο κέντρο της πόλης, μπροστά σχεδόν στον πεζόδρομο γύρω από το κανάλι που αποτελεί τη βασική τουριστική βόλτα της πόλης, και όχι σε κάποια κακόφημη συνοικία όπως αρχικά υπέθεσα.

Μπήκαμε, λοιπόν, μέσα και με έκπληξη διαπιστώσαμε πως η φίλη μας είχε δίκιο. Ο χώρος βρωμούσε τσιγαρίλα (ω τι θεάρεστη μυρωδιά…) και οι πελάτες κάπνιζαν αμέριμνοι ρουφώντας τη μπύρα ή τον καφέ τους. Να ξεκαθαρίσουμε, πως η παράβαση οποιουδήποτε νόμου από τους πολίτες μιας χώρας της κεντρικής Ευρώπης  όπως η Ολλανδία αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Ο κόσμος όσο ανεκτικός και βολεμένος αν είναι, συμμορφώνεται χωρίς περιστροφές στο γράμμα του νόμου. Επομένως αυτό που συνέβαινε εκεί, φαντάζομαι πως ήταν κάτι το επιεικώς πρωτοφανές για τα χρονικά της χώρας.

Καθίσαμε κι εμείς με τη σειρά μας, κι αφού παραγγείλαμε, διαπιστώσαμε ότι από το τραπέζι μας απουσίαζε το σταχτοδοχείο. Πήγα, λοιπόν, στο μπαρ να ζητήσω ένα τασάκι από τον ιδιοκτήτη. Ο εν λόγω κύριος, αφού πρώτα με μέτρησε με το βλέμμα του, μου προσέφερε το τασάκι πληροφορώντας με πως για να καπνίσουμε θα έπρεπε να πληρώσει ο καθένας μας από ένα ευρώ. Τουτέστιν τρία ευρώ!

Αρχικά αιφνιδιάστηκα. Με έπιασε το τσιγγούνικο και το πατριωτικό. Μας βρήκε τουρίστες και μας δουλεύει, σκέφτηκα. Έπειτα γύρισα στο τραπέζι της παρέας μου, και τους ανακοίνωσα τη στιχομυθία νικοτίνης. Αφού χασκογελάσαμε, αποφασίσαμε να τολμήσουμε (το ατόλμητο μέχρι εκείνη τη στιγμή) και να γίνουμε συμμέτοχοι στο «έγκλημα» πληρώνοντας το «χαράτσι καπνού» που μας ζητήθηκε. Για να μας φύγει όμως η απορία, ρωτήσαμε τους διπλανούς θαμώνες για τη συγκεκριμένη «παράλογη» απαίτηση του καταστηματάρχη. Για καλή (ή κακή) μας τύχη, ακούσαμε τα ίδια από το στόμα τους. «Ζητάει ένα ευρώ φιλοδώρημα από τον καθέναν…» μας είπαν «… και σε περίπτωση που γίνει έλεγχος, θα πληρώσει μ’ αυτά το πρόστιμο. Έτσι, όλοι θα είναι ευχαριστημένοι!».

Τη στιγμή που μιλούσαμε, έξω από το μαγαζί πέρασε μια ομάδα έφιππων αστυνομικών. Εκεί κάπου θόλωσα (λόγω της κούρασης; της μπύρας; του παραλογισμού;) και στο μυαλό μου άρχισε να ξετυλίγεται το προσωπικό μου ταινιάκι επιστημονικής φαντασίας. Αναλογίστηκα, λοιπόν, τι θα μπορούσε να γίνει σε περίπτωση που οι smoke-warriors (τα εκπαιδευμένα σκυλιά) αντιλαμβάνονταν την παράβαση. Εκτιμώ ότι θα ορμούσαν λυσσαλέα γαυγίζοντας και κατά πόδας θα ακολουθούσαν οι αστυφύλακες καβάλα στα άλογα. Θα μπαίνανε με πάθος στο μπαρ -σαλούν παραπέμποντας σε ολλανδικό γουέστερν γυρισμένο στα βοσκοτόπια της Άγριας Ουτρέχτης. Έπειτα, δεν ξέρω. Φανταστείτε τη συνέχεια…

Με ερέθισμα, λοιπόν, το παραπάνω πραγματικό περιστατικό (μέχρι τη σκηνή του σαλούν) αναρωτιόμουν τότε τι μπορεί να γίνει σε μια χώρα όπως η Ελλάδα; Θεωρούσα δεδομένη (και αδιανόητη ταυτόχρονα) την άμεση συμμόρφωση των πολιτών στους κανόνες. Άραγε ποιους τρόπους θα σκαρφιζόταν ο Έλληνας για να υποσκελίσει το γράμμα του νόμου; Τη συνέχεια την ξέρετε όλοι.

Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα σημαντικά και γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.