Αναμνήσεις από τις βουλευτικές εκλογές του 1977
Η Ελένη Χοντολίδου γυρίζει το χρόνο πίσω και θυμάται εκλογικές διαδικασίες αρκετών δεκαετιών πίσω
Είμαι ήδη δύο χρόνια μέλος της ΚΝΕ, πειθαρχημένη και πρόθυμη να κάνω ό,τι χρειαζόταν, αν και πολλά τα σιχαινόμουνα, όπως την πώληση του Ριζοσπάστη και του Οδηγητή.
Ήτανε πολύ δραματικό για μένα στις εκλογές του 1977, στις πρώτες εκλογές ως ενήλικη που όμως δεν μπορούσα να ψηφίσω γιατί δεν ήμουν ακόμη 21 χρονών. Βασικό σύνθημα τότε όλων των κομμάτων του προοδευτικού χώρου τότε ήταν το δικαίωμα ψήφου στα 18. Το ΚΚΕ είχε στόχο να μπει στη δεύτερη κατανομή, άρα να έχει ποσοστό πάνω από 10%. Μπαίνω, λοιπόν, εκλογική αντιπρόσωπος στο εκλογικό τμήμα της Μητρόπολης, όπου εκτός όλης της μπουρζουαζίας ψήφιζε και η πλούσια θεία, η οποία όταν ήρθε να ψηφίσει έκανε ή όντως δεν με είδε και δεν με χαιρέτησε καν.
Είχα πλήρη άγνοια της διαδικασίας, ήμουνα κομπλαρισμένη, γιατί μάλλον ήταν η πρώτη φορά που εξέθετα τον εαυτό μου στην πόλη ως κομμουνίστρια. Κομμουνίστρια μεν, άσχετη δε με τη θεωρία και τα πολιτικά επιχειρήματα. Γι αυτό και δεν ήθελα να τοποθετηθώ στο Πανεπιστήμιο, όπου οι διάφορες παρατάξεις έκαναν συζητήσεις –ή μάλλον μάχες– για κάτι απίθανες λεπτομέρειες που δεν με αφορούσαν καθόλου και δεν μπορούσα να σταθώ σε μία ζόρικη συζήτηση. Στο εκλογικό κέντρο ήμασταν όλες γυναίκες. Η κυρία της Νέας Δημοκρατίας ήταν καλοντυμένη, σίγουρη για τον εαυτό της και άνετη.
Η κυρία του ΠΑΣΟΚ ήταν πιο προσιτή και πιο φιλική μαζί μου αν και εγώ δεν είχα καλή γνώμη για το ΠΑΣΟΚ. Δεν θυμάμαι εάν είχαμε εκπρόσωπο της ΕΔΗΚ και της Εθνικής Παράταξης. Οι άλλες δύο γυναίκες ήμασταν η Αφρούλα Κανάκη και εγώ, μαζεμένη, αγχωμένη και εκτός τόπου –ίσως και χρόνου. Η Αφρούλα, συγγενής με κάποιον τρόπο του Κωστή Μοσκώφ, ήταν από τα νέα παιδιά που δικάστηκαν και βασανίστηκαν επί δικτατορίας (1).
Θυμάμαι ότι καθόμουν δίπλα στην Αφρούλα Κανάκη, αυτή την εκπληκτική γυναίκα του ΚΚΕ Εσωτερικού, η οποία κατάλαβε αμέσως πόσο ψάρακας είμαι και με πήρε κάτω από τη φτερούγα της όπως μόνο οι γυναίκες μπορούν να κάνουν. Σε τίποτα δεν μου έμοιαζε αναθεωρήτρια και προδότρα… Αλλά εγώ πάντοτε είχα μία κλίση προς το ΚΚΕεσ.
Και έρχεται η ώρα του φαγητού. Οι άνθρωποι της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ έρχονταν, φεύγανε, έφερναν φαγητά κανονικά από catering και εμένα άρχισαν να μου τρέχουν τα σάλια. Και τότε η Αφρούλα έκανε το αυτονόητο: μοιράστηκε το φαγητό της μαζί μου! Γύρω στις πέντε πέρασε ο Μοσκώφ και με ρώτησε: «Συντρόφισσα, είσαι εντάξει;» Κι εγώ από υπερβολική αξιοπρέπεια και σεβασμό στο πρόσωπό του είπα «ναι».
Την Αφρούλα την είδα πρόσφατα και την ευχαρίστησα γι’ αυτή της την κίνηση. Και για την προστασία και για το ότι μοιράστηκε μαζί μου το φαγητό της.
Τα αποτελέσματα ήταν τα αναμενόμενα. Μόνο για μένα που ήμουν ψάρακας δεν ήταν (2). Πήγα στο σπίτι της θείας Ανθούλας που ήταν μαζεμένοι οι συγγενείς και έπεσα στην αγκαλιά του πατέρα μου κλαίγοντας. Ο πατερούλης μου, μου έδωσε τη συμβουλή εάν θέλω να χαίρομαι στις εκλογές να αλλάξω κόμμα.
Όντως άλλαξα κόμμα αλλά πήγα σε μικρότερο!
Νομίζω ότι άλλη πολιτική χαρά από αυτήν της εκλογής του Μπουτάρη δεν θα αξιωθώ να ζήσω.
- Νοέμβρης 1967, Μέλη του ΠΑΜ, σύντροφοι του δολοφονημένου Γιάννη Χαλκίδη: Χρήστος Μόσχος (καπετάνιος του ΕΛΑΣ), ισόβια, Κώστας Βέρρος (καπετάνιος του ΕΛΑΣ), ισόβια, Γρηγόρης Παντής (20 χρόνια κάθειρξη), Κορωναίος (Νόνης) Κωνσταντικάκης (20), Φερδινάνδος (Νάντης) Χατζηγιάννης (20), Βαγγέλης Αλεπίδης (18), Γιώργος Κισσάς (15), Ιωάννης (Μάκης) Λαζαρίδης (15), Κωνσταντίνος (Κωτσίκος) Παπαδόπουλος (12), Αφρούλα Σαπουντζή-Κανάκη (14), Σπύρος Σακέτας (5), Χρήστος Σιδηρόπουλος (5), Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος (5), Στέργιος Λεβέντης (10 μήνες), Νίκος Γιακουμίδης (4 μήνες). Με αναστολή: Νίκος Αικατερινάρης (4 χρόνια), Ωραιοζήλη Ουρζουλίδου (3,5), Χρήστος Ζούτης (3), Ανδρέας Βροχάρης (2,5), Πόπη Καζλάρη (2), Γιάννης Τσακμάκης (2), Μανώλης Μητσιάς (ένα χρόνο). Με εκτόπιση: Κώστας Γεωργόπουλος (2,5), Λεόν Μπουρλά (5). Ο κατάλογος είναι από το βιβλίο του Χρήστου Ζαφείρη (2011). Αντεθνικώς δρώντες… 1971-1974. Η Θεσσαλονίκη στα χρόνια της χούντας και η εξέγερση του Πολυτεχνείου της. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
- Η ΝΔ αναδεικνύεται και πάλι κυβέρνηση, συγκεντρώνοντας το 41,84% των ψήφων και 171 έδρες. Ακολουθούν το ΠΑΣΟΚ με 25,34% και 93 έδρες, η ΕΔΗΚ με 11,95% και 16 έδρες, το ΚΚΕ με 9,36% και 11 έδρες, η Εθνική Παράταξη με 6,82% και 5 έδρες, η Συμμαχία με 2,72% και 2 έδρες, και οι Νεοφιλελεύθεροι με 1,08% και 2 έδρες.
