Είδα την “Φάλαινα” και τον εαυτό μου στην οθόνη

Διάβασα μέτριες κριτικές για την “Φάλαινα” του Αρονόφσκι και σίγουρα αν είσαι κριτικός κινηματογράφου ή απλώς θεατής θα βρεις αστοχίες, θα αισθανθείς άβολα, θα αηδιάσεις, θα γκρινιάξεις.

Ωστόσο, αν πάλεψες ποτέ με διατροφική διαταραχή η ταινία θα σου σφίξει το στομάχι, θα σε βάλει απέναντι στον καθρέφτη, θα σε κάνει να θυμηθείς τις νύχτες που άνοιγες το ψυγείο και κατανάλωνες τεράστιες ποσότητες φαγητού και δεν σου έφταναν, τις ημέρες που δεν μπορούσες να σηκωθείς από το κρεβάτι από τον πόνο στα πόδια και το βάρος που πήρες, τις στιγμές που σε κοιτούσες στον καθρέφτη και σιχαινόσουν.

Η Φάλαινα είναι ένα συγκινητικό, λυτρωτικό, ανθρωποκεντρικό δράμα με πρωταγωνιστή έναν αυτοκαταστροφικό παχύσαρκο άντρα που παλεύει να συμφιλιωθεί με την αποξενωμένη κόρη του και με τα λάθη του παρελθόντος. Ο πρωταγωνιστής καθηγητής στο επάγγελμα, ερωτεύτηκε έναν φοιτητή του και παράτησε την γυναίκα και την κόρη του νωρίς. Ο σύντροφος του αυτοκτονεί γιατί τον αποκληρώνει η οικογένεια του λόγω της σεξουαλικότητας του, εκείνος επιλέγει τον δρόμο του φαγητού για πνίξει τον πόνο και χάνει το όριο. Η μόνη που μένει στο πλάι του για να τον φροντίσει είναι η αδερφή του νεκρού πλέον συντρόφου του η οποία και είναι νοσηλεύτρια.

Εμείς βλέπουμε την τελευταία εβδομάδα της “επιβίωσης” ή μάλλον του αργού θανάτου του, όποτε και η κόρη του τον επισκέπτεται στο σπίτι. Η ταινία είναι όλη γυρισμένη σε ένα σπίτι. Και η ερμηνεία του Brendan Fraser είναι καθηλωτική, τον βλέπουμε ανήμπορο στον καναπέ, να καταναλώνει τεράστιες ποσότητες φαγητού, αρνούμενος την νοσηλεία, να παλεύει με το πως τον βλέπουν οι γύρω του αλλά και ο εαυτός του, να έχει αποδεχτεί το τέλος, να ιδρώνει για δυο βήματα, να κλείνει την κάμερα στους μαθητές του. Nα περιγράφει τον εαυτό του ως κάτι άθλιο, αηδιαστικό.

Δεν θα επεκταθώ στα κινηματογραφικά της ταινίας και στην συγκλονιστική ερμηνεία του Brendan Fraser, αλλά θα στρέψω το ενδιαφέρον μου αλλού. Μέχρι σήμερα, κανένας από εμάς δεν γνώριζε την καθημερινότητα ενός υπέρβαρου ανθρώπου, εκτός και αν τους είχαμε στην καθημερινότητα μας, οι άνθρωποι με νευρική ανορεξία αλλά και εκείνοι που είναι παχύσαρκοι, έρχονται στο “πλατό” της ζωής μας παρά μόνο όταν σβήνουν ή όταν δέχονται κατάκριση από χυδαίους χαρακτηρισμούς σε δημόσια θέα, μέχρι τότε κανείς δεν ασχολείται μαζί τους.

σοι λοιπόν βρέθηκαν στις σκοτεινές αίθουσες και παρακολούθησαν την σκηνή του υπερφαγικού επεισοδίου είχαν διαφορετικές αντιδράσεις, πολύ έπαψαν να τρώνε pop-corn, άλλοι δυσφορούσαν και ανάσαιναν βαριά ενώ μερικοί, προτίμησαν να κλείσουν τα μάτια τους γιατί η πραγματικότητα ήταν σκληρή.

