Αθανάσιος Καρανικόλας: Τρεις φορές στην Ελλάδα

του Αθανάσιου Καρανικόλα

Ζω εδώ και πολλά χρόνια στο Βερολίνο. Το 2007 βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη όπου παρουσίασα την ταινία μου «Έλλη Μάκρα 42277 Βούπερταλ» στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Ήταν περίεργη εμπειρία.

Ήταν λίγες εβδομάδες αφότου είχε πεθάνει ο πατέρας μου κι αυτό χρωμάτισε αυτή την, κατα τ άλλα ωραία, στιγμή με μια μεγάλη αίσθηση απώλειας και θλίψης. Θυμάμαι να βλέπω τη ταινία και να θυμάμαι τις τελευταίες φορές που είδα το πατέρα μου. Μέσα μου, του την αφιέρωνα με όλη εκείνη την αγάπη που του είχα και που ίσως τελικά δε κατάφερα να του δείξω όσο ζούσε.

Τα βραβεία που πήρε η ταινία ήταν δύο. Το ένα ήταν το καλύτερης γυναικείας ερμηνείας για την Άννα Λαλασίδου και το άλλο ένα βραβείο που αφορούσε στη συνεργασία δύο χωρών.

Εικόνα: Βασίλης Βερβερίδης

Κυρίως την Άννα θυμάμαι στη βράβευση, που αν και δεν ήταν ηθοποιός είχε κερδίσει με την αξία της νομίζω, γιατί είχε βαλει όλη τη ψυχή της στο ρόλο. Θυμάμαι την Άννα λοιπόν, που πετούσε απ’τη χαρά της που βραβεύτηκε, είχε φορέσει κι ένα ωραίο ασπρόμαυρο εξώπλατο μες το χειμώνα και είχε χτενίσει τα μαλλιά της “σε στύλ Ώντρεϊ Χέμπορν” όπως έλεγε η ίδια χαμογελώντας μέχρι τ’ αυτιά και ζούσε νομίζω μια απ τις πιο χαρούμενες στιγμές στη ζωή της.

Πέρσι ήρθα στην Ελλάδα για να γυρίσω την πρώτη μου ελληνική ταινία. Αποφάσισα να το κανω γιατί θεώρησα πως ήταν σημαντική στιγμή να ειπωθεί αυτή η ιστορία που λέει το “ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ”. Και να ειπωθεί τώρα, σε μια πολύ δύσκολη και σκοτεινή στιγμή της χώρας.

Η ταινία αφορά σ ένα θέμα που πιστεύω αγγίζει τη καρδιά της ελληνικής πραγματικότητας και προτείνει κάτι σε σχέση με την αδικία και την ανθρώπινη δυνατότητα του να συγχωρεί κανείς. Ειναι μια οπτική που σπάνια βλέπει κανείς σε ταινίες. Έχουμε μάθει να θαυμάζουμε τη διεκδίκηση, την αντεκδίκηση και τη βία μέσα από το σινεμά. ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ έπρεπε να γίνει.

Ήταν μια πολύ καλή εμπειρία και πρακτικά. Δούλεψα με καταπληκτικό συνεργείο εμπείρων και ικανών ελλήνων συναδέλφων και με μια ομάδα ηθοποιών, που πιστεύω θα αγαπήσει όποιος δεί το “ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ”. Η Μαρία Καλλιμάνη είναι σπουδαία στο πρωταγωνιστικό ρόλο της Νάντιας και πλαισιώνεται από άλλους εξαιρετικούς σύχρονους ηθοποιούς όπως η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, ο Αλέξανδρος Λογοθέτης, ο Γιάννης Τσορτέκης, ο Ιερώνυμος Καλετσάνος, η Αλεξία Καλτσίκη, ο Νίκος Γεωργάκης, η Νεφέλη Κουρή, η Ρομάνα Λόμπατς, η Ελευθερία Ρουσσάκη και η πρωτοεμφανιζόμενη, αλλά απίθανα αληθινή, δωδεκάχρονη Ζωή Ασημάκη. Είναι μια εμπειρία που θα την επαναλάμβανα πάση θυσία και με μεγάλη χαρά.

