Αν-ελεύθερος χρόνος

Κάτι το οποίο αδυνατούσα να καταλάβω ως μαθητής και σήμερα μου φαίνεται τόσο λάθος είναι η θεματική ενότητα του ελεύθερου χρόνου.

Από πολύ νωρίς τα παιδιά, παιδιά ακόμη, μπαίνουν στο λούκι να σκεφτούν ότι δεν έχουν ελεύθερο χρόνο, ενώ στην πραγματικότητα έχουν άπλετο, να ρίξουν το βάρος και την προσοχή τους όχι στον ελεύθερο χρόνο, αλλά στον “σημαντικότερο” χρόνο των υποχρεώσεων σε βαθμό ενοχής για την ενδεχόμενη ύπαρξη ελεύθερου χρόνου. Ακόμη κι αν δεν υπήρχε ενοχή δημιουργείται μια άτυπη χρονομέτρηση και ρύθμιση προγράμματος του ελεύθερου χρόνου, κάτι το οποίο παύει πια να τον καθιστά ελεύθερο.

Για να μην πω για το τι διάολο μπορεί να νιώθουν τα παιδιά που δεν κάνουν κάποια, να το πω, (μεσο)αστική δραστηριότητα (ωδείο, ενόργανη, μπάσκετ, κολύμβηση). Δεύτερης κατηγορίας, μέτρια, “άχρηστα” ή σίγουρα όχι καλύτερα από τον τάδε ή την τάδε. Και αυτό σίγουρα είναι μπολιασμένο και στους γονείς. “Δεν βλέπεις τον Κωστάκη, πόσα πράγματα κάνει και τα παίρνει όλα δέκα, κι εσύ…”.

Κι όλο αυτό για να μπαίνει στο κέντρο η διαρκής παραγωγή και παραγωγικότητα με την οικονομική της έννοια. Για να καθίσταται και ο ελεύθερος χρόνος μια άλλη συγκεκαλυμμένη ώρα παραγωγής και δουλειάς, φτηνή μάλιστα αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Τώρα δα με την καραντίνα ακόμη και μεγάλα παιδιά, μεγάλοι άνθρωποι, αντιμετωπίζουν την κατάσταση ως έναν αγώνα παραγωγικότητας και “εκμεταλλεύσου το χρόνο σου”. Όλως τυχαίως αυτή η εκμετάλλευση του χρόνου σχετίζεται με την κυρία υποχρέωση με την οποία καταπιάνεται ο καθένας. Αναρωτιέμαι αν όλοι όσοι δηλώνουν περίτρανα σε κάτι περιγραφές του εαυτού τους ή όταν συστήνονται “τον ελεύθερο του χρόνο συνηθίζει να ακούει και να γράφει μουσική και να ταξιδεύει” γιατί δεν επιδιώκουν να κάνουν ακριβώς αυτά περισσότερο;

Όσοι δεν κάνουν πια και τόση δουλειά στον ελεύθερο τους χρόνο φτάνουν να αισθάνονται ενοχικά, ενώ δεν κάνουμε κανένα διαγωνισμό παραγωγικότητας, πόσω μάλλον αποδοτικότητας.

Και έτσι τα παιδιά και οι άνθρωποι ξεχνούν να χαζεύουν. Ασφυκτιούν να τους περισσεύουν τα λεπτά. Και αν θυμηθούμε τα λόγια του Ντεμπόρ: Ο αληθινός λόγος που οι άνθρωποι δεν κάνουν επανάσταση, είναι επειδή δεν έχουν ελεύθερο χρόνο.