Animated…Φιλόσοφοι

Στα όρια της λογικής αρχίζει η τηλεόραση, είναι μάλλον γνωστό αυτό. Με τούτο ως αξίωμα, πόση σχέση μπορεί να έχουν η τηλεόραση με τη… Φιλοσοφία; Ακούγεται τόσο ταιριαστό όσο ίσως και ο συνδυασμός του Καστοριάδη με τη μεσημεριανή ζώνη των καναλιών. Πόσο μπορεί να αφορά η σκέψη της φιλοσοφίας τον πολύ κόσμο που βρίσκεται απορροφημένος από τα μύρια όσα της καθημερινότητάς του;

Το ερώτημα έχει απασχολήσει φυσικά και τους ίδιους τους φιλοσόφους… Ο Πλάτωνας έλεγε πως ο φιλόσοφος μπορεί να απευθυνθεί στους πάντες ακριβώς γιατί σαν ένας «μικρός Θεός» μπορεί να αντιληφθεί τους πάντες… Αντίθετα ο Σπινόζα υποστήριζε πως ακριβώς επειδή ένας φιλόσοφος βλέπει τα πράγματα σαν ένας θεός, δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον πολύ κόσμο λόγω της χαοτικής διαφοράς στην αντίληψή τους.

Η φιλοσοφία ωστόσο δείχνει να μας αφορά όλους, γιατί μας επηρεάζει όλους. Οι αντιλήψεις, ο τρόπος που σκεφτόμαστε και κατανοούμε τον κόσμο και τον εαυτό μας, είναι βαθιά διαπλασμένος από τους μεγάλους στοχαστές του παρελθόντος. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά πρωτύτερα η ίδια η φιλοσοφία γεννιέται μέσα απ’ όλους γιατί όλοι καθημερινά ασκούμε – λίγο ή πολύ – κάποια φιλοσοφία: είτε με βάση τον τρόπο που επιλέγουμε να ζούμε – με την ηθική που ακολουθούμε, είτε με τα υπαρξιακά ερωτήματα με τα οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι, είτε με το νόημα που εν τέλει επιλέγουμε να δώσουμε στην καθημερινότητα της ζωής μας.

Η τηλεοπτική εκπομπή «Animated…Φιλόσοφοι» (ΕΡΤ3) αποτελεί μια προσπάθεια διάδοσης της Φιλοσοφίας. Παρουσιάζοντας σε κάθε επεισόδιο, με έναν καινοτόμο τρόπο, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της, η εκπομπή συνδυάζει – για πρώτη φορά ίσως στην τηλεόραση – το animation με συνεντεύξεις καθηγητών φιλοσοφίας, και αφηγείται τη σκέψη του κάθε στοχαστή με ένα λόγο απλό, χιουμοριστικό και κατανοητό. Είναι μια προσπάθεια να ειπωθούν παλιά (ή καλύτερα διαχρονικά) πράγματα μέσα από έναν καινούργιο τρόπο, έναν τρόπο ταιριαστό με την κυριάρχηση της «γλώσσας της εικόνας» του 21ο αιώνα.

Στην εποχή της φουρτούνας που περνάμε ως χώρα, ως Ευρώπη και στο τέλος – τέλος ως Δύση, όλοι ξέρουμε πως αυτή η περιλάλητη κρίση πολύ προτού γίνει οικονομική ήταν μια κρίση πολιτισμική, αξιακή, μια κρίση νοήματος του σύγχρονου τρόπου ζωής. Η οικονομική κρίση είναι το επιφανειακό σύμπτωμα μιας βαθύτερης κρίσης που επωάζονταν χρόνια τώρα στην κοινωνία και στην ψυχή του ανθρώπου. Η Φιλοσοφία μπορεί να μας βοηθήσει να πάρουμε το νήμα απ’ την αρχή, να μας βγάλει μέσα από δρόμους που τώρα δε φαίνονται σε τόπους που ούτε καν φανταζόμαστε…

*Ο Γιώργος Χατζηβασιλείου είναι ο δημιουργός της εκπομπής «Animated…Φιλόσοφοι», (στην ΕΡΤ3, κάθε Δευτέρα στις 23:00 και σε επανάληψη κάθε Σάββατο στις 17:00).