Ανάγκη για αλλαγή πορείας

Πρόσφατα, έγινα αθέλητος ωτακουστής μιας έντονης διαμάχης στον δρόμο ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα.

Οι άνθρωποι μάλωναν για τη θέση των αυτοκινήτων τους. Οι φωνές τους ήταν έντονες και σε κάποια φάση, άκουσα τη γυναίκα να λέει ‘τι λες μωρέ’ και τον άνδρα να απαντά “άσε μας, τράβα να πλύνεις κάνα πιάτο”.

Ομολογώ ότι δεν άκουσα ξανά με τα αυτιά μου αυτές τις λέξεις μαζί σε μία πρόταση και για αυτό ένιωθα ευτυχής μέχρι εκείνη τη στιγμή. Τότε, όμως, ένιωσα καθαρό θυμό για αυτό που ειπώθηκε και απέχθεια για αυτόν που την είπε. Η συγκεκριμένη φράση, πέρα από προσβλητική, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των πατριαρχικών στερεοτύπων που υποβιβάζουν τις γυναίκες σε έναν δευτερεύοντα ρόλο.

Χωρίς να περάσει χρόνος προβληματίστηκα αν είναι δυνατόν να υπάρχει από τη μία αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για ζητήματα ίσων ευκαιριών και επιθυμία για αλλαγή νοοτροπίας, με πολύ κόσμο να διεκδικεί την ισότητα παντού, την εξάλειψη των γυναικοκτονιών, την κατανίκηση του σεξισμού, την απονομή δικαιοσύνης απέναντι σε κατάφορες περιπτώσεις κοινωνικής αδικίας και από την άλλη, την επιμονή παλαιότερων αντιλήψεων και στερεοτύπων. Αυτή η συνύπαρξη των αντιθέτων δημιουργεί μια έντονη σύγκρουση και μας κάνει να αναρωτιόμαστε πώς μπορούν να συμβαίνουν όλα αυτά την ίδια στιγμή. Πώς είναι δυνατόν να συνυπάρχουν αυτές οι αντιθετικές πλευρές; Αυτό το ερώτημα έχει την εξήγησή του.

Πολύ συχνά, παρατηρώ πως, παρά την όποια πρόοδο, συνεχίζουμε να βιώνουμε στιγμές που μας εκπλήσσουν και μας απογοητεύουν.

Αυτή είναι η προβληματική της εποχής μας: ο κόσμος φαίνεται να κινείται στα άκρα, χωρίς να υπάρχει χώρος για διάλογο και συνεννόηση. Είναι ένας προβληματισμός που απαιτεί συνεχή σκέψη αλλά και συνεχή δράση. Συμπεριφορές όπως η παραπάνω έχουν πολύπλοκες και βαθιά ριζωμένες αιτίες, που εκτείνονται σε κοινωνικούς, πολιτισμικούς και προσωπικούς παράγοντες.

Η πατριαρχία και οι συντηρητικές δομές στην κοινωνία που ζούμε συχνά ενισχύει την ανισότητα και τις προκαταλήψεις, ενώ οι κοινωνικές νόρμες που ευνοούν την ανισότητα φύλου μπορεί να διαμορφώνουν στρεβλές αντιλήψεις και συνεπώς, στρεβλές αντιδράσεις. Πολιτισμικοί παράγοντες, όπως οι παραδοσιακές ιδέες για τους ρόλους των φύλων, συντηρούν στερεότυπα και πεποιθήσεις.

Η προσωπική ανατροφή, η εκπαίδευση και οι ατομικές εμπειρίες είναι καθοριστικές για τη διαμόρφωση των συμπεριφορών. Επίσης, τραύματα, ανασφάλεια και έλλειψη αυτογνωσίας μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο.

Για την αλλαγή των παραπάνω απαιτείται συλλογική προσπάθεια και διαρκής εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση και συνειδητή αμφισβήτηση των στερεοτύπων. Είναι ζωτικής σημασίας να αντιμετωπίζουμε αυτά τα ζητήματα όχι μόνο σε ατομικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο.

Η ευαισθητοποίηση αποτελεί κρίσιμο βήμα: πρέπει να συζητούμε ελεύθερα για τις διακρίσεις και να αναφέρουμε περιστατικά αδικίας όποτε τα συναντούμε. Ακόμη, η εκπαίδευση είναι θεμελιώδης και για αυτό οφείλουμε να εντάξουμε την αρχή της ισότητας των φύλων στο εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και σε κάθε θεσμικό όργανο.

Επιπλέον, τα μέσα ενημέρωσης είναι αναγκαίο να προβάλλουν μια ισορροπημένη εικόνα των φύλων, αποφεύγοντας στερεότυπα που συχνά λαμβάνουν χώρα. Η προσωπική αλλαγή είναι αναγκαία, καθώς πρέπει να επανεξετάσουμε και να μετασχηματίσουμε τις προσωπικές μας αντιλήψεις προς μια πιο δίκαιη κοινωνία.

Στην πρόσφατη ανάλυση του Δείκτη Ισότητας των Φύλων, ο οποίος μετρά την ισότητα σε διάφορους τομείς όπως η εργασία, τα χρήματα, η γνώση, η εξουσία και η υγεία, η Ελλάδα έχει δείξει βελτίωση, αν και παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπάρχει σημαντικό χάσμα σε τομείς όπως η συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις εξουσίας, η ισότητα στην αμοιβή. Η αυξημένη ευαισθητοποίηση και η κινητοποίηση από διάφορες οργανώσεις είναι ενθαρρυντικά σημάδια, αλλά οι προκλήσεις παραμένουν.

Στερεότυπα και διακρίσεις συνεχίζουν να επηρεάζουν τις γυναίκες, ειδικά στην πολιτική και στον ιδιωτικό τομέα, όπου η υποεκπροσώπηση σε θέσεις λήψης αποφάσεων είναι εμφανής. Το μισθολογικό χάσμα και η ενδοοικογενειακή βία αποτελούν επίσης σοβαρά ζητήματα που απαιτούν συνεχή προσοχή και δράση.

Για να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια, απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει αλλαγές σε όλα τα επίπεδα.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η ισότητα των φύλων είναι ένα ζήτημα που αφορά όλους μας. Οι άνδρες, ως μέρος της κοινωνίας, έχουν σημαντική ευθύνη να συμβάλλουν στην επίτευξή της. Μόνο μέσω της κατανόησης, της συνεργασίας και της συνειδητής αλλαγής των συμπεριφορών μπορούμε να δημιουργήσουμε μια κοινωνία πιο δίκαιη και ισότιμη για όλους.