Χmas all the way: Οι άνθρωποι πίσω απ΄τη λάμψη των Χριστουγέννων

Λέξεις: Γιώργος Τσιτιρίδης

Χριστούγεννα σηµαίνει µια ανάµνηση που δεν θα ξεχάσεις ποτέ, µια αγκαλιά το βράδυ της παραµονής, ένα χαρτί περιτυλίγματος που σκίζεται με ανυπομονησία, φωτάκια που αναβοσβήνουν, ένα γιορτινό τραπέζι, η νέα αρχή που υπόσχεσαι να κάνεις την Πρωτοχρονιά, στην παλιά ή στη νέα σου πατρίδα, χαρά για όσα έχεις, θλίψη για όσους αγαπημένους γιορτάζουν κάπου μακριά σου. Χριστούγεννα σηµαίνει ιστορίες. Η Parallaxi ρώτησε έξι κατοίκους αυτής της πόλης, από διαφορετικές ηλικίες και κουλτούρες πώς θα περάσουν τις φετινές γιορτές που θα προσπαθήσουν να σκίσουν το πέπλο της μελαγχολίας των τελευταίων χρόνων.

Βασίλης Τσακίρης, Ρομά κάτοικος Δενδροποτάμου

Σκεφτόμαστε να πάμε για Χριστούγεννα Βουλγαρία ή Αθήνα οικογενειακώς και να περάσουμε εκεί τις γιορτές. Πρωτοχρονιά γιορτάζω και σίγουρα κάτι θα κάνουμε και πέρα απ΄τα καθιερωμένα. Την παραμονή πρωτοχρονιάς αντί για βασιλόπιτα κάνουμε πίτα κανονική. Ανοίγουμε 12 φύλα, ένα για κάθε μήνα του χρόνου, και τραγουδάμε ένα τραγούδι: «Έρχεται ο Άγιος Βασίλης ο τυχερός σε ποιον θα έρθει απόψε να είναι τυχερός…».

Μέσα στην ζύμη βάζουμε ρύζι και τυρί, το ρύζι είναι για πολυζωία και το τυρί για καλοτυχία. Φτιάχνουμε πάντα λαχανοσαρμάδες και στρώνουμε το τραπέζι γιορτινά. Βγαίνουμε έξω απ΄το σπίτι μετά τις 12, όταν αλλάζει ο χρόνος, με μια κανάτα και ένα κλαδί ελιάς. Στη βρύση πλένουμε το κλαδί και κάνουμε μια ευχή. Μετά γεμίζουμε την κανάτα με νερό και μπαίνουμε στο σπίτι και δένουμε πάνω στο κλαδί λεφτά. Η όλη αυτή διαδικασία ονομάζεται σουβρά. Στη συνέχεια τρώμε, πίνουμε και γλεντάμε τον ερχομό του νέου έτους. Το πρωί τον πρώτο που θα έρθει σπίτι και περάσει το κατώφλι μας, τον χτυπάμε με το κλαδί στο κεφάλι για να είναι γερός και τον ρωτάμε τι όνειρο είδε. Αυτός που θα κερδίσει το φλουρί της πίτας το ρίχνει σε λίγο κόκκινο κρασί και το βάζει στο εικονοστάσι. Την τελετουργία με την κανάτα και το κλαδί την κάνει πάντα ο μεγαλύτερος σε ηλικία στο σπίτι, η γιαγιά ή η μαμά. Και πρωτοχρονιά και Χριστούγεννα τρώμε αρνί όχι γαλοπούλα ή χοιρινό.

Χουσεϊν Σάαρ Ισμαήλ, ετών 14, έλληνας μουσουλμάνος

Εγώ τα Χριστούγεννα πάω κάτω στην αγορά και παίζουμε τουμπερλέκι με τον μπαμπά μου και τον αδελφό μου και βγάζουμε λεφτά. Όταν τελειώσουμε το βράδυ, ψωνίζουμε και μετά τρώμε. Χριστούγεννα δεν κάνουμε κάτι άλλο αφού δεν είμαστε Χριστιανοί, εμείς γιορτάζουμε πιο πριν, έχουμε μια γιορτή που λέγεται μπαϊράμι. Στο μπαϊράμι μας δίνουν δώρα, λεφτά, καραμέλες.

