Αυτοκτονίες στην Ελλάδα: Αριθμοί που φωνάζουν, πολιτικές που σιωπούν

Λέξεις: Ελεάννα Ιωαννίδου

Παγκόσμια ημέρα για την πρόληψη των αυτοκτονιών και η Κλίμακα – Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών έχει καταγράψει περισσότερες από 2.600 αυτοκτονίες από το 2020, από τις οποίες το 95% θα μπορούσε να έχει προληφθεί.

Υπολογίζεται ότι οι αυτοκτονίες που δεν καταγράφονται είναι επιπλέον 20%, ενώ σε κάθε αυτοκτονία αντιστοιχούν 25 απόπειρες. Μιλάμε, δηλαδή, για περίπου 63.000 απόπειρες στην Ελλάδα μέσα σε τέσσερα χρόνια. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η αυτοκτονία είναι σήμερα η τρίτη αιτία θανάτου στις ηλικίες 15-29 ετών.

Το πένθος των ανθρώπων που μένουν πίσω, μόνο αν το ζήσεις, μπορείς να το καταλάβεις. Πώς να μετρηθεί η οδύνη όταν χάνεις τον άνθρωπό σου από τον αφόρτητο ψυχικό του πόνο; από μια ψυχική νόσο που ίσως θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί; από μια κακιά στιγμή που έτυχε να μην είσαι δίπλα του;

Ο αυτοκτονικός ιδεασμός είναι μια πόρτα της ψυχής που, αν ανοίξει μια φορά, μπορεί να ξανανοίξει. Και κάποια στιγμή να γίνει πράξη.

Όσ@ αυτοκτονούν, συχνά έχουν ξαναπροσπαθήσει να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Οι επίμονες σκέψεις για αυτοκτονία είναι ΠΑΝΤΑ σύμπτωμα ψυχικής νόσου.

Την ίδια ώρα,

– ο υπουργός υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, μετά τη συρρίκνωση, ετοιμάζει και το κλείσιμο των δύο, ήδη σοβαρά υποστελεχωμένων, ψυχιατρικών νοσοκομείων της χώρας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

– οι αστυνομικοί εξακολουθούν να λειτουργούν σαν κοινωνικοί λειτουργοί, αποτρέποντας -ενίοτε- αυτοκτονίες και μεταφέροντας ασθενείς στα εφημερεύοντα για ψυχιατρικά περιστατικά νοσοκομεία, καθώς οι εισαγγελείς, ιδίως στις μεγάλες πόλεις, βγάζουν δέκα-δέκα τις παραγγελίες για ακούσιες νοσηλείες, συχνά μετά από απόπειρα αυτοκτονίας, βίαιο επεισόδιο ή λόγω αυτοκτονικού ιδεασμού.

– στη Θεσσαλονίκη, για να νοσηλευτείς αποτελεσματικά, πρέπει να κάνεις την απόπειρά σου, αν είσαι ενήλικος, τις (λίγες) ημέρες όπου εφημερεύει το Παπανικολάου, το Παπαγεωργίου ή το ΑΧΕΠΑ. Αν εφημερεύει για τα ψυχιατρικά, ως συνήθως, η Σταυρούπολη (που δεν έχει τις κατάλληλες κλινικές, γιατρούς και εξοπλισμό για την αντιμετώπιση μιας απόπειρας αυτοκτονίας), δεν γίνεται, εκ του νόμου, να δοθεί εισαγγελική παραγγελία για άλλο νοσοκομείο. Οπότε, μόλις συνέλθεις στην παθολογική κλινική, μπορείς να σηκωθείς και να ξαναπροσπαθήσεις. Αν είσαι τυχερ@, μπορεί να αφήσουν συνοδό μαζί σου όλο το 24ωρο, για να σε κυνηγήσει και να προσπαθήσει να σε αποτρέψει.

