Χτυπημένες από τη λύπη

Του Άκη Δήμου

Επειδή κανένας πρόλογος δεν μου φαίνεται ταιριαστός, θα μπω κατευθείαν στο θέμα.

Στο μακρινό Πακιστάν – που μάθαμε αναγκαστικά από τους διαφυγόντες κατοίκους του – «φιλοξενούμενοι», πολλοί απ’ αυτούς, στην Αμυγδαλέζα -, πριν από δυο μήνες, η νεαρή Αρίφα Μπίμπι, μητέρα δυο παιδιών, λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου από τους συγγενείς της, μετά από απόφαση τοπικού δικαστηρίου.  Το κατηγορητήριό της χωράει σε πέντε λέξεις: Είχε στην κατοχή της ένα κινητό τηλέφωνο. Σύμφωνα με τα ειδησεογραφικά πρακτορεία, μέχρι να ξεψυχήσει, ο θείος, τα ξαδέλφια και άλλοι συγγενείς της γυναίκας της πετούσαν πέτρες και τούβλα. Όταν βεβαιώθηκαν ότι πέθανε, την έθαψαν σε μια έρημο, μακριά από το χωριό της. Παρά τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας και τις κινητοποιήσεις των ανθρωπιστικών οργανώσεων, καμία τιμωρία δεν περιμένει τους φυσικούς αυτουργούς του θανάτου της. Οι πέτρες βρήκαν στην καρδιά και κάθε έννοια δικαίου.

Η υπόθεσή της Αρίφα Μπίμπι δεν είναι μοναδική. Ο λιθοβολισμός είναι μια συνηθισμένη ποινή για όσους εγκληματούν (ή «εγκληματούν») σε τουλάχιστον 15 χώρες. Παρόλο που δεν είναι νόμιμος στις περισσότερες μουσουλμανικές χώρες και δεν αναφέρεται στο Κοράνι, σημειώνει σε σχετικό αναλυτικό ρεπορτάζ της η εφημερίδα Ιndependent, οι υποστηρικτές του λένε ότι αυτός έχει νομιμοποιηθεί από το Hadith – μια συλλογή κειμένων μείζονος σπουδαιότητας για την ισλαμική παράδοση, που περιγράφει και αναλύει τις πράξεις και τις ρήσεις του Προφήτη. Έτσι ο λιθοβολισμός επιβάλλεται συχνά ως τιμωρία για τη μοιχεία, σε κάποιες εκδοχές της σαρία, του Ισλαμικού Νόμου. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, ακόμα και μια γυναίκα που δηλώνει ότι έπεσε θύμα βιασμού, μπορεί να θεωρηθεί ότι διέπραξε το αμάρτημα του εξωσυζυγικού σεξ (ενδεικτικό παράδειγμα, η καταγεγραμμένη περίπτωση μιας 13χρονης Σομαλής, που θάφτηκε μέχρι τον λαιμό και λιθοβολήθηκε από 50 άνδρες, μπροστά σε 1000 άτομα σε στάδιο στο Κισμαγιού το 2008. Ο πατέρας της είπε στην Διεθνή Αμνηστία ότι παρότι την βίασαν τρεις άνδρες, κατηγορήθηκε για μοιχεία, όταν επιχείρησε να καταγγείλει τον βιασμό.)

Τα μεγαλύτερα ποσοστά παγκοσμίως θανάτων δια λιθοβολισμού, συνεχίζει το άρθρο της εφημερίδας, καταγράφονται στο Ιράν. Οι λιθοβολισμοί πραγματοποιούνται σε κρυφές φυλακές, που βρίσκονται στην έρημο ή χαράματα σε νεκροταφεία, πάντα από ομάδες ανθρώπων (σε αντίθεση με τον αποκεφαλισμό που διαπράττεται από έναν και μόνο εκτελεστή.) Κανένας δεν γνωρίζει πόσοι άνθρωποι έχουν μέχρι στιγμής σκοτωθεί με αυτόν τον τρόπο, αλλά αυτή τη στιγμή τουλάχιστον 11 βρίσκονται στην φυλακή περιμένοντας τις πέτρες και τα χέρια που θα τις πετάξουν καταπάνω τους.

Στο Πακιστάν πάλι και στην ίδια πάνω κάτω χρονική περίοδο, τέσσερις αδερφές, ανάμεσα στα 25 και 35, από την επαρχία Πουντζάμπ, αυτοκτόνησαν πηδώντας σ’ ένα κανάλι φοβούμενες ότι κινδυνεύουν να μην παντρευτούν επειδή δεν είχαν την απαραίτητη προίκα που θα τις βοηθούσε. Μαζί τους πήδηξε στο κανάλι και η πέμπτη αδελφή τους, την οποία κατάφεραν να σώσουν οι χωρικοί. Ο πατέρας των κοριτσιών, ένας φτωχός αγρότης, τις έβλεπε από τις όχθες ανίκανος ν’ αντιδράσει, ζητώντας βοήθεια. Είχα ξοδέψει τις οικονομίες μου για να παντρέψω τις άλλες δύο κόρες μου, είπε μετά ανάμεσα στους λυγμούς του, εύχομαι κανείς να μην αποκτήσει τόσες κόρες, όσες εγώ.