Στην αλλαγή της χρονιάς σπάμε το ρόδι στο σπίτι. Πετάμε κρεμμύδια δεξιά και αριστερά στο δρόμο και αφήνουμε νερό και ψωμί έξω στην πόρτα για τον Θεό. Πετάμε ρύζι και καραμέλες μέσα στο σπίτι για τύχη και για να πάει καλά η χρονιά. Τρώμε γλυκά, βασιλόπιτα κόβουμε και εμείς και τρώμε κοτόπουλο. Πάω επίσης στην ΑΡΣΙΣ που κάνουμε και μαθήματα και έρχεται ο Άγιος Βασίλης και μας δίνει ένα δώρο.

Άκης, ναυτικός

Ο Άκης απόφοιτος της σχολής αξιωματικών εμπορικού ναυτικού της Θεσσαλονίκης έχει υπηρετήσει σε κρουαζιερόπλοια container και σε τάνκερ και ξέρει πως είναι να κάνεις Χριστούγεννα σε καράβι. Η συνομιλία μας έγινε κάτω από δύσκολες συνθήκες αφού βρισκόταν με μπάρκο στο Houston της Αμερικής.

Είμαστε 28 άτομα στο καράβι από διαφορετικές εθνικότητες με αποτέλεσμα να έχουμε και διαφορετικά ήθη και έθιμα αλλά επειδή υπηρετούμε πολλούς μήνες μαζί αρχίζει και μαθαίνει ο ένας τον άλλο και νιώθουμε σαν οικογένεια. Θα περάσουμε και εμείς τις γιορτές λοιπόν σαν οικογένεια. Την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς ο μάγειρας του πλοίου θα φτιάξει πολλά φαγητά, θα μαζευτούμε στο σαλόνι, θα φάμε, θα ακούσουμε μουσική, θα παίξουμε χαρτιά, θα πούμε ιστορίες, θα ανταλλάξουμε απόψεις. Ο ανθυποπλοίαρχος που έχει βάρδια στην γέφυρα με την αλλαγή του χρόνου θα σημάνει την κόρνα.

Είναι αλήθεια ότι θα ήθελα αυτές τις μέρες να τις περάσω με τα δικά μου αγαπημένα πρόσωπα, τους φίλους, την οικογένεια. Αλλά η δουλειά του ναυτικού είναι τέτοια που σε κρατάει μακριά από γιορτές και δικά σου άτομα. Όπως όλες οι δουλειές έχει τα υπέρ και τα κατά της. Άλλωστε δεν μπορείς να ανακαλύψεις νέους ωκεανούς αν δεν έχεις το κουράγιο να χάσεις την ακτή από τα μάτια σου.

Πασχαλιά Basil, καθαρίστρια, μετανάστρια από την Βουλγαρία

Τις γιορτές θα τις περάσω εδώ ήσυχα, οικογενειακά στο σπίτι. Θα μαζευτούμε συγγενείς. Θα ήθελα βέβαια αν γινόταν να είμαι με πιο πολύ κόσμο, με μεγάλη παρέα. Στη Βουλγαρία, απ όπου και κατάγομαι, δυστυχώς δεν θα καταφέρω να πάω αυτή τη φορά.

Θα ήθελα να συνεχίζω τα βουλγαρικά εορταστικά έθιμα και εδώ στην Ελλάδα, αλλά τελικά ακολουθώ περισσότερο τα ελληνικά. Την παραμονή των Χριστουγέννων τρώμε μόνο νηστίσιμα καρύδια για την τύχη, φρούτα, φασολάδα, πρασόπιτα σκέτη, χωρίς τυρί ή βούτυρο, μόνο με λάδι. Παραμονή πρωτοχρονιάς λέμε τα κάλαντα. Φτιάχνουμε μια μαγκούρα που τη στολίζουμε με λουλούδια, βαράμε μ’ αυτήν τον ιδιοκτήτη του σπιτιού που πάμε και λέμε τα κάλαντα, τα Koleda όπως τα λέμε, και του ευχόμαστε να είναι γερός και δυνατός. Αυτός δίνει χρήματα, ξηρούς καρπούς, κρασί. Την πρωτοχρονιά έχουμε τους Kukeri. Είναι άντρες με κοστούμια τεράστια, με μάσκες, με καμπάνες, με γούνες, που καλύπτουν όλο τους το σώμα ή στολή. Βγαίνουν για να τρομάξουν τα κακά πνεύματα με τις κουδούνες και την όψη τους. Χορεύουν και γλεντάνε. Πάντα στο τέλος του γλεντιού αναπαριστάται ένας γάμος, όπου η νύφη είναι και αυτή άντρας, για να φύγει το κακό και να υπάρχει χαρά και γονιμότητα. Κάνουμε ότι κάνετε εσείς τις αποκριές δηλαδή. Το κάνουν και οι Σέρβοι αυτό, είναι παλιό έθιμο. Όταν ήμουν μικρή τρόμαζα πάρα πολύ κρυβόμουν για να μην τους βλέπω.

