Δυστυχώς

Λέξεις: Χρήστος-Ερμής Λαζάρου

Οι περισσότεροι άνθρωποι σ αυτό τον πλανήτη όταν ακούν τη λέξη Ελλάδα σκέφτονται γαλάζιες παραλίες, άσπρα σπιτάκια και αρχαίους ναούς. Εμείς οι Έλληνες όμως αν και ζούμε στη χώρα αυτή περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας μέσα στις μίζερες ελληνικές πόλεις. Τα ελληνικά αστικά κέντρα εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων είναι ΑΣΧΗΜΑ.

Το βασικό κύτταρο κάθε ελληνικής πόλης είναι η πολυκατοικία. Αυτό το τετραγωνισμένο κτήριο με τα μπαλκόνια, τα σκουριασμένα κάγκελα, την ξεφτισμένη μπογιά γενικά την παντελή έλλειψη αισθητικής αποτελεί το πιο συχνό στοιχείο στις πόλεις μας και γι’ αυτό όσα πεζοδρόμια κι αν αλλάξουν, όσοι δρόμοι κι αν γίνουν, όσα δέντρα κι αν φυτευθούν η ασχήμια θα παραμένει. Οι πολυκατοικίες εξαπλώνονται και καταβροχθίζουν-κρύβουν τα ελάχιστα αρχαία ή βυζαντινά μνημεία, τα ελάχιστα εναπομείναντα νεοκλασσικά. Η πολυκατοικία είναι παντού. Σχεδόν κάθε πολυκατοικία έχει την ίδια όψη. Τετράγωνα παράθυρα σε τετράγωνα μπαλκόνια πάνω σε ένα τετράγωνο κτήριο.

Γιατί όμως έχουμε φτάσει σ’ αυτό σημείο; Ιστορικά οι Έλληνες είχαμε καλή σχέση με την αρχιτεκτονική. Πως προέκυψε η πολυκατοικία. Πότε πάψαμε να ενδιαφερόμαστε; Με τη μικρασιατική καταστροφή και το τέλος του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου φεύγουν από την Ελλάδα χιλιάδες Τούρκοι, Αρμένιοι και Εβραίοι. Μέχρι τότε η αρχιτεκτονική ήταν ένα μέσο για τους ανθρώπους να δείξουν την εθνική/θρησκευτική τους ταυτότητα. Οι Έλληνες έχτιζαν νεοκλασικά, οι Εβραίοι εκλεκτικιστικά κτήρια και ούτω καθ’ εξής. Με την έλευση της αντιπαροχής ξεκινάει η μεγάλη ανοικοδόμηση με τους πολιτικούς μηχανικούς στο τιμόνι και τους αρχιτέκτονες στην πέρα. Έτσι ολοκληρώνεται το έγκλημα και φτάνουμε στη σημερινή κατάσταση.

Η αστική ομορφιά σίγουρα δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στη χώρα μας. Ωστόσο αξίζει να αναλογιστούμε ότι ακόμα κι αν η Ελλάδα ορθοποδήσει οικονομικά, ακόμα κι αν εξαλειφθούν όλα μας τα βασικά προβλήματα, οι πόλεις μας θα παραμείνουν άσχημες. Ίσως χτιστούν καινούργιες πολυτελείς κατοικίες στα προάστια αλλά το κέντρο η καρδιά των αστικών κέντρων θα παραμείνει σάπια. Σε μια πόλη οι πολυκατοικίες είναι τα κύτταρα και οι δρόμοι οι φλέβες. Αν η καρδιά είναι σάπια μέσα από τις φλέβες σαπίζουν όλα. Άραγε είμαστε διατεθειμένοι να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση;

*Ο Χρήστος-Ερμής Λαζάρου σπουδάζει Αρχιτεκτονική στο ΑΠΘ