«Δεν υπάρχει ακρίβεια Μητσοτάκη, υπάρχει ακρίβεια Πούτιν»

«Δεν υπάρχει ακρίβεια Μητσοτάκη, υπάρχει ακρίβεια Πούτιν» Κυριάκος Μητσοτάκης, 7 Νοεμβρίου 2022

Αυτή περίπου είναι η αντίληψη της κυβέρνησης για την ακρίβεια ή πιο αναλυτικά για τη συνθήκη που έχει δημιουργήσει στην ελληνική κοινωνία η συνάντηση της πληθωριστικής, της ενεργειακής και της στεγαστικής κρίσης.

Μήνες τώρα ο αρμόδιος υπουργός κ. Γεωργιάδης περιγράφει την ακρίβεια ως ένα παγκόσμιο φαινόμενο που αναπόφευκτα έκανε την εμφάνισή του και στην Ελλάδα. 

Αυτή η θέση έχει προφανώς κάποια δόση αλήθειας. Αυτή η δόση αλήθειας, όμως, καθιστά την όλη κυβερνητική αντίληψη αληθή και άρα βάση για τη χάραξη πολιτικών; Ας δούμε μερικά παραδείγματα.

*Η αύξηση των τιμών ενέργειας παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και μόνο. Η τελευταία διαδραμάτισε σίγουρα καθοριστικό ρόλο. Η απόδοση όλη της κατάστασης της αγοράς ενέργειας σε αυτήν την αιτία, όμως, αγνοεί επιμέρους εξελίξεις. Οι τιμές της ενέργειας είχαν αρχίσει να αυξάνονται με μικρότερη ένταση πριν την εισβολή και η χώρα ήταν ήδη πρώτη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στο ποσοστό των νοικοκυριών που αδυνατούσαν να πληρώσουν έγκαιρα τους λογαριασμούς ενέργειας. 

Όμως, η κυβέρνηση πήρε μέτρα. Επιδότησε τους λογαριασμούς και κατήργησε τη ρήτρα. Έτσι, δεν είναι; Σύμφωνα με την Καθημερινή, το νέο μοντέλο τιμολόγησης του ρεύματος που εισηγήθηκε η κυβέρνηση οδήγησε σε κόστος μεγαλύτερο από αυτό που δημιουργούσε η ρήτρα αναπροσαρμογής:

«Το δίμηνο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου, το συνολικό κόστος ρεύματος για τη χαμηλή τάση ήταν αυξημένο κατά 1,11 δισ. ευρώ, παραπάνω απ’ ό,τι θα ήταν εάν είχε τιμολογηθεί με τη ρήτρα αναπροσαρμογής». 

*Ο πληθωρισμός είναι, επίσης, διεθνές φαινόμενο. Σε όλες τις χώρες ανεβαίνουν οι τιμές των προϊόντων. Έτσι δεν είναι; Βεβαίως. 

Μόνο που, στην Ελλάδα η ακρίβεια ήταν διαχρονική και σύμφωνα με την Καθημερινή:

«Ακριβότερα σε σχέση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μάλιστα πριν από την εμφάνιση των πληθωριστικών πιέσεων των τελευταίων μηνών, πλήρωναν οι καταναλωτές στην Ελλάδα τα τρόφιμα και άλλα προϊόντα και υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα τις τηλεπικοινωνίες και τα αλκοολούχα ποτά».

Δείτε το κόστος ζωής στο εξωτερικό, μας λένε συχνά.

Σε σύγκριση τιμών σούπερ μάρκετ που επιχείρησε η ιστοσελίδα News247, η Ελλάδα φαίνεται να είναι σε απόλυτες τιμές ακριβότερη από την Ισπανία, στα ίδια επίπεδα με Ιταλία και λίγο φθηνότερη από την Ολλανδία. Τονίζω σε απόλυτες τιμές, το αποτέλεσμα θα ήταν μάλλον χειρότερο αν συγκρίναμε τα κόστη αυτά με τα εισοδήματα. 

Γιατί το πως τη βιώνει κανείς την ακρίβεια δεν είναι μόνο ζήτημα απόλυτων αριθμών αλλά το αποτέλεσμα του λόγου των εξόδων επί του εισοδήματος. Κι αυτό θα φανεί και στο επόμενο παράδειγμα.

*Τα ενοίκια στην Ελλάδα μπορεί να ανεβαίνουν αλλά είναι πιο φτηνά από το εξωτερικό. Όχι; Ναι, αν δεν πάρει υπόψη σου το κόστος αυτό σε σύγκριση με το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε το ποσοστό του πληθυσμού που ζει σε νοικοκυριά που ξοδεύουν πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους στις ανάγκες στέγασης. 

Η Ελλάδα είναι η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό και στις τρεις κατηγορίες.

Στις πόλεις 1 στα 3 νοικοκυριά βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό που καταγράφεται στην ελληνική επαρχία είναι ίδιο με το αντίστοιχο ποσοστό στα αστικά κέντρα της Δανίας.

Το ποσοστό που καταγράφεται στα ελληνικά αστικά κέντρα είναι υπερδιπλάσιο των αστικών κέντρων της Γερμανίας, υπερτριπλάσιο των αστικών κέντρων της Γαλλίας, πέντε φορές μεγαλύτερο των αστικών κέντρων της Πορτογαλίας και της Φινλανδίας. Γιατί ένα ενοίκιο στις χώρες αυτές μπορεί να είναι ακριβό και σίγουρα ακριβότερο από την Ελλάδα σε απόλυτους αριθμούς αλλά αν λάβεις υπόψη το διαθέσιμο εισόδημα το φθηνότερο ελληνικό ενοίκιο αρχίζει να γίνεται μη βιώσιμο για ένα μεγάλο –και συνεχώς αυξανόμενο- αριθμό πολιτών της χώρας. Τι μας δείχνουν τα παραπάνω; Ότι η συνθήκη στην Ελλάδα έχει προφανώς επηρεαστεί αρνητικά από σημαντικούς εξωγενείς παράγοντες αλλά αυτή η επίδραση ήρθε και συνάντησε δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, τη διαχρονική ακρίβεια, τις λανθασμένες πολιτικές διαχείρισης και μια ορισμένη αδιαφορία ή υποτίμηση των συνεπειών.

 Από την προσέγγιση αντιμετώπισης των τριών αυτών κρίσεων λείπει η ανάγκη ρύθμισης των σχετικών πεδίων της οικονομίας και η λήψη μέτρων διαρθρωτικού χαρακτήρα καθώς και η έμφαση στην αποκατάσταση και ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών που δέχθηκε μεγάλη μείωση τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων.