Από τη Γη στη Σελήνη

του σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ

Πολλά χρόνια πριν, το 1865, ο Ιούλιος Βέρν έγραφε το αγαπημένο μου παιδικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Από τη Γη στη Σελήνη». Ήταν η εποχή που η βιομηχανική επανάσταση είχε κυριαρχήσει στο δυτικό κόσμο, οι επιστημονικές ανακαλύψεις ήταν ραγδαίες, οι κοινωνίες ετοιμάζονταν για τις μεγάλες αλλαγές —που τελικά έφερε ο εικοστός αιώνας— αλλά έχω την εντύπωση ότι ο πονηρούλης Ιούλιος Βέρν χρησιμοποίησε την αγάπη του για την επιστήμη για να κρύψει την ακόμα μεγαλύτερη αγάπη του για την περιπέτεια του φανταστικού. Ναι, αυτός ο ονειροπόλος πίστευε ότι ο κόσμος της ουτοπίας είναι εφικτός!

Εκατό χρόνια μετά, γύρω στα 1965-1966 άρχισα να μετρώ τ’ αστέρια στον ουρανό, ξαπλωμένος ανάσκελα στο ζεστό χορτάρι στα λιβάδια των παιδικών μου χρόνων. Ο κόσμος μας ήταν μια απέραντη αλάνα, κι εμείς, η συμμορία των μικρών αγοριών, μοιραζόμασταν ψιθυριστά το θαύμα του ουρανού που μας περίμενε. Ένας ουρανός για τον καθένα μας.

Σαν τέτοιες μέρες, την 20ή Ιουλίου του 1969, έγινε το πρώτο βήμα του ανθρώπου στην επιφάνεια της Σελήνης. Δεν θυμάμαι αν το είδα στην τηλεόραση —υπήρχαν ελάχιστες τότε—, θυμάμαι όμως για μέρες που το μιλάγαμε τα βράδυα. Τα λεπτά μας κορμάκια απαλλαγμένα από το λιγοστό τους βάρος πετούσαν ανάμεσα στ’ αστέρια, τα ξυπόλητα πόδια μας πατούσαν ανάλαφρα πάνω στο φεγγάρι. Έμοιαζε να αγγίζουμε το θαύμα! Γυρνάγαμε τις νύχτες στα σπίτια μας αναπνέοντας αστρική σκόνη.

Ίσως γι΄αυτό πάντα έβλεπα με έκσταση τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας και με απέραντο σεβασμό τους σκηνοθέτες τους. «2001: Η Οδύσσεια του διαστήματος» του Στάνλεϋ Κιούμπρικ (1968), «Blade Runner» του Ρίντλεϋ Σκοτ (1982), «Ε.Τ. — ο εξωγήϊνος» του Στήβεν Σπήλμπεργκ (1982) είναι ταινίες που με είχαν στοιχειώσει, με είχαν ταξιδέψει πολύ ψηλά στα αστέρια πριν αρχίσω να κάνω τις δικές μου χαμηλές πτήσεις στο χάος του κόσμου μέσα από τις δικές μου ταινίες.

Το «Σολάρις» όμως του Αντρέϊ Ταρκόφσκι (1972) είναι η ταινία που ήρθε να ενώσει μέσα μου με μια λεπτή γραμμή τη μεταφυσική του σύμπαντος («Έχει νόημα το σύμπαν; Υπάρχει σκοπός; Υπάρχει αιτία;») με τη μεταφυσική του θανάτου («Έχει νόημα η ζωή;»). Στην ταινία όλα αυτά τα συνδέει μια εύθραστη «ύλη»: ο έρωτας.

Βέβαια ο Ταρκόφσκυ, ως γνήσιο τέκνο της ρωσικής μελαγχολίας και ποιητικής, έδωσε έναν έρωτα στην πιο βαρειά εκδοχή του — αυτήν της οριστικής απώλειας του αγαπημένου προσώπου και των τύψεων. Ωστόσο έκανε το πρώτο μεγάλο βήμα, επιτρέποντας από κει και πέρα σε μας τους υπόλοιπους να παίζουμε, να παιχνιδίζουμε πιο εύκολα.

Ανάμεσα στα πρωτόνια και τα νετρόνια λοιπόν, στα κβάντα και τα κουαρκ, στους ωκεανούς της αστρικής ύλης, της αντι-ύλης και τις μαύρες τρύπες υπάρχει και ο έρωτας. Κάθε φορά που μια απειροελάχιστη ποσότητα απ’ αυτή την ατιθάσευτη «ύλη» εμφανίζεται από το πουθενά ένα νέο «big bang» την εξαπλώνει αστραπιαία δημιουργώντας ξανά και ξανά τη ζωή και το σύμπαν. Ολόκληρος ο κόσμος αποκτά νόημα σε μια αγκαλιά.

Fly me to the moon And let me play among the stars Let me see what spring is like On a Jupiter and Mars…

Το τραγούδι «Fly me to the moon» γράφτηκε το 1954 αλλά έγινε πολύ γνωστό αργότερα με τον Φρανκ Σινάτρα. Εμένα όμως μου αρέσει αυτή εδώ η εκτέλεση του 1964 από την Astrud Gilberto. Σα να δίνει στον έρωτα εκείνη τη βελούδινη υφή που είχε και το παιδικό μου ταξίδι ανάμεσα στ’ αστέρια. Να πετάς χωρίς βαρύτητα, ένα φωτεινό αστεράκι κι εσύ, που ψάχνει να βρει ένα άλλο, ένα και μοναδικό που λάμπει για σένα μέσα στο μαύρο του σύμπαντος.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ για τις εικόνες: Πολύ αργότερα από όλα αυτά, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ευρισκόμενος για άσχετο λόγο σε δημοπρασία αντικειμένων «χτύπησα» ένα αντίτυπο του «Από της Γης εις την Σελήνην» του Ιουλίου Βερν, μαζί με το «Περί την Σελήνην», του ιδίου! Σπάνια έκδοση του 1910, «…μετά 47 εικόνων» και με χειρόγραφες σημειώσεις κάποιου εκ των προκατόχων του βιβλίου εις άπταιστον καθαρεύουσαν. Περιττό να αναφέρω ότι για να το αποκτήσω δεν χρειάστηκε να δώσω καμιά μάχη —σαν αυτές που βλέπουμε στις δημοπρασίες του σινεμά— δεδομένου ότι ήμουν ο μόνος ενδιαφερόμενος…

……………………………………………………..

Διαβάστε άλλα κείμενα του Βασίλη Λουλέ εδώ