Εδώ κάπου, αξίζει να σημειώσω πως, βιώνοντας για πέντε χρόνια τα υπερφαγικά επεισόδια ότι, όχι μόνο δεν ελέγχεις τον εαυτό σου, αλλά μπορείς να τον καταστρέψεις εύκολα, ειδικότερα αν αυτό συμβαίνει καθημερινά. Δεν μπορείς να βάλεις “stop” και η απάντηση σε κάτι σχόλια του στιλ “σε λίγο αυτ@ θα φάει το τραπέζι” είναι μόνο η κατανάλωση παραπάνω φαγητού.

Περνάς μία μη διαχειρίσιμη συναισθηματικά κατάσταση, ανοίγεις το ψυγείο τρως ότι υπάρχει μέσα κι αν το φαγητό δεν σου φτάνει παραγγέλνεις delivery, τρως κι αυτό που παράγγειλες, και μετά νοιώθεις γεμάτος, ψυχικά, μέχρι που το στομάχι σου θα σου φωνάξει, κι εσύ θα βγάλεις τα πάντα. Αυτό θα συμβεί ξανά μπορεί να και την επόμενη ημέρα. Και φυσικά όταν αντιληφθείς και αν – το τονίζω το αν γιατί πολλοί από εμάς που πάσχουμε από διατροφικές διαταραχές δεν το αντιλαμβανόμαστε, το αρνούμαστε και δεν το αποδεχόμαστε – τι ακριβώς κάνεις σε εσένα και ξεκινήσεις να προσέχεις τι τρως, ξεκινάς να απογοητεύεσαι την πρώτη φορά που θα αντιμετωπίσεις την ζυγαριά και θα δεις πως δεν χάνεις τα κιλά όσο υγιεινά και να τρως και κάπου εδώ πέφτεις πάλι στην ίδια λούπα.

Αυτή την φορά όμως, σύμμαχος της υπερφαγίας είναι η απογοήτευση. Αισθάνεσαι ανίκανος να καταφέρεις τον στόχο σου, κλαις, ξεσπάς και η πρώτη σου κίνηση είναι να ανοίξεις και πάλι την πόρτα του ψυγείου. Κάπου εκεί, σε εκείνη την φάση της διαταραχής αρχίζεις να παρατηρείς τον τρόπο με τον οποίο σε κοιτούν οι άλλοι κι έτσι το μίσος και την αηδία των υπολοίπων για το ξεχειλωμένο πια σώμα σου, τα αντικρίζεις κάθε πρωί στον καθρέφτη και φυσικά δεν σταματάς να τρως, συνεχίζεις και οι ποσότητες φαγητού αυξάνονται. Ξαφνικά ο μόνος συμπαραστάτης είναι το φαγητό και στην γεύση και τα λιπαρά του βρίσκεις παρηγοριά. Και εκεί κατρακυλάς κι άλλο, δεν βγαίνεις από το σπίτι, κόβεις επαφές, βυθίζεσαι στον καναπέ, και παραγγέλνεις, κι άλλα κι άλλα κι άλλα… Όπως ακριβώς ο πρωταγωνιστής της ταινίας που ναι ήταν 270 κιλά, αλλά είναι πολλοί εκεί έξω που ζυγίζουν λιγότερα και ζουν με τις διατροφικές διαταραχές. Βυθίζεσαι, φοράς διαρκώς μπιτζάμες, ακυρώνεις εξόδους και τρως.

Κάνω διατροφή τα τελευταία 3 χρόνια, ξεκίνησα γιατί πραγματικά δεν μπορούσα να με ελέγξω, έτρωγα περίπου 15 γεύματα την ημέρα, ποσότητας δύο σωμάτων. Ένα σώμα 1,56 ύψους σήκωνε 86 κιλά βάρους, σταμάτησα τα πάντα και ζούσα με το φαγητό. Και τότε πραγματικά ήμουν εντάξει με τον εαυτό μου μέχρι να δω ότι πάσχω από διατροφικές διαταραχές υπερφαγίας.

