Δακρύζεις σε μερικούς θανάτους που δεν είναι κοντινοί
Η απώλεια του Μάνου Ελευθερίου
Όταν ο Μούτσης έβγαλε τον Άγιο Φεβρουάριο ήμουν 6 χρόνων. Αντικειμενικά ότι ήξερα από τα τραγούδια του ήταν όσα έπαιζε το ράδιο. Σε μια μεταγενέστερη ηλικία στο Λύκειο, ο αδερφός μιας φίλης μου, μεγαλύτερος σε ηλικία είχε αρχίζει να αγοράζει βινύλια. Ο Άγιος Φεβρουάριος ήταν ένας από αυτά. Περάσαμε μερόνυχτα να τον ακούμε. Με προσοχή, προσήλωση και σεβασμό. Ήταν ένα από εκείνα τα σημάδια που διαμόρφωσαν την εφηβεία μας στις αρχές του ογδόντα.
Μαζί με τη μουσική του Μούτση αυτοί οι σπάνιας ομορφιάς στίχοι. Όταν άκουσα για πρώτη φορά το Κομοδίνο, σε μια εποχή αναπάντεχης ευαισθησίας που με ταλάνιζε, βούρκωσα. Δεν ξεπέρασα ποτέ εκείνο το συναίσθημα. Κάθε φορά που ακούω τους στίχους βουρκώνω. Γράμματα με ευχές και αφιερώσεις, μέσ΄το κομοδίνο σιωπηλές, κάποια μέρα σου είπα να τα δώσεις, και άρχισες να βρίζεις και να κλαις.
Ένας ολόκληρος κόσμος. Μια ολόκληρη εποχή. Ο Μάνος Ελευθερίου υπήρξε για τις γενιές γύρω και μετά τη μεταπολίτευση, μαζί με τον Γκάτσο, ο τρόπος που η ποίηση έγινε το μουρμουρητό μας. Έγινε το αχ μας μετά από ένα χωρισμό, προσωρινό ή μόνιμο, το γέλιο σε ένα καλοκαιρινό τραπέζι με φίλους, έγινε ο τρόπος να αισθανθούμε το Βυζάντιο ή το αρχαίο κλέος αυτού του τόπου, έγινε η αφήγηση της συνέχειας ενός τόπου μέσα σε ζόρικους καιρούς.
Περισσότερα από 400 τραγούδια, από το 1964 έως το 2003, καταθέσεις ψυχής που άγγιξαν τα ενδότερα ενός κοινού που παραδόθηκε άνευ όρων σε αυτές τις σπάνιες εξομολογήσεις, που πιθανά δεν θα τολμούσε να κάνει το ίδιο. Παράδοξα τραγούδια, όχι εύπεπτα, ούτε ευκολοδιάβαστα.
Ξέρετε, προσπαθούσα πάντα να ισορροπήσω ανάμεσα στη χαρά και τη λύπη. Γράφω για να βγάλω τα εσώψυχά μου. Τις πληγές μου τις χρησιμοποιώ στα τραγούδια μου, τα οποία είναι αυτοβιογραφικά τα περισσότερα, είχε πει κάποτε στα Νέα.
Η Μαρκίζα, η Θητεία, τα Μαλαματένια λόγια, Άλλος για Χίο τράβηξε, το Τραίνο φεύγει στις 8, Ναύτης βγήκε στη στεριά, Ποιος τη ζωή μου, Είναι αρρώστια τα τραγούδια. Μέρες και νύχτες της ζωής μας.
Κέρδισα αρκετά που με βοήθησαν να ζήσω μια ζωή με αξιοπρέπεια και να κάνω το κέφι μου αγοράζοντας ωραία πράγματα, βιβλία, χειρόγραφα, φωτογραφίες, κυρίως χάρτες και καρτ ποστάλ της πατρίδας μου της Σύρας, είχε πει στο Βήμα. Ο Θεοδωράκης, ο Λεοντής, ο Μαρκόπουλος, ο Μούτσης, ο Μικρούτσικος, ο Ανδρέου, ο Σπανός, ο Κηλαϊδόνης, ο Κουγιουμτζής, ο Ανδριόπουλος και τόσοι άλλοι ευτύχισαν να ντύσουν με μουσικές τα λόγια του. Δεκάδες τραγουδιστές να τα στείλουν στα ουράνια.
Οι ποιητές δεν πεθαίνουν. Αποδημούν σε έναν άλλο αόρατο κόσμο.
Δεν λέω ότι πήγα στην κόλαση ή στον παράδεισο, αλλά στον άλλο κόσμο απλά, στον κόσμο που έχουν οι σκιές στασίδι, είχε πει κάποτε στην Ελευθερία της Λάρισας.
Λίγες φορές μου έχει τύχει στη ζωή να σταματήσω οδηγώντας το αυτοκίνητο σε μια άκρη του δρόμου στην εθνική οδό για να ακούσω ένα τραγούδι που έπαιζε το ράδιο. Η Δίκοπη Ζωή του είναι ένα τέτοιο τραγούδι. Τον λάτρεψα τον Μάνο Ελευθερίου. Για όλα εκείνα που μου έμαθε χωρίς καν να τον συναντήσω ποτέ. Μεγάλη απώλεια.
