Είναι ο Αρκάς η φωνή της Alt-Right στην Ελλάδα;
Η νέα μετάλλαξη του δημοφιλούς σκιτσογράφου
Τα τελευταία δυο χρόνια ο Αρκάς έχει επικριθεί έντονα για τα σκίτσα του. Πολλοί νιώθουν ότι έγινε μια «βίαιη» αλλαγή τόσο στο στυλ όσο και στο περιεχόμενο των σκίτσων, άλλοι καταγγέλλουν τα σκίτσα ως σεξιστικά και αρκετοί επικρίνουν την μονομέρεια που χαρακτήριζε τις πολιτικές του παρεμβάσεις.
Δεν ανήκω σε αυτούς που θαύμαζαν τον Αρκά και νιώθουν απογοητευμένοι από το πρόσφατο έργο του ούτε σε αυτούς που πιστεύουν ότι η τέχνη δεν πρέπει να έχει πολιτικό περιεχόμενο. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορώ παρά να αναγνωρίσω ότι η κρίση, η περίοδος των μνημονίων και ακόμη περισσότερο η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συμπίπτει με μια στροφή στο έργο του Αρκά. Ο Αρκάς διανύει μια πολιτική περίοδο, με διάθεση παρέμβασης και με εμφανή συντηρητικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά.
Ο δημοσιογράφος Γιάννης Μπαμπούλιας υποστήριξε πρόσφατα στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter ότι ο Αρκάς εμφανίζεται πια ως μπροστάρης της Alt-Right ρητορικής στην Ελλάδα.
Αν ερχόταν πριν μερικά χρόνια κάποιος και μου έλεγε ότι ο Αρκάς θα γινόταν ο μπροστάρης της Alt-Right ρητορικής στην Ελλάδα, θα έπαιρνα το 100. pic.twitter.com/nHhKw0vmh5
— ʏɪᴀɴɴɪs ʙᴀʙᴏᴜʟɪᴀs (@YiannisBab) August 15, 2019
Το κίνημα της Alt-Right (Alternative Right-Εναλλακτική Δεξιά) θεωρείται πως κάνει την εμφάνισή του στις ΗΠΑ περίπου το 2008. Πολλοί συνδέουν την άνοδο της Alt-Right με την εκλογή του Trump. Τέτοια φαινόμενα τα συναντούμε και στην Ευρώπη. Ο Βίκτορ Όρμπαν, πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, έχει μιλήσει αρκετές φορές για μια πολιτιστική αντ-επανάσταση στην Ευρώπη. Η λεπτομερής ανάλυση του κινήματος υπερβαίνει τους σκοπούς αυτού του σύντομου σχολίου.
Βασικός άξονας του Alt-Right κινήματος είναι η σφοδρή κριτική του στην λεγόμενη πολιτική ορθότητα, η οποία συνοδεύεται από μια προσπάθεια οικειοποίησης και διαστροφής τους νοήματος της ελεύθερης έκφρασης. Το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση γίνεται –ή μάλλον επιχειρείται να γίνει- στα χέρια της Alt-Right μέσο κανονικοποίησης της ρητορικής μίσους.
Μερικά από τα κεντρικά χαρακτηριστικά της Alt-Right ρητορικής είναι η προώθηση μιας ατζέντας που υπερασπίζεται την ανωτερότητα της λευκής φυλής (white supremacy), την λευκή ταυτότητα, και μάλιστα την λευκή ανδρική ετεροφυλοφιλική ταυτότητα, η επίθεση στο φεμινιστικό και το ομοφυλοφιλικό κίνημα μέσω μιας διακωμώδησης που παρουσιάζει τα δυο κινήματα ως καρικατούρες δίχως περιεχόμενο καθώς και η κριτική στις θεωρίες κοινωνικού φύλου (βλέπε τα λεγόμενα anti-gender movements). Προφανώς και το μεταναστευτικό ζήτημα είναι υψηλά στην ατζέντα της Alt-Right.
Ας επιστρέψουμε όμως στον Αρκά, ο οποίος τις τελευταίες 4 ημέρες ανήρτησε στην επίσημη σελίδα του στο Facebook μια σειρά από σκίτσα με κοινή θεματολογία. Το κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι αποτελούν τυπικά δείγματα της Alt-Right ρητορικής.
Το Alt-Right κίνημα έχει μια πολιτιστική διαστάση. Η Huffington Post έχει κάνει λόγο για τον πολιτιστικό πόλεμο της Alt-Right (the alt-right culture war) ενώ ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Harvard Political Review αναφέρεται στην Alt-Right ως κίνημα αντι-κουλτούρας (counterculture). Ενάντια στην ηγεμονική κουλτούρα της πολιτικής ορθότητας, των δικαιωμάτων, της πολύπολιτισμικότητας κ.ο.κ. H Alt-Right επιθυμεί να φτιάξει μια ποπ κουλτούρα για την διάδοση των ιδεών της, να επηρεάσει τις κοινωνικές νόρμες, να διευρύνει τα όρια του αποδεκτού στην δημόσια σφαίρα.
Φαίνεται πως βρήκε, λοιπόν, τον εκφραστή της στην Ελλάδα. Τουλάχιστον, έτσι δηλώνουν οι ίδιοι οι θαυμαστές του Αρκά. Στην Αμερική τα memes ήταν ένα βασικό εργαλείο. Στην Ελλάδα μπορεί να είναι τα σκίτσα του Αρκά. Άλλωστε, σε αυτή την περίπτωση, μπορεί μετά να ισχυριστεί κανείς πως ήταν απλώς χιούμορ, ένα χιούμορ που δεν μπόρεσε ο άλλος να καταλάβει.
