Ακόμα κι αν είναι ψεύτικο, είναι αληθινό!

του Στέφανου Σκλαβενίτη

Την ώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, κάνετε ότι κάνατε και τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου, σερφάρετε δηλαδή στο διαδίκτυο.  Με την ίδια ταχύτητα με την οποία καταναλώνετε κι εσείς κι εγώ, λοιπόν, τα νέα του ίντερνετ με την ίδια ευκολία θα συνεχίσουμε να την πατάμε από αμέτρητες ψεύτικες ιστορίες. Όσοι έχουμε εμπειρία λίγο πιο δύσκολα, άλλοι πιο εύκολα. Αλλά και πάλι, οι ειδήσεις πια, αληθινές ή μη- δεν έχει σημασία, παράγουν δημόσια συζήτηση. Και ως τέτοιες οφείλουμε να παραδεχτούμε πως ακόμα κι αν είναι ψεύτικες, εν τέλει γίνονται κάπως…αληθινές

Όταν βγήκε το twerking hoax μετά τον σάλο με την εμφάνιση της Miley Cyrus σε εκείνα τα αλήστου μνήμης μουσικά βραβεία, το είδαν εκατομμύρια άνθρωποι. Όλοι γέλασαν με την δύσμοιρη που πήρε φωτιά κάνοντας γελοίες χορευτικές φιγούρες, άλλοι είπαν καλά να πάθει…Και οι μεν όμως και οι δε όταν έμαθαν την αλήθεια, ότι δηλαδή ήταν ένα στημένο βίντεο δεν φάνηκε να νοιάζονται και πολύ. Βλέπετε, ήταν το βίνεο που τους διασκέδασε την προηγούμενη εβδομάδα, αυτή την εβδομάδα έχουν κάποιο άλλο viral video που ‘σπάει ταμεία’ στο timeline τους.

Όταν βγήκε το θέμα για το φιλοδώρημα που δεν έγινε ποτέ στη λεσβία σερβιτόρα από κάποιον συντηρητικό πελάτη, στις ΗΠΑ όπου τα θέματα αυτά ακόμα συζητιούνται στη δημόσια σφαίρα (εδώ είναι 3ος κόσμος, πρόβλημα είναι μόνο ο επιούσιος), ο ντόρος ήταν τεράστιος. Όταν αποδείχθηκε πως η σερβιτόρα ήταν αναξιόπιστη και πως προκάλεσε μάλλον μόνη της το θέμα εκ του μηδενός, το θέμα μπορεί να χάθηκε, η αλήθεια του όμως έμεινε. Τι σημασία αν η ρατσιστική συμπεριφορά δεν υπήρξε ποτέ; Το ότι υπάρχει το γνωρίζουμε…Άρα ακόμα κι ένα πλαστό θέμα είναι ικανό να ανακινήσει τη δημόσια συζήτηση γύρω από ένα ζήτημα και να προκαλέσει κοινωνική ζύμωση. Sounds pretty real to me…

Κι αν ακόμα ο Ινδός που τον κατάπιε το φίδιmiley δεν υπήρξε ποτέ, τι σημασία έχει στην κοινωνία των social media. Η αλήθεια είναι έννοια ξεπερασμένη πίσω από εντυπωσιακές φωτογραφίες που δείχνουμε ο ένας στον άλλο χαζεύοντας στα tablets μας στις καφετέριες. Η διασταύρωση είναι μια διαστροφή που συναντάται σε παλαιάς κοπής δημοσιογράφους!

Φυσικά, το φαινόμενο δεν το επικροτώ, απλά το παρατηρώ. Όμως, με μια πικρή διαπίστωση για την επαγγελματική ομάδα των δημοσιογράφων, που με αφορά και προσωπικά. Το φαινόμενο δεν ξεκίνησε από το απαίδευτο κοινό που στην όψη της υπερπληροφόρησης δεν είχε τον χρόνο να αντιτάξει παιδεία και κοινή λογική. Αυτοί είπαν νωρίς ‘αφού το έγραψαν στο ίντερνετ’ (το είχαν πει και στην τηλεόραση, το είχαν πει και στις εφημερίδες)….Οι δημοσιογράφοι που υιοθέτησαν τη λογική του copy paste από δελτία τύπου και άλλα sites, που δεν αντιτάχθηκαν στην παράλογη λογική της ποσοτητας αντί για την ποιότητα στην είδηση μοιάζουν περισσότερο υπεύθυνοι.

Τα hoaxes παραμονεύουν, λοιπόν, οι ψεύτικες ειδήσεις προς αναζήτηση λίγων κλικ παραπάνω θα γίνουν κανόνας, ας κρατήσουμε τουλάχιστον και κάποια θετικά από την ιστορία. Η συζήτηση μπορεί να γίνει πολύ πιο χρήσιμη από την ίδια την είδηση.

Και για να είμαστε και επίκαιροι, να θυμάστε. Το 2014 είχαμε ρεκόρ ψεύτικων ειδήσεων στο διαδίκτυο. Να κρατάτε μικρό καλάθι και καλού κακού βάλτε κι ένα κόσκινο μέσα…