Απόφαση ορόσημο η καταδίκη της Ελλάδας για τα pushback

Λέξεις: Λευτέρης Παπαγιαννάκης

Η Ελλάδα καταδικάστηκε για πρώτη φορά για pushback από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) σε υπόθεση η οποία αφορούσε σε μια υπήκοο Τουρκίας τον 5/2019.

Πιο συγκεκριμένα το Δικαστήριο δέχτηκε:

1. την «συστηματική πρακτική επαναπροώθησης από τις ελληνικές αρχές πολιτών τρίτων χωρών από την περιοχή του Έβρου προς την Τουρκία»
2. ότι έλαβε χώρα η επαναπροώθηση (pushback), της Α.R.E., Τουρκάλας αιτούσας άσυλο, από τις ελληνικές Αρχές,
3. ότι η A.R.E. κρατήθηκε παρανόμως από τις ελληνικές αρχές πριν το pushback,
4. ότι οι ελληνικές δικαστικές αρχές δεν διεξήγαγαν αποτελεσματική ποινική έρευνα και αρχειοθέτησαν τη μήνυση της A.R.E. παρά τα αποδεικτικά στοιχεία.

Είναι προφανώς μια απόφαση ορόσημο η οποία θα είναι «οδηγός» για τις δεκάδες άλλες που ακολουθούν ενώπιων του ΕΔΔΑ. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το Δικαστήριο με το να κάνει λόγο για συστηματική πρακτική επαναπροωθήσεων, δικαιώνει πολλές οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς που την έχουν καταγγείλει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια. Εξαιτίας των καταγγελιών αυτών, κυρίως, ελληνικές οργανώσεις έχουν χαρακτηριστεί από εχθροί του κράτους μέχρι προβοκάτορες της Τουρκίας.

Προκύπτει λοιπόν ότι γίνονται pushback και μάλιστα συστηματικά και το γεγονός αυτό θα πρέπει να μας θλίβει και μας υποχρεώνει να συζητήσουμε με άλλους όρους για το ζήτημα της βίας στα σύνορα.

Το Δικαστήριο την ίδια μέρα δεν αναγνώρισε pushback σε μια άλλη υπόθεση του 2020 η οποία αφορούσε σε ασυνόδευτο ανήλικο στη Σάμο, αλλά επανέλαβε τα περί συστηματικής πρακτικής επαναπροωθήσεων από την Ελλάδα.

Επιπλέον το Δικαστήριο στις αποφάσεις του ασκεί κριτική στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, η οποία έχει την αρμοδιότητα διερεύνησης καταγγελιών pushback, μετά από απόφαση της κυβέρνησης, καθώς και στις δικαστικές αρχές τονίζοντας ότι η καταγγελία έκλεισε μετά από προκαταρκτική έρευνα που προφανώς ήταν ανεπαρκής και στηλιτεύει την αναποτελεσματικότητα της ποινικής διαδικασίας.

Επειδή ακολουθούν αρκετές δεκάδες υποθέσεις ενώπιων του Δικαστηρίου θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε πως θα διαμορφωθεί η νομολογία, αλλά είναι προφανές ότι πλέον υπάρχουν άλλα δεδομένα στο ζήτημα των επαναπροωθήσεων.

*Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι Διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες