Αποχαιρετώντας τον Λευτέρη Βογιατζή

της Γιάννας Τσόκου

Μας έκανε καλύτερους θεατές. Μας έμαθε  να μην ενδίδουμε στη θεατρική ευτέλεια. Έβαλε τον πήχη ψηλά. Μας άφησε  σπουδαία παρακαταθήκη με το έργο του. Μας άφησε πλουσιότερους. Θαυμάσαμε παραστάσεις  υψηλής αισθητικής από έναν ασυμβίβαστο  λάτρη της λεπτομέρειας. Μας γνώρισε το σύγχρονο πολιτικό θέατρο μέσα από εξαιρετικές παραστάσεις  σε έργα  Τόμας Μπέρνχαρτ,  Χάρολντ  Πίντερ,  Σάρα Κέην,  Χάουαρντ Μπάρκερ. Μαγευτήκαμε παρακολουθώντας έργα κλασικά σε ευρηματικές σκηνοθεσίες: Αγροίκοι του Γκολντόνι, Συμφορά από το πολύ μυαλό του Γκριμπογιέντοφ, Μισάνθρωπος, Σχολείο Γυναικών και Αμφιτρύων του Μολιέρου. Μπροστά μας  ένας ασκητής της τέχνης χαιρόταν το θεατρικό παιχνίδι σαν μικρό παιδί  τηρώντας απόλυτα τους κανόνες. Και  πάντα η φόρμα, η αισθητική, το μαγικό σκηνικό τοπίο, το ταξίδι σε μια θεατρική ουτοπία. Μερικά από τα καλύτερα έργα της  σύγχρονης νεοελληνικής δραματουργίας  γράφτηκαν γι’  αυτόν. Είδαμε τους Πέρσες και την Αντιγόνη μέσα από μια σύγχρονη ματιά και αισθητική. Απολαύσαμε έναν χαρισματικό και ευφυή ηθοποιό να ερμηνεύει  μονολόγους  σε κείμενα  Πίντερ ή Ντοστογιέφσκι και να παίζει πλαισιωμένος από την αφρόκρεμα των ελλήνων ηθοποιών. Τον θυμόμαστε  στο ξεκίνημά του όταν έπαιζε  στο Αμφι-θέατρο του Ευαγγελάτου: απολαυστικός Ταρτούφος ή Λυσιστράτη. Τον λατρέψαμε ως Πρίγκιπα της Χιονάτης στη Λιλιπούπολη και ως Yellow thlipsis στο Ελεύθερο Θέατρο. Παρακολουθήσαμε την αλλαγή στην πορεία του όταν συμμετείχε μαζί με σημαντικούς καλλιτέχνες  στο ξεκίνημα της ΣΚΗΝΗΣ  με την Σπασμένη Στάμνα. Μπήκαμε στο  ωραιότερο σύγχρονο μικρό θέατρο της χώρας, σχεδιασμένο από τον  Κυριάκο Κρόκο, στην οδό Κυκλάδων και είδαμε μερικές από τις  σημαντικότερες παραστάσεις της  σύγχρονης θεατρικής ιστορίας του  τόπου. Φανατικοί της  νέας ΣΚΗΝΗΣ, παρακολουθήσαμε τις  αναζητήσεις ενός μεγάλου σκηνοθέτη γύρω από το κλασικό, το σύγχρονο πολιτικό και το νεοελληνικό έργο. Πήραμε στα  χέρια μας τα συλλεκτικά προγράμματα  των παραστάσεων με την εξαιρετική ύλη και αισθητική, φροντισμένα από την συνοδοιπόρο του Ειρήνη Λεβίδη. Μέσα από τις παραστάσεις του γνωρίσαμε  τη δουλειά σημαντικών καλλιτεχνών και ανθρώπων του πνεύματος καθώς διάλεγε πάντα εξαιρετικούς συνεργάτες. Είδαμε ταλαντούχους νέους ηθοποιούς  να βγαίνουν από το φυτώριο της νέας ΣΚΗΝΗΣ και να εμπλουτίζουν το ελληνικό θέατρο. Είδαμε ηθοποιούς να τσακίζονται από τις απαιτητικές πρόβες του ακάματου σκηνοθέτη. Και πάλι όμως κερδισμένοι βγήκαν. Θυμόμαστε τη φίνα και γοητευτική παρουσία του στο ατμοσφαιρικό Μελόδραμα του Νίκου Παναγιωτόπουλου ή στο Ακροπόλ του Παντελή Βούλγαρη.  Τον βρίσκαμε συχνά μπροστά μας να παρακολουθεί με δέος σημαντικές παραστάσεις που έρχονταν από το εξωτερικό ή και δικές μας. Φανατικός θεατής του Φεστιβάλ Αθηνών από τότε που το ανανέωσε ο Γιώργος  Λούκος. Πολλές από  τις  παραστάσεις του τις φαντάστηκε με τον Φανερούλη να γουργουρίζει ευχαριστημένος στην αγκαλιά του. Απλός  μέχρι τέλους, διέσχιζε την  Αθήνα πάνω στο παπάκι του και  μάζευε ερεθίσματα. Διάβαζε και ανανεωνόταν συνεχώς. Άνθρωπος υψηλής ευαισθησίας και  παιδείας, δεν συμβιβάστηκε με την παρακμή της ελληνικής κοινωνίας. Άντεξε τις οικονομικές δυσκολίες  χωρίς να κάνει ποτέ πίσω όταν επρόκειτο για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Η ελληνική πολιτεία δεν τον στήριξε όπως του άξιζε. Προφανώς  ο καλλιτέχνης την ξεπερνούσε σε ήθος , παιδεία όσο και ποιότητα.   Σήμερα,  Τετάρτη 8 Μαΐου 2013, ημέρα του ύστατου αποχαιρετισμού, καθισμένοι, έστω νοητά, στις καρέκλες του Θεάτρου της οδού Κυκλάδων, σε  βλέπουμε για τελευταία φορά επί σκηνής. Όπως το  ζήτησες.  Έφυγες πολύ νωρίς. Κρίμα. Πολλά είναι αυτά που θα θέλαμε να σου πούμε. Και θα χαιρόσουν. Όπως χαιρόσουν πάντα όταν μετά την παράσταση ο κόσμος ερχόταν στο καμαρίνι. Όμως ένας κόμπος ανεβαίνει στο λαιμό. Με μια λέξη μόνο θα σου τα πούμε όλα: ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ, Λευτέρη Βογιατζή!