Στις 25 Σεπτεμβρίου η ταινία μου, “Στο Σπίτι”, βγαίνει πια και στις ελληνικές αίθουσες και μάλιστα και στην πόλη που γεννήθηκα, στη Θεσσαλονίκη. Είναι για μένα μια συμβολική στιγμή με μεγάλη σημασία.

Όταν έφυγα από τη Θεσσαλονίκη το ’88 είχα στο πίσω μέρος του μυαλού μου τη φαντασίωση, την εικόνα, όπως νομίζω και κάθε νέος δημιουργός, να δείχνει ο κινηματογράφος της γειτονιάς μου, δίπλα σε διεθνείς παραγωγές, την ταινία μου.

Μεγάλωσα στην πλατεία Ναυαρίνου, στην καρδιά της πόλης και έχω «φάει με το κουτάλι» τη μυθική πλατεία Αριστοτέλους και τους δρόμους που την περιβάλλουν. Έχω δει θαυμάσιες ταινίες στο ΟΛΥΜΠΙΟΝ, στο οποίο έχουν παιχτεί εξάλλου και η “ΕΛΛΗ ΜΑΚΡΑ” αλλά και το ντοκιμαντέρ μου “ΧΑΪΜΑ” στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, και τώρα επιστρέφω, όπως λέτε κι εσείς, σα δημιουργός για μερικές μέρες.

Θα ήθελα πραγματικά να είμαι από μια μεριά να βλέπω τους θεατές να επιλέγουν να δούν τη ταινία μου και μετά να βγαίνουν συγκινημένοι, προβληματισμένοι ή ακόμη και θυμωμένοι, πάντως όχι αδιάφοροι. Κάποιοι απ’ αυτούς θα είναι παλιοί γνωστοί μου ίσως, συμμαθητές, φίλοι, αγαπημένοι συγγενείς, ο αδελφός μου και η μαμά μου, η οποία και έρραψε όλα τα κοστούμια!

Όταν βγει το “ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ” θα καλέσω το τηλεφωνικό εκείνο νούμερο που λέει ποιες ταινίες παίζονται σε ποιο σινεμά, έτσι για ν΄ακούσω τη φωνή αυτή να λέει “Παύλος Ζάννας, ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ του Αθανάσιου Καρανικόλα, ώρες προβολής 6, 8 και 10″… και να συγκινηθώ. Λίγο παιδικό δεν είναι, ε;

*Ο Αθανάσιος Καρανικόλας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη πριν από 47 χρόνια, αλλά κατοικεί μόνιμα στο Βερολίνο. Έχει σπουδάσει φωτογραφία, βίντεο και media art στη Νέα Υόρκη, στο Ντίσελντορφ και στο Πότσνταμ και σήμερα διδάσκει κινηματογράφο στην Ανωτάτη Σχολή Κινηματογράφου (HFF) του Πότσνταμ.

Ένας από τους πιο ταλαντούχους σκηνοθέτες της ομογένειας, ο Αθανάσιος Καρανικόλας ξεκίνησε όπως όλοι σκηνοθετώντας ταινίες μικρού μήκους και ολοκλήρωσε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους στη Γερμανία, ενώ συμμετείχε μ΄αυτήν στο Διαγωνιστικό Τμήμα του 48ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η ταινία του «Έλλη Μάκρα 42277 Βούπερταλ» έφυγε με το Πρώτο βραβείο γυναικείας ερμηνείας για την πρωταγωνίστριά του Άννα Λαλασίδου. Η τρίτη ταινία του μυθοπλασίας, το “Στο Σπίτι”, έκανε πρεμιέρα στη φετινή 64η Μπερλινάλε όπου τιμήθηκε με το Βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής στο Forum, ενώ συμμετείχε και στο φετινό 49ο Φεστιβάλ του Καρλόβι Βάρι. Είναι η πρώτη ταινία που γύρισε στην Ελλάδα ο σκηνοθέτης. Πρόκειται για ένα συγκινητικό δράμα με κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας την Νάντια, μιας οικιακής βοηθού που ζει με τον Στέφανο, την Εύη και την κόρη τους Ίριδα σε ένα σπίτι στους λόφους του Μαραθώνα, με θέα στη θάλασσα. Οι τέσσερις τους αποτελούν μια οικογένεια, αλλά ένα γεγονός θα διαταράξει την εύθραυστη ισορροπία των δεσμών που τους ενώνουν.