Αλέξανδρος Νικολάου Τομπάζης: Αποχαιρετισμός

Λέξεις: Πέτρος Μακρίδης

Προθες έφυγε από τη ζωή ένας εξαίρετος αρχιτέκτων, ο Αλέξανδρος Τομπάζης, με πολυβραβευμένο έργο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ένας πρωτοπόρος της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στη διεθνή κοινότητα, ένας καινοτόμος επιστήμων, ευαίσθητος σε περιβαλλοντικά θέματα και την αισθητική, με εξαίρετο φωτογραφικό και ζωγραφικό έργο, με σειρά δημοσιεύσεων, απλών αλλά τόσο ουσιαστικών αρχιτεκτονικών κειμένων, συμβουλών και βιβλίων, και μια έμφυτη, θα έλεγες, μανία για τις τέχνες.

Ένας συνάδελφος που δημιούργησε ένα πρότυπο αρχιτεκτονικό γραφείο υψηλών διεθνών προδιαγραφών. Αλλά κυρίως, ένας ακέραιος και σεμνός ΑΝΘΡΩΠΟΣ που με τις γνώσεις, την αισθητική και το ήθος του, αποτέλεσε πρότυπο για όλους όσους συνεργαστήκαμε μαζί του.

Είχα την τύχη, μετά από πρόταση του συναδέλφου Η/Μ Ερωτόκριτου Τσίγκα, που μας γνώριζε και θεώρησε ότι είχαμε ορισμένα κοινά στοιχεία, να συνεργαστούμε για αρκετά χρόνια με τον Αλέξανδρο και από την πρώτη στιγμή υπήρξε το πρότυπο του Δασκάλου, του ερευνητή, του συνεργάτη, του φίλου.

Ο Αλέξανδρος ήταν για μένα, αλλά και για την ομάδα μας, ο άνθρωπος που μας καθοδήγησε στην οργάνωσή του γραφείου, στην οργάνωση και παραγωγή σχεδίων και μελετών, αλλά κυρίως στον τρόπο αντιμετώπισης του αρχιτεκτονικού έργου με απλότητα, αλλά και με νεωτερισμούς, με ένταξη στο τοπίο και στο κλίμα της κάθε περιοχής, εξοικονομώντας ενέργεια με κάθε δυνατό φυσικό τρόπο.

Η σεμνότητά του ήταν παροιμιώδης καθώς συνεργαζόμασταν ισότιμα, παρά το γεγονός ότι το τεράστιο έργο του ήταν εμφανώς ανώτερο από το δικό μας. Ήταν απίστευτα οργανωτικός και δουλευτάρης. Αυτό που, δυστυχώς, δεν φρόντισε να οργανώσει ήταν η φροντίδα για τον εαυτό του και την υγεία του. Θυμάμαι ότι είχε γυρίσει άρρωστος με υψηλό πυρετό από ένα ταξίδι στην αραβική χερσόνησο και την επομένη, σε αυτή την κατάσταση, μπήκε στο αεροπλάνο προκειμένου να δώσει μια διάλεξη σε πανεπιστήμιο της Αμερικής. Στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης τον παρέλαβε ασθενοφόρο…

Ήταν ίσως ο πιο καλοσυνάτος άνθρωπος που γνώρισα στη ζωή μου. Γεμάτος ενέργεια και καλή διάθεση. Θυμάμαι στα ταξίδια που έτυχε να είμαστε μαζί, όταν μετά από τη δουλειά, πηγαίναμε όλοι οι συνάδελφοι μαζί το βράδυ σε κάποιο εστιατόριο για να φάμε και να χαλαρώσουμε. Αυτό που πάντα θα ζητούσε αμέσως μετά, ήταν να χορέψουμε. Ο χορός ήταν κάτι που το λάτρευε και το απολάμβανε με μια απίστευτη, εφηβική σχεδόν χαρά!

Αυτός ο τόσο ήσυχος, ευσυνείδητος και πράος άνθρωπος, όπως κάποτε μου είχε εκμυστηρευτεί, αφού πέρασε, για ένα μεγάλης σημασίας έργο στην Αθήνα, μια διετή περίοδο καταπίεσης και παράλογων, εξωφρενικών απαιτήσεων από συνάδελφο που είχε τη διοίκηση του έργου, απαιτήσεων που τον οδηγούσαν αναίτια σε οικονομική καταστροφή, τον κάλεσε στο γραφείο του, έκλεισε την πόρτα και άρχισε να σπάει μπροστά του όλες τις καρέκλες του γραφείου. Τόσο εκτός εαυτού είχε καταφέρει να τον φέρει ο αθεόφοβος. Μου το διηγήθηκε και δεν μπορούσα να το πιστέψω ότι το έκανε ο ίδιος.

Δυστυχώς τα επάλληλα προβλήματα στην υγεία του δεν του επέτρεψαν να απολαύσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του ως του έπρεπε.

Με το γραφείο του Αλέξανδρου Τομπάζη ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ Ε.Π.Ε. συνεργαστήκαμε στο κτίριο της Τράπεζας Μακεδονίας – Θράκης (τώρα Πειραιώς), στο κτίριο της EUROTECH στη Θεσσαλονικη και στην Ανάπλαση του Συγκροτήματος των Μύλων Αλλατίνη, ενώ στην Αθήνα στο κτίριο γραφείων επί της λεωφόρου Κηφισίας 248 στo Χαλάνδρι, όπου βρίσκεται και η Roche Bobois, ενώ συμμετείχαμε και σε 3-4 διαγωνισμούς όπου για “περίεργους λόγους” σε ορισμένους από αυτούς, όπως πληροφορηθήκαμε χρόνια αργότερα, ήρθαμε δεύτεροι.

Καλό σου ταξίδι αγαπητέ φίλε* !

* Τα ταξίδια ήταν αυτό που πάντα λάτρευε στη ζωή του.

*Ο Πέτρος Μακρίδης είναι αρχιτέκτονας