Αλλιώτικο Πάσχα

Λέξεις: Παναγιώτης Μιχαλόπουλος

Ξέρω ότι φέτος το πρόγραμμα σου έχει ανατραπεί. Δεν θα μπορέσεις να πας στην εκκλησία την Μεγάλη Εβδομάδα. Δεν θα μπορέσεις να πας στο χωριό, στο εξοχικό, στην εκδρομή για το Πάσχα.

Θυμήσου, όμως, ότι ακόμα και αν δεν πας στην εκκλησία μπορείς να εκκλησιαστείς, εφόσον το επιθυμείς. Δεν θα φύγεις από το σπίτι το Πάσχα, αλλά ίσως το φετινό το Πάσχα, το αλλιώτικο, να είναι και αυτό που θα θυμάσαι με αγάπη για την υπόλοιπη ζωή σου.

Θυμάμαι, λοιπόν, ένα ξεχωριστό Πάσχα που είχαμε γιορτάσει πριν από πολλά χρόνια στη Βενετία. Μαθητές του Λυκείου, εμείς, αλλά η αδελφή μας ήδη σπούδαζε στην Αρχιτεκτονική, στην όμορφη πόλη με τα κανάλια. Δεν θυμάμαι πώς μας είχε έλθει η έμπνευση αλλά οι γονείς μας είχαν μείνει πίσω, στη Θεσσαλονίκη και εμείς πήγαμε να γιορτάσουμε μαζί τα τρία αδέλφια. Πήραμε το λεωφορείο της ΜΕΤΤ (έτσι νομίζω ότι λεγόταν το πρακτορείο που βρισκόταν στην πλατεία Ελευθερίας και έκανε δρομολόγια, μέσω ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, μεταφέροντας φοιτητές στην Ιταλία, που τότε ήταν κάτι σαν την Βρετανία σήμερα για τις σπουδές στο εξωτερικό) και ταξιδέψαμε σχεδόν εικοσιτέσσερις ώρες για να φτάσουμε στο Μέστρε. Τότε είχαμε άφθονο χρόνο, αλλά δεν είχαμε λεφτά. Τώρα δεν έχουμε ούτε χρόνο, ούτε λεφτά. Εξελισσόμαστε …

Φυσικά είχαμε πάει εξοπλισμένοι με βαμμένα αυγά, τσουρέκια και ό,τι άλλο μπορούσες να φανταστείς. Όχι, μαγειρίτσα και αρνί δεν είχαμε πάρει μαζί μας. Θυμάμαι ότι οι λίγοι φοιτητές της πολυάριθμης Ελληνικής φοιτητικής παροικίας που είχαν ξεμείνει εκεί για το Πάσχα, προσπαθούσαν να συντονιστούν για να το γιορτάσουν όσο γινόταν καλύτερα. Θυμάμαι έναν Κρητικό, φοιτητής της αρχιτεκτονικής και αυτός, που είχε βάψει αυγά με νερομπογιές και περηφανευόταν, με έντονη Κρητική προφορά, ότι τα είχε κάνει «Σσχίπικα» με πολύχρωμα λουλουδάκια και καρδούλες!

Ήταν το πρώτο ταξίδι μας άνευ γονέων και μάλιστα γινόταν στο εξωτερικό (κάτι που δεν ήταν τόσο πολύ συνηθισμένο όσο σήμερα) και μάλιστα στην μαγική Βενετία. Οι μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας περνούσαν και έφτασε το Μεγάλο Σάββατο. Το σπίτι βρισκόταν στο Μέστρε, πόλη δορυφόρο της Βενετίας, καθώς οι άνθρωποι που κατοικούν στην πόλη των δόγηδων είναι λίγοι. Όπως πιθανώς να γνωρίζετε, στην Βενετία υπάρχει η Ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων (San Giorgio dei Greci), στη συνοικία Καστέλο. Οι πληροφορίες μας, έλεγαν ότι εκεί γίνεται λειτουργία Αναστάσιμη. Σε μια από τις βόλτες μας, την είχαμε εντοπίσει, είχαμε επιβεβαιώσει την πληροφορία, και ο στόχος είχε κλειδώσει. Είχαμε μάθει και ότι η λειτουργία δεν γίνεται στις 12 τα μεσάνυχτα για πρακτικούς λόγους. Αυτό δεν μας ξένιζε γιατί είχαμε συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι μπορείς να ακούσεις το Χριστός Ανέστη, νωρίτερα ή αργότερα, από τα μεσάνυχτα, καθώς είχαμε γιορτάσει μερικές φορές το Πάσχα στο ορεινό χωριό του πατέρα μας, που ήταν η έδρα του ιερέα της περιοχής. Ο καημένος ο παππάς, λοιπόν, ξεκινούσε να τελεί την λειτουργία της Αναστάσεως περιδιαβαίνοντας, από το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου, όλα τα χωριά ευθύνης του και φτάνοντας στην έδρα του νωρίς το πρωί.

Μεγάλο Σάββατο απόγευμα, πήραμε τις λαμπάδες μας (είπαμε ότι είχαμε πάει οργανωμένοι) και με το λεωφορείο φτάσαμε στην Piazzale Roma. Κάναμε τις βόλτες μας στην πόλη και τα βήματα μας, μας πήγαν στην εκκλησία. Χαμός! Είχαν μαζευτεί εκεί, εκτός από τους φοιτητές και κάποιους λίγους μόνιμους κατοίκους, όλοι οι εκδρομείς που είχαν έλθει να περάσουν το Πάσχα στην περιοχή. Ήμασταν μαζεμένοι και στριμωγμένοι στο προαύλιο της εκκλησίας και όσοι δεν χωρούσαν στα στενά πέριξ αυτής.

Εδώ πρέπει να σας πω, ότι εκείνα τα χρόνια ήταν ακόμα συνηθισμένο στην Ανάσταση, ακόμα και στις πόλεις, να γίνεται χαμός από κροτίδες και βεγγαλικά. Εμείς παραδοσιακά κάναμε Ανάσταση στον Άγιο Δημήτριο, που ήταν η εκκλησία σχεδόν δίπλα στο σπίτι μας. Βεγγαλικά, φασαρία και πιο πολύ κοινωνική εκδήλωση παρά εκκλησιασμός.

Καθόμασταν λοιπόν στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και περιμέναμε. Ξαφνικά αρχίζει να ακούγεται ένα «σσσσσς». Όλοι σωπάσαμε. Καρφίτσα να έπεφτε, θα ακουγόταν. Τα Άγιο Φως άρχισε να ανάβει από λαμπάδα σε λαμπάδα. Ο ιερέας βγήκε έξω από την εκκλησία και άρχισε να ψάλει. Χωρίς μικρόφωνα, χωρίς ντουντούκες. «Καὶ ὑπὲρ τοῦ καταξιωθῆναι ἡμᾶς τῆς ἀκροάσεως τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου…». Δεν ακουγόταν κιχ, μόνο η φωνή του ιερέα. Το Χριστός Ανέστη, το ψάλαμε όλοι μαζί και ήταν η πρώτη φορά που το άκουσα ολόκληρο χωρίς φασαρία, στρακαστρούκες, εκρήξεις.

Δυστυχώς αναγκαστήκαμε να φύγουμε γρήγορα, γιατί το τελευταίο λεωφορείο για το Μέστρε, έφευγε νωρίς. Προχωρούσαμε στα δρομάκια με τις λαμπάδες αναμμένες. Κάποιοι έψαλαν. Ατμόσφαιρα χαρμόσυνη. Παρέες Ιταλών, που επέστρεφαν από την Σαββατιάτικη διασκέδαση τους (το δικό τους Πάσχα είχε περάσει), μας κοιτούσαν περίεργα. Φτάσαμε στο τέρμα και προλάβαμε στο «τσακ» το λεωφορείο. Σβήσαμε τις λαμπάδες και ανεβήκαμε. Μέσα σε αυτό, θυμάμαι, ότι είχαμε βρει και έναν Έλληνα ναυτικό με τον οποίο πιάσαμε κουβέντα. Είχε μεγάλη λαχτάρα να μιλήσει με Έλληνες και δεν έβαζε γλώσσα μέσα. Ήταν διαφορετικά εκείνα τα χρόνια και η επικοινωνία με την πατρίδα και την οικογένεια δεν ήταν τόσο εύκολη, όσο είναι σήμερα, για τους ανθρώπους αυτούς.

Τέτοιες μέρες, μου αρέσει να κάνω μια βουτιά στο παρελθόν. Σκέφτομαι ότι το φετινό Πάσχα, θα είναι σίγουρα διαφορετικό. Ας το κάνουμε ξεχωριστό, με ό,τι έχει σημασία για τον καθένα από εμάς.

Καλή Μεγάλη Εβδομάδα.