Με προσπάθεια και ψυχοθεραπεία, τα κατάφερα, όμως ποτέ μου μέχρι σήμερα δεν ξεπέρασα το σκέλος της απογοήτευσης. Υπάρχουν περίοδοι που διακόπτω το πρόγραμμα μου γιατί απλώς θέλω να φάω σαβούρες, κυλάω σε μικρά υπερφαγικά και η ζυγαριά ανεβαίνει ελάχιστα, εγώ αρχίζω να κλαίω, αλλά να κλαίω με λιγμούς, να φοβάμαι πως κυλάω πάλι, πως χάνω την μάχη. Πως πάλι θα τρέχω να κάνω εμετό, και μετά θα ξανατρώω. Και ενδεχομένως αυτός ο φόβος να μην μου φύγει ποτέ.

Οι τύψεις και οι ενοχές απέναντι στο φαγητό θα μείνουν για πάντα και πάντα θα με νικάνε τις περιόδους που δεν μπορώ να τις ελέγξω. Όταν βλέπω πως κατακρίνεται ένα τέτοιο άτομο θυμώνω. Θυμάμαι τι περνούσα εγώ, πώς εγώ έβγαινα με τους φίλους μου και σκεφτόμουν τι θα φάω μετά, πως πονούσα εσωτερικά που το φαγητό μέχρι και σήμερα όποτε θέλει μπορεί να με νικήσει, αρκεί να απορυθμιστώ. Πώς μία απλή καθημερινή απόλαυση για κάποιους από εμάς είναι μία ατελείωτη καθημερινή μάχη.

Οπότε ναι! Μπορώ να σου πω πως η “Φάλαινα” ήταν η πιο αληθινή και σκληρή ταινία που είδα φέτος. Κυρίως, γιατί είδα τον εαυτό μου στην οθόνη. Ήμουν κι εγώ σε αυτούς που παρακολουθούσαν την σκηνή με αναφιλητά, ξεφυσούσα για να τελειώσει, έπιανα την κοιλιά μου, κοιτούσα αμήχανα τους γύρω μου και με έβλεπα μέσα από τα μάτια των ανθρώπων.

Όσον αφορά τα μαθήματα που έδωσε η ταινία;

Δύο ερωτευμένοι άνθρωποι που δεν είναι αποδεκτοί από τους γύρω πεθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους, ο ένας αυτοκτονεί, ο άλλος μέρα με την μέρα σκοτώνει τον εαυτό σου με το φαγητό. Την χοντροφοβία όλων των υπολοίπων που αντικρίζουν τον πρωταγωνιστή, την δύσκολη εφηβεία, την ακραία πίστη προς τον θεό. Τα μηνύματα που παίρνεις φεύγοντας από την προβολή είναι ατελείωτα και δεν θα έπρεπε να αηδιάζουν αλλά να μας προβληματίζουν, γιατί για ακόμη μία φορά βλέπουμε τι κάνουμε λάθος μέχρι σήμερα και αναφέρομαι στο σήμερα διότι μία σκηνή της ταινίας απεικονίζει φοιτητές να απαθανατίζουν τον υπέρβαρο καθηγητή τους και για να μην πάω παρακάτω μέχρι πρότινος λογαριασμοί δημοσίων προσώπων απεικόνιζαν ανθρώπους γιατί δεν κολλούσαν με την αισθητική τους.

Ο Brendan Fraserer, λοιπόν είναι εγώ και άλλοι πόσοι άνθρωποι στην μεγάλη οθόνη: “Αν είστε σαν τον Τσάρλι, που υποδύομαι στην ταινία και με κάποιον τρόπο, παλεύετε με την παχυσαρκία ή νιώθετε ότι πλέετε σε μια σκοτεινή θάλασσα, θέλω να ξέρετε ότι, αν έχετε τη δύναμη, να πατήσετε στα πόδια σας και να πάτε προς το φως, μόνο καλά πράγματα πρόκειται να σας συμβούν“, είπε εχθές στην ομιλία του, στα Critics’ Choice Awards 2023.