Θανάσης Γουίβερτ, εργαζόμενος στο Candy bar

Θα περάσουμε τις γιορτές δουλεύοντας επειδή έχουμε το καφέ. Και εγώ και όλα τα άλλα τα παιδιά δεν θα κλείσουμε καθόλου, θα είμαστε εδώ για να προσφέρουμε χαρά και διασκέδαση, οι γιορτές είναι για μας μια περίοδος με πολύ κόσμο. Όλοι, αυτές τις μέρες θέλουν να κατέβουν κέντρο, να κάνουν ψώνια, να πάνε βόλτες, να διασκεδάσουν. Θα κάνουν μια στάση να πιούνε καφέ, τσάι, σοκολάτα, οπότε εμείς θα είμαστε εδώ να τους εξυπηρετήσουμε. Θα είμαστε σε γιορτινό κλίμα, θα στολίσουμε, θα έχουμε την ζεστή μας μηλομελοκανελάδα, μελομακάρονα, θα περάσουμε καλά μεταξύ μας, είμαστε πολλά χρόνια φίλοι και συνεργάτες, νιώθουμε μια οικογένεια πλέον. Θα έρθουν και φίλοι μας και κόσμος και θα είναι ωραία αν και μακριά από τις οικογένειες μας. Θα κόψουμε φυσικά όπως και κάθε χρόνο την βασιλόπιτα μας, στο μαγαζί.

Μαίη Βασιλικού, Εμψυχώτρια ομάδων στη «Μάμα Γη» – ΜΑ Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΠΘ

Οι γιορτές για μένα έχουν γεύση κανέλας και σπιτικού κουραμπιέ. Κεντρικό σημείο η οικογένεια που μαζεύεται στο πατρικό σπίτι από όλα τα σημεία του κόσμου, μια ξεχωριστή γλύκα. Αγκαλιές και αγάπη. Ζεστασιά και παιδικές φωνές, ο παππούς Άη Βασίλης, να χαμηλώνουν τα φώτα, χαρμόσυνη μουσική. Παιδιά κι εγγόνια μαζί να γουρλώνουν τα μάτια με προσμονή και λαχτάρα, ν’ ακούν τους αγιοβασιλιάτικους θορύβους, βιδωμένα στον καναπέ μ’ ιδρωμένα τα χέρια τους, η πόρτα χτυπάει… Και να! Ο Άγιος Βασίλης (κουστούμι άψογο, γενειάδα άσπρη, σακούλα πάνινη ξέχειλη από παιχνίδια), να που σέρνει το βήμα και να που μας ξέρει με τ’ όνομα μας! Ναι, αλλά γιατί ήρθε από την πόρτα και όχι από το τζάκι, μα δεν έχουμε τζάκι και γιατί μυρίζει σαν τον παππού και μετά σαν τον θείο;;; Μια παραμυθένια μαγική στιγμή. Κι ύστερα τα κουτιά ανοιγμένα και τα παιδιά χωμένα μέσα στα δώρα και οι ερωτήσεις να «πέφτουν» και η χαρά να ξεχειλίζει και η οικογένεια όλη μαζεμένη για τα Χριστούγεννα και όλοι να φοράνε τα καλά τους, χωρίς παπούτσια, με παντόφλες κι η γιαγιά να έχει μαγειρέψει όλα με τα χεράκια της και δεκαπέντε άτομα στο τραπέζι με φωνές και γέλια και κουβέντες και μουσικές. Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά ορόσημα μια γλυκιάς ανάμνησης. Σαν μέλι με κανέλα. Ζήσαμε το τώρα μας σαν να ήταν για πάντα! Και μετά τα πάρτι των φίλων που γιορτάζουν και κρατάνε μέχρι το πρωί και ναι θα συναντηθούμε ξανά. Για ύπνο μ’ ένα αντίο…

