ΕΙΚΟΝΕΣ: Το μουσείο με τους αγκυλωτούς σταυρούς
To Ιλίου Μέλαθρον στην οδό Πανεπιστημίου, το οποίο σήμερα στεγάζει το Νομισματικό μουσείο είναι ένα από τα κτήρια που αξίζει να επισκεφθεί κανείς.
Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα κτήρια του κέντρο της Αθήνας. Βρίσκεται στην καρδιά της Πανεπιστημίου. Το πρώτο πράγμα που μαγνητίζει το βλέμμα του επισκέπτη όταν βρεθεί μπροστά του είναι τα κάγκελα με τους αγκυλωτούς σταυρούς.
To Ιλίου Μέλαθρον στην οδό Πανεπιστημίου, το οποίο σήμερα στεγάζει το Νομισματικό μουσείο είναι ένα από τα κτήρια που αξίζει να επισκεφθεί κανείς όσο μόνο για τα μοναδικά και πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα του αλλά και για το ίδιο το εκπληκτικής ομορφιάς κτήριο με τα σκαλίσματα, τις ζωγραφικές αναπαραστάσεις, τις καμάρες στις πόρτες, την διαρρύθμιση του.
Συνήθως αυτό που κάνει με την πρώτη ματιά την μεγαλύτερη εντύπωση στους επισκέπτες του μουσείου είναι οι σβάστικες στα κάγκελα της εισόδου αλλά και στις ζωγραφικές αναπαραστάσεις στο ταβάνι του κεντρικού χώρου στο ισόγειο. Ο αγκυλωτός σταυρός κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα συνδέθηκε με το φασισμό, εξαιτίας της χρήσης του από τους Ναζί.
Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μετατραπεί σε ένα από τα πιο απεχθή σύμβολα και να απαγορευτεί η χρήση του στην Γερμανία. Ωστόσο, ο Τσίλερ, ο αρχιτέκτονας που πρόσφερε στην Αθήνα μερικά από τα ωραιότερα κτήρια όπως και ο Σλήμαν προφανώς δεν ήταν ναζί!
Το 1870 ο Ερρίκος Σλήμαν παντρεμένος με την ελληνικής καταγωγής Σοφία, αναθέτει στον διάσημο αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλερ να σχεδιάσει μία έπαυλη στην Αθήνα για να στεγάσει σε αυτήν την οικογένεια του. Ο Τσίλερ σχεδίασε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτήριο το οποίο ολοκληρώθηκε το 1881. Στα διακοσμητικά στοιχεία, στο πάτωμα, στις τοιχογραφίες και στα κάγκελα υπάρχει παντού το σύμβολο του αγκυλωτού σταυρού. Ο Σλήμαν ανακάλυψε την σβάστικα στις ανασκαφές που πραγματοποίησε στην Τροία και γ αυτό θέλησε να την μεταφέρει στην οικία του όπου δεσπόζουν και άλλα διακοσμητικά στοιχεία που παραπέμπουν στην αρχαιότητα.
Άλλωστε στην οικεία δόθηκε η ονομασία «Ιλίου Μέλαθρον» (μέγαρο της Τροίας). Κανείς μέχρι εκείνη την στιγμή δεν θα μπορούσε να φανταστεί τι θα συμβόλιζε αυτός ο σταυρός στο μέλλον.
Ο αγκυλωτός σταυρός έχει μια εκτενή ιστορία. Στην αρχαιότητα χρησιμοποιήθηκε από τους Χετταίους, τους Κέλτες και τους Έλληνες. Ειδικότερα, ο αγκυλωτός σταυρός είναι ένα ιερό σύμβολο του Ινδουισμού, του Βουδισμού και του Τζαϊνισμού. Αποτελείται από δύο διπλά ενωμένα ελληνικά γράμματα και τον συναντάτε σε πολλές αρχαίες ανασκαφές και σε ευρήματα μουσείων. Στο δυτικό κόσμο, το σύμβολο γνώρισε μια αναβίωση μετά τις αρχαιολογικές ανασκαφές του Σλήμαν, ο οποίος ανακάλυψε το σύμβολο στην περιοχή της αρχαίας Τροίας.
Για χρόνια ο αγκυλωτός σταυρός θεωρούνταν σύμβολο καλοτυχίας. Μετά την χρήση του από τους ναζί, ο αγκυλωτός σταυρός συνδέθηκε με το φασισμό, το ρατσισμό, τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, και το ολοκαύτωμα των Εβραίων στην Ευρώπη, μια σύνδεση που κρατάει μέχρι και σήμερα. Από σύμβολο καλοτυχίας και μακροζωίας έγινε σύμβολο της κόλασης και του θανάτου.
Μάλιστα η χρήση του είναι απαγορευμένη σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Η παρουσία του σε όλα τα σημεία του Ιλίου Μέλαθρον έκαναν το κτήριο ιδιαίτερα αγαπητό στους Γερμανούς οι οποίοι το επέταξαν κατά την διάρκεια της κατοχής. Μετά τον θάνατο του Σλήμαν, το κτίριο πέρασε στην ιδιοκτησία της γυναίκας του Σοφίας.
Το 1926 αγοράστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο, με σκοπό να στεγαστεί το Μουσείο Καλών Τεχνών. Το 1929 εγκαταστάθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας και το 1934 ο Άρειος Πάγος, ο οποίος και παρέμεινε μέχρι το 1981. Το 1950 το κτήριο ανακηρύχθηκε διατηρητέο, ενώ το 1983 παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού. Από το 1985 στεγάζει το Νομισματικό μουσείο.