Από το Πακιστάν είναι και η 16χρονη Μαλάλα Γιουσαφζάι, που ζει σήμερα στη Μεγάλη Βρετανία και που έχασε πέρσι το Νόμπελ Ειρήνης (της απονεμήθηκε φέτος σε ηλικία 17 ετών), μάλλον μετά από την ψύχραιμη σκέψη των μελών της Επιτροπής που, λίγες ώρες πριν την απονομή, προβληματίζονταν σχετικά με την ηλικία της, καλούμενα να απαντήσουν στην δύσκολη ερώτηση «εάν θα πρέπει να φορτώσουμε το βάρος του Νόμπελ σε κάποιον που είναι ακόμη παιδί». Η Μαλάλα, ωστόσο, δεν είναι ένα συνηθισμένο παιδί. Από πολύ νωρίς αποφάσισε ότι δεν ήθελε να μοιάσει στις γυναίκες της χώρας της κι ότι, αν η χώρα της δείχνει να μη θέλει τις γυναίκες, εκείνη δεν είναι έτοιμη ν’ αποδεχτεί τη μοίρα των ομοφύλων της και θα έκανε ότι μπορούσε για να την αλλάξει. Αυτό έκανε.

Στις 9 Οκτωβρίου του 2012, στην κοιλάδα Σαβάτ του βορειοδυτικού Πακιστάν, η Μαλάλα – που το όνομά της σημαίνει «χτυπημένη από τη λύπη» – πυροβολήθηκε  στο κεφάλι από το όπλο ενός Ταλιμπάν, γιατί εναντιώθηκε στα υποχρεωτικά κλεισίματα σχολείων θηλέων που επέβαλαν οι Ταλιμπάν. «Οι φίλοι μου λένε ότι πυροβόλησαν τρεις φορές, τη μια μετά την άλλη. Όταν φτάσαμε στο νοσοκομείο, τα μακριά μου μαλλιά και τα γόνατα της φίλης μου Μονίμπα ήταν γεμάτα αίμα», είπε η ίδια. Στο βιβλίο της, που έγραψε με τη βοήθεια της ανταποκρίτριας των Sunday Times Κριστίνα Λαμ, το 16χρονο κορίτσι περιγράφει αναλυτικά τη ζωή της στην κοιλάδα Σουάτ, υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν: τις δημόσιες μαστιγώσεις, την απαγόρευση του σχολείου, της τηλεόρασης, του χορού και της μουσικής – περιγράφει τι σημαίνει, μ’ άλλα λόγια, να ΜΗΝ είσαι έφηβη εκεί πέρα, να ζεις απλώς διαγράφοντας τις μέρες που περνάνε. Περιγράφει ακόμα την απόφαση της οικογένειάς της να χωριστεί και να φύγει από την κοιλάδα Σουάτ κατά τη διάρκεια της μεγάλης μάχης το 2009 μεταξύ των Ταλιμπάν και του πακιστανικού στρατού, καθώς και την αντιπαράθεσή της με τους Ταλιμπάν με αιχμή την καμπάνια της για ανοιχτά σχολεία για τα κορίτσια της περιοχής, μέσω των κειμένων της σ’ ένα μπλογκ που η ίδια δημιούργησε και στο οποίο έγραφε με ψευδώνυμο τασσόμενη υπέρ της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης των συμπατριωτισσών της. Η δράση της αυτή (που ξεκίνησε σε ηλικία μόλις 11 ετών!) ήταν αρκετή, όταν το πραγματικό της όνομα διέρρευσε, για να τη θέσει στο στόχαστρο των Ταλιμπάν. Ωστόσο, λέει η ίδια, «δεν ξέρω γιατί, αλλά όταν έμαθα ότι είμαι στόχος δεν ανησύχησα. Μου φαινόταν ότι όλος ο κόσμος ξέρει ότι θα πεθάνει μια μέρα. Τις νύχτες περίμενα να κοιμηθούν όλοι, στη συνέχεια έλεγχα όλες τις πόρτες και τα παράθυρα.»

Είναι φανερό ότι ο φόβος –μοναδική προίκα όλων των γυναικών αυτών των χωρών – δεν ταιριάζει στη Μαλάλα. Η πίστη της στους ανθρώπους είναι δυνατότερη. Το όνειρο της δικαιοσύνης περισσότερο. Όταν τη ρωτάνε πώς θα αντιμετώπιζε μια νέα ενδεχόμενη επίθεση, η απάντησή της είναι (στην κυριολεξία) αφοπλιστικά σαφής: Δεν πρέπει να συμπεριφέρεσαι στους άλλους με σκληρότητα, λέει. Πρέπει να τους πολεμάς με την ειρήνη, μέσω διαλόγου και μέσω της Παιδείας. Και συμπληρώνει ότι θα εξηγούσε στον υποψήφιο εκτελεστή της ότι «η Παιδεία είναι σημαντική και θέλω ακόμη και τα δικά σου παιδιά να εκπαιδευτούν. Αυτό ήθελα να σου πω, τώρα κάνε αυτό που θες να κάνεις».

Δε νομίζω ότι χρειάζεται να προσθέσω κάτι άλλο.