– αν είσαι τυχερ@ και νοσηλευτείς μετά την απόπειρα, σε ψυχιατρική κλινική, μην περιμένεις να σταθείς γερά στα πόδια σου, για να πάρεις εξιτήριο: πρέπει να απελευθερωθούν κρεβάτια για τους επόμενους/ες/α. Μετά, αναλαμβάνει η οικογένεια και οι φίλοι. Τον επόμενο μήνα μπορείς να ξαναπάς, αλλά μόνο για να σου γράψουν τη συνταγή σου.

– για συστηματική ψυχοθεραπεία, ούτε λόγος. Αν θέλεις να κάνεις ψυχοθεραπεία με τον ψυχίατρο που σε βοήθησε στο νοσοκομείο, υπάρχουν τα -πληρωμένα από την τσέπη σου- απογευματινά ιατρεία. Τα δε Κέντρα Ψυχικής Υγείας, τουλάχιστον στη Θεσσαλονίκη, έχουν αναμονή κάτι μήνες. Οπότε, πάλι αναλαμβάνει η οικογένεια και οι φίλοι. Αν έχεις και αν μπορούν να σε βοηθήσουν.

– αν είσαι ανήλικος, την πάτησες. Όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα. Οι μόνες παιδοψυχιατρικές κλινικές που την καλύπτουν, είναι του Ιπποκρατείου και του Παπανικολάου στη Θεσσαλονίκη, σύνολο περίπου 30 κρεβάτια από τον Έβρο ως το Αμύνταιο. Συχνά, οι γιατροί που εφημερεύουν, χρειάζεται να κάνουν διαλογή: “αυτός ο έφηβος είναι με εισαγγελική, ο άλλος έχει μόνο αυτοκτονικό ιδεασμό”. Μονάδα εντατικής θεραπείας για παιδιά έχει δε μόνο το Ιπποκράτειο.

– αν είσαι ανήλικος, ακόμα κι αν η οικογένειά σου έχει φράγκα, πάλι την πάτησες. Δεν υπάρχει πουθενά στην Ελλάδα ιδιωτική παιδοψυχιατρική κλινική. Οπότε, θα πάρεις εξιτήριο “για να αδειάσει το κρεβάτι” και πάλι αναλαμβάνουν οι γονείς σου. Η δε (μοναδική στη Βόρεια Ελλάδα) μονάδα εφήβων του ΑΧΕΠΑ έκλεισε πριν 3 χρόνια. Πρόσφατα, δημιουργήθηκαν κάποια κέντρα ημέρας με δωρεάν ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες για ανηλίκους, αλλά φυσικά δεν επαρκούν, ενώ οι “στόχοι” τους, για να διατηρήσουν τη χρηματοδότηση είναι ποσοτικοί και όχι ποιοτικοί. Δηλαδή, φοβάμαι πως θα πάρουν περισσότερα παιδιά και δεν θα κάνουν συχνότερες συνεδρίες με ένα παιδί, ακόμα κι αν το χρειάζεται. Μακάρι να πέσω έξω.

– δεν μιλάμε για το αν είσαι πρόσφυγας. Συχνά, οι ψυχίατροι αρνούνται να σε νοσηλεύσουν, γιατί δεν μπορούν να συνεννοηθούν μαζί σου.

Υπάρχουν/υπήρχαν μεγάλα κονδύλια στο Ταμείο Ανάκαμψης για την κάλυψη αυτής της ανάγκης. Ο υπουργός μας προτίμησε να μην τα απορροφήσει, κι ας δημιουργούσαν θέσεις εργασίας για Έλληνες με ευρωπαϊκά χρήματα.

Για την πρόληψη της αυτοκτονίας υπάρχει μόνο το ελάχιστο, η “Κλίμακα”. Η 24ωρη τηλεφωνική γραμμή της είναι το 1018 και παρέχει επείγουσα ψυχολογική υποστήριξη σε ανθρώπους με αυτοκτονικό ιδεασμό, και συμβουλές σε όσους/ες ανησυχούν για οικείους τους.

#WorldSuicidePreventionDay