Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα – COP29: Πάμε και όπου βγει….

Λέξεις: Κώστας Νικολάου

Ολοκληρώθηκε η 29η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα στο Αζερμπαϊτζάν, η ονομαζόμενη COP29 (Conference Οf the Parties – 29η Διάσκεψη των Μερών) με τραγικά για την ανθρωπότητα αποτελέσματα. Οι πλουσιότερες χώρες δεσμεύτηκαν να δίνουν μόνο 300 δισ. δολάρια κάθε χρόνο μέχρι το 2035 στις φτωχότερες χώρες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, όταν οι πραγματικές ανάγκες εκτιμήθηκαν από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα ότι είναι πολύ πάνω από 1 τρισ. δολάρια τον χρόνο.

Σε αυτά πρέπει να προστεθεί ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι αναλαμβάνοντας την προεδρία των ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 2025 θα βγάλει τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού και δεν σκοπεύει να δώσει ούτε ένα δολάριο.

Χρειάζεται επίσης να υπογραμμισθεί ότι κι αυτά που θα δοθούν στις φτωχότερες χώρες δεν θα είναι απλά δωρεές, αλλά σε μεγάλο βαθμό δάνεια, που θα βυθίσουν τους λαούς τους σε ακόμα μεγαλύτερη φτώχεια και εξάρτηση.

Που βρισκόμαστε σήμερα με την κλιματική κρίση;

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ευρωπαϊκής κλιματικής υπηρεσίας, το 2024 θα αναδειχθεί ως το θερμότερο έτος στην ιστορία χαρακτηρισμένο από έντονους καύσωνες και φονικές καταιγίδες. Η μέση θερμοκρασία του πλανήτη για το 2024 αναμένεται ότι θα ξεπεράσει τον 1,5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, δηλαδή σε σχέση με την περίοδο 1850-1900, που θεωρείται περίοδος αναφοράς αφού δεν είχε αρχίσει ακόμη η έντονη ανθρωπογενής επέμβαση στην ατμόσφαιρα με τη συνεχώς αυξανόμενη καύση ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα).

Η διεθνής επιστημονική κοινότητα θεωρεί αν οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα συνεχίσουν να αυξάνονται ραγδαία, τότε το επόμενο ρεκόρ στην αύξηση της θερμοκρασίας είναι θέμα χρόνου.

Η λεκάνη της Μεσογείου, μια περιοχή με περισσότερους από 540 εκατομμύρια κατοίκους, είναι ακόμα πιο εκτεθειμένη στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι ξηρασίες, οι βίαιες βροχοπτώσεις, η άνοδος της στάθμης των υδάτων και η ρύπανση θα επηρεάσουν όλο και περισσότερο αυτήν την περιοχή, που θερμαίνεται 20% ταχύτερα από τον υπόλοιπο κόσμο.

Όλες οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι ξεκάθαρα ορατές: θέρμανση, λιγότερο διαθέσιμο γλυκό νερό. Και τα προβλήματά μας είναι μικρά σε σύγκριση με αυτά που μας περιμένουν εάν συνεχίσουμε να εκπέμπουμε τόσα πολλά αέρια του θερμοκηπίου.

Αυτά είναι μερικά από τα συμπεράσματα εκτεταμένης έρευνας 55 επιστημόνων από δεκαεπτά χώρες, που έγινε στο πλαίσιο του δικτύου εμπειρογνωμόνων MedECC (Euro-Mediterranean Climate and Environmental Scientists Network) και τα οποία παρουσιάσθηκαν στη Σύνοδο της COP29.

Οι εκτοπισμένοι του πλανήτη μπροστά στην κλιματική κρίση

Πάνω από 120 εκατ. άνθρωποι είναι εκτοπισμένοι σε όλο τον πλανήτη ένεκα πολέμων, βίας ή διώξεων. Αυτοί βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής κρίσης, αφού το 75% των εκτοπισμένων ζουν σε χώρες που είναι πολύ εκτεθειμένες σε κινδύνους που συνδέονται με την κλιματική κρίση: ξηρασίες, πλημμύρες, φονικοί καύσωνες και άλλα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα.

Η κλιματική κρίση έχει ήδη αναγκάσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και επιδεινώνει τις ήδη εφιαλτικές συνθήκες, που αντιμετωπίζουν οι εκτοπισμένοι. Πρόσφατα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι οι καταστροφές που προκλήθηκαν λόγω ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων ανάγκασαν τη δεκαετία που πέρασε περίπου 220 εκατομμύρια ανθρώπους να φύγουν από τη χώρα τους.

Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό;

Εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα, οι κυρίαρχες τάξεις των πλουσιότερων βιομηχανικών χωρών βομβάρδισαν και συνεχίζουν να βομβαρδίζουν την ατμόσφαιρα του πλανήτη με εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου οδηγώντας στην κλιματική κρίση. Κι όμως, η καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα ήταν μεγαλύτερη φέτος σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, διότι τα κέρδη είναι πάνω από τις ανθρώπινες ζωές.

Τα χρήματα που απαιτείται να δοθούν στις φτωχότερες χώρες είναι αφενός για να αντιμετωπισθούν οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης (καύσωνες, ξηρασίες, πλημμύρες κλπ), για την οποία αυτές δεν ευθύνονται και αφετέρου για να χρησιμοποιήσουν οι φτωχότερες χώρες όλο και περισσότερο εναλλακτικές μορφές ενέργειας αντί για ορυκτά καύσιμα.

Η χρηματοδότηση που αποφασίσθηκε στην COP29 χαρακτηρίσθηκε από τους φτωχούς του πλανήτη ως «πολύ λίγη, πολύ αργά». Αν βέβαια δοθεί κι αυτή. Διότι η προηγούμενη δεν επιτεύχθηκε.

Και βέβαια τίθεται και το θεμελιώδες ερώτημα: πως θα πληρωθεί ο λογαριασμός; Με την περαιτέρω φορολόγηση των εργαζόμενων ή των μεγάλων πολυεθνικών εταιριών πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα που είναι οι μεγάλοι ρυπαντές του πλανήτη;

Πάμε κι όπου βγει… απάντησε η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα – COP29.

*Ο Κώστας Νικολάου είναι Διδάκτωρ περιβαλλοντολόγος, τ. επισκέπτης καθηγητής ΑΠΘ