Ακούγοντας Φωνές

“Οδ(υσσ)εύοντας με τις Σειρήνες”: Το 6ο Διεθνές Συνέδριο Ψυχικής Υγείας «Ακούγοντας Φωνές», φιλοξενείται στη Θεσσαλονίκη

της Βαγγελιώς Χρηστίδου

Από τα πιο γνωστά ταξίδια στην Ιστορία και το Μύθο, είναι αυτό του Οδυσσέα από την Ιθάκη στην Τροία και πίσω, με όλους τους σταθμούς που σημάδεψαν τον ίδιο και τους συντρόφους του κι ανέδειξαν την ικανότητά του να ηγείται και να ελίσσεται εν μέσω δύσκολων καταστάσεων. Η πιο δύσκολη, ίσως, ειδικά για τον ίδιο, το πέρασμα από τις Σειρήνες και η ακινητοποίησή του, η δοκιμασία που αποφάσισε να περάσει, δεμένος στο κατάρτι κι αντιστεκόμενος στο κάλεσμά τους. Οι Σειρήνες, που με τις φωνές τους καλούσαν τον πιο αγαπημένο ίσως ήρωα του Ομηρικού έπους να πάει κοντά τους, είναι η μεταφορά που χρησιμοποιεί ένα ιδιαίτερο Συνέδριο διεθνούς κλίμακας, που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στη Θεσσαλονίκη. Το «Οδ(υσσ)εύοντας με τις Σειρήνες» («Odysseying with the sirens» η αγγλική του ονομασία), το 6ο Διεθνές Συνέδριο «Ακούγοντας Φωνές» που διοργανώνουν το ομώνυμο διεθνές κι ελληνικό δίκτυο. το Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα στο Χώρο της Ψυχικής Υγείας και το Τμήμα Ψυχολογίας του Α.Π.Θ., φιλοξενείται φέτος στην πόλη μας. Και οι εισηγήσεις του, «ταξιδεύουν» και μόνο με τους τίτλους τους. Λίγοι ίσως γνωρίζουν ότι, εκτός από κατάθλιψη, μεγάλο ποσοστό ανθρώπων γύρω μας, ανθρώπων που συναναστρεφόμαστε και συναντούμε καθημερινά, πάσχει από διάφορες μορφές ψυχαναγκαστικής διαταραχής, διπολική διαταραχή ή σχιζοφρένεια κι ακόμη λιγότεροι, το τι είναι κάθε μία από τις συγκριμένες ψυχικές ασθένειες. Για την ακρίβεια, ο καθένας από εμάς έχει τη δική του «ψύχωση» τις δικές του εμμονές, τη δική του προσωπική μάχη να δώσει, ως προς τον ψυχικό του κόσμο και τις διαπροσωπικές του σχέσεις, σε κάθε τομέα. Ένας από τους πιο γνωστούς Μύθους στον κόσμο, αυτός της Οδύσσειας, χρησιμοποιείται ίσως πιο πολύ για … «απομυθοποίηση» και υποστήριξη του χώρου της Ψυχικής Υγείας, στο Συνέδριο που ξεκίνησε προχθές Παρασκευή 10 Οκτωβρίου στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και που θα διαρκέσει μέχρι και σήμερα Κυριακή 12 του μήνα, στο «Φιλίππειο» Ξενοδοχείο. Άνθρωποι που ακούνε φωνές, συγγενείς τους, επαγγελματίες ψυχικής υγείας κι ερευνητές, μιλούν για την εμπειρία του να ακούει κάποιος φωνές, για εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης των τελευταίων, για προσωπικές πορείες ανάρρωσης, για τις φωνές στην παιδική κι εφηβική ηλικία, την ψύχωση, την παράνοια, την παιδική κακοποίηση, τις αυτοκτονικές ιδέες, τα δίκτυα αυτοβοήθειας, το ρόλο των συγγενών και των επαγγελματιών υγείας. Ο καθένας μοιραζόμενος τη δική του προσωπική ή συλλογική «Οδύσσεια», στην πορεία της οποίας, όπως αναφέρει και η ανακοίνωση του Συνεδρίου, «οι διάφορες φωνές μπορεί να λειτουργούν ως σειρήνες ή ως σύμμαχοι». Και μάλιστα, εν μέσω κρίσης όπου οι περισσότεροι περνούν μια «διαδικασία ενδοπροσωπικού, διαπροσωπικού και κοινωνικού αναστοχασμού».

Το πρόγραμμα και οι εισηγήσεις Την Παρασκευή έγιναν οι παρουσιάσεις των φορέων – διοργανωτών, καθώς και αναφορές στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εθνικά δίκτυα ψυχικής υγείας στην Αυστραλία, τη Δανία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Κένυα, την Ολλανδία, τη Νέα Ζηλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τις Η.Π.Α. και την Ελλάδα και στις πιθανές λύσεις που μπορούν να υπάρξουν. Το Σάββατο, από τις 9 το πρωί ξεκίνησαν οι κανονικές εργασίες του Συνεδρίου, με ομιλητές από διάφορες χώρες. Οι θεματικές; Ενδεικτικά θα κινηθούν γύρω από εισηγήσεις που θα αφορούν τη σχέση κάποιου με τις «φωνές» και τη χρησιμότητα των τελευταίων, την παρομοίωση όσων ακούνε φωνές με τον Οδυσσέα του Ομήρου, την ανάγκη της Οδυσσειακής κατασκευής επί του θέματος, την απομυθοποίηση, το πρόβλημα της σχιζοφρένειας και πιθανές λύσεις. Αντλώντας από το χώρο της ιστορίας, της φιλοσοφίας και της τέχνης, Έλληνες και ξένοι εισηγητές θα αναφερθούν στις θέσεις του Φουκώ ως προς την τρέλα, στους αγγέλους και τους δαίμονες του συνθέτη Ρόμπερτ Σούμαν, την αναγνώριση των τραυμάτων ως αίτια της παράνοιας, ενώ Ελληνίδα καλλιτέχνης θα παρουσιάσει μια 30λεπτη παράσταση με μαριονέτες, με αντικείμενο την ψύχωση. Ειδικό βάρος θα δοθεί σε εμπειρίες θεραπευτών και μελών των δικτύων που διοργανώνουν το Συνέδριο, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των αυτό – υποστηρικτικών ομάδων, ενώ τίτλοι όπως «Γέφυρες από το νησί των Λωτοφάγων» και «Πώς μπορώ να ξαναβρώ το αληθινό μου σπίτι; Το ταξίδι του ήρωα προς τη νίκη», θα κλείσουν το αυριανό πρόγραμμα. Σήμερα Κυριακή θα γίνει ιδιαίτερη μνεία στα παιδιά που ακούνε φωνές, στην παιδική κακοποίηση, στα αυτοκτονικά συναισθήματα, ενώ πολύ ενθαρρυντική φαίνεται η εισήγηση με τίτλο «Εμείς, οι σκέψεις μας, ο κόσμος και οι φωνές – ο κόσμος είναι παρανοϊκός, αλλά η ζωή είναι ωραία». Αναφορά θα γίνει και στον κόσμο των «ψυχοφαρμάκων» και σε προσεγγίσεις για μείωση των παρενεργειών τους. Σημειώνεται ότι, το 6ο Διεθνές Συνέδριο «Ακούγοντας Φωνές» διοργανώνεται, όπως και όσα έχουν προηγηθεί, από το «Intervoice», δίκτυο ανθρώπων που ακούνε φωνές, κριτικών επαγγελματιών κι ερευνητών, συγγενών κι άλλων ενδιαφερόμενων πολιτών. Στόχος του δικτύου είναι η αλλαγή του τρόπου κατανόησης κι αντιμετώπισης της σχετική εμπειρίας, μέσα από την παραγωγή και τη διάχυση νέας γνώσης σχετικά με τις φωνές και την προώθηση εναλλακτικών τρόπων διαχείρισής τους, βασιζόμενων στην αυτενέργεια και την αυτοβοήθεια. Κι όπως λένε και οι διοργανωτές: «Η ανάρρωση μπορεί να αποτελέσει μια Οδύσσεια, ένα ταξίδι που μπορεί να πάρει χρόνια. Η Ιθάκη θα είναι εκεί, αλλά διαφορετική από τότε που έφυγες. Αυτή είναι, όμως, που τελικά σου χαρίζει το ταξίδι…».

* Οι περισσότερες εισηγήσεις, εκτός από αυτές των Ελλήνων ομιλητών, θα είναι στα αγγλικά, αρκετές με διερμηνεία – μετάφραση. Και τις δύο ημέρες, οι εργασίες του Συνεδρίου θα διαρκέσουν έως τις 6 το απόγευμα.

** Όλες τις επιπλέον πληροφορίες και το πρόγραμμα του Συνεδρίου, μπορείτε να τα βρείτε εδώ