Τώρα το σκηνικό έχει αλλάξει, οι παππούδες έχουν «φύγει», τα παιδιά έχουν ξενιτευτεί, η γεύση των γιορτών στυφή. Το δένδρο έγινε φωτάκια στη ντουλάπα με τα σερβίτσια, λιτό, μα η ανταλλαγή των δώρων σταθερή αξία. Το τραπέζι θα στρωθεί με την ίδια αγάπη, συντροφιά μ’ όσους απέμειναν, με την προσμονή ότι θαρθούν ξενιτεμένοι. Αν δεν κοπιάσουν, θα μιλήσουμε στο Skype. Φέτος οι γιορτές θα είναι στην πόλη. Και πάλι, θα την αφήσω να με παρασύρει στους παραμονιάτικους ρυθμούς του δρόμου με παρέες που θα συναντηθούμε τυχαία από το μεσημέρι και θα πιούμε και θα χοροπηδήσουμε στα μπαρ και στο δρόμο και θα γελάσουμε και θα αγκαλιαστούμε. Δεν θα χρειαστεί πια να βάλουμε τα καλά μας, γιατί είναι γιορτές και πρέπει να περάσουμε ωραία. Ναι, θάναι καλά γιατί θα ‘συναντηθούμε’ χωρίς κουστούμια, χωρίς μακιγιάζ, με την αυθεντικότητα μας, θα συναντηθούμε στο δρόμο ή στην πλατεία Αγίας Σοφίας και θα αλλάξουμε το χρόνο με το κέφι μας. Θα τους ‘εξοντώσει’!

Δεν ξέρω, ειλικρινά, αν η κρίση έχει αλλάξει τον τρόπο που γιορτάζουμε. Μπερδεύομαι όταν βλέπω τους δρόμους την Παραμονή, τα μπαρ και τις ταβέρνες γεμάτο κόσμο, ως και τα μπουζούκια (…από φωτογραφίες) γεμάτα κόσμο, δεν ξέρω. Εκείνο που σίγουρα γνωρίζω είναι ότι το δράμα έχει κτυπήσει τη διπλανή μου πόρτα κι η σιωπή, αυτή η αλλόκοτη μοναξιά του «δεν τα βγάζω πέρα», σέρνεται σαν αόρατη απειλή στη μυρωδιά της πόλης.

Σε αυτή την κρίση θέλω να κρατώ δυνάμεις μέσα μου. Γιατί είναι η δουλειά μου, είναι οι συναναστροφές που ζητούν ανταλλαγή, ευαισθησία, εμψύχωση. Να μην μεταφράζεις τον άλλο, να σέβεσαι τα θέλω του, να δίνεις προοπτική στη σκέψη του. Ναι, μέσα στην κοινωνική κατάθλιψη. Ναι, γι αυτό θα γιορτάσουμε, θα επιμείνουμε, θα το παλέψουμε ως το τέλος.

Για να κάνουμε τη συντροφιά μας αυθεντική, ανθρώπινη, δημιουργική. Βήμα, βήμα. Οι φίλες μου, χτυπημένες δεν θα ‘λεγα από την Κρίση, σίγουρα από την Παρακμή, με χρειάζονται κι εγώ περισσότερο. Ναι. Θα γιορτάζουμε κάθε μέρα. Για τη ψυχή μας.

Για να δείξουμε στα παιδιά μας, τα δικά μας και των άλλων, ότι η ‘γενιά’ μας (είμαι ευτυχώς της… Μεταπολίτευσης κι όχι του Πολυτεχνείου) δεν παραδίδει μόνον ερείπια και λαμογιές. Ότι την εποχή που δεν είχαμε κινητά φανταστήκαμε έναν Κόσμο με ποίηση και ιδανικά. Τα φυλάξαμε. Και τώρα, καταλαβαίνετε νομίζω το γιατί, είμαστε εδώ. Και κάθε μέρα γιορτάζουμε μικρές προσωπικές νίκες.