Eίναι η ψυχανάλυση (ακόμη) θέμα ταμπού;

Άγχος, συσσωρευμένη πίεση, βαρύ πένθος, διατροφικές διαταραχές, διαταραχές ύπνου, ανασφάλεια, τραύματα από το παρελθόν, εκνευρισμός, υπερβολική λύπη, μοναξιά, πανικός, είναι μερικά από τα συναισθήματα που όταν επαναλαμβάνονται, διαρκούν και δυναμώνουν, κρούουν τον κώδωνα για αναζήτηση βοήθειας από κάποιον ειδικό.

Πολλές φορές οι καταστάσεις φέρνουν τους ανθρώπους σε απόγνωση. Μπορεί για μία περίοδο να ξαπλώνεις στο κρεβάτι σου και να βουλιάζεις, να σου φαίνονται όλα αδιάφορα, να αγχώνεσαι διαρκώς σε υπερβολικό βαθμό για τα πάντα, να εγκλωβίζεσαι στις σκέψεις σου, να ξεσπάς στο φαγητό, στο αλκοόλ, στον ίδιο σου τον εαυτό, να πανικοβάλλεσαι, να έχεις flashbacks από μία κακή περίοδο της ζωή σου που πληγώνεσαι.

Οι περισσότεροι από εμάς σε τέτοιες περιόδους, φοβόμαστε να μιλήσουμε, ντρεπόμαστε να πούμε πως δεν είμαστε καλά, μας τρομάζουν τα σχόλια του κόσμου κι έτσι το αντιμετωπίζουμε μόνοι, ενώ αυτά τα συναισθήματα μπορεί να γίνουν γίγαντες μέσα μας και κάποια στιγμή να νοιώσουμε πως μας τρώνε. Στην πραγματικότητα όμως μπορεί να έχουμε το αίσθημα του φόβου ακόμη και για το πως ο ίδιος μας ο εαυτός είναι εσωτερικά.

Εκεί έρχεται το ρητορικό ερώτημα: “Μήπως έφτασε η ώρα να ζητήσω βοήθεια από κάποιον ειδικό;”

Μετά από αρκετές συζητήσεις με την παρέα μου ηλικίας 20-30 ετών, συνειδητοποίησα πως αρκετοί νέοι βλέπουν την ψυχανάλυση ως θέμα ταμπού τόσο για την κοινωνία όσο και για τους ίδιους. Συγκεκριμένα σε δημοσκόπηση που έτρεξε στα social media με την ερώτηση “Θεωρείς την ψυχανάλυση θέμα ταμπού” το 44% ψήφισε “ναι”.

Η Κωνσταντίνα είναι 24 ετών και λέει: “Αν και πλέον φαίνεται να υπάρχει περισσότερη αποδοχή απέναντι στο άτομο που κάνει ψυχοθεραπεία, υπάρχει ακόμη αυτό το μικρό στίγμα ενίοτε ότι αν εκφραστεί αυτό μπορεί να ερμηνευτεί με λάθος τρόπο, για αυτό και για πολλά αποτελεί μια ευαίσθητη και κρυφή πληροφορία για τον εαυτό τους. Έτσι, καμία φορά νιώθω ότι ξεχνάμε ότι η ψυχοθεραπεία συνδέεται και με ασθένειες της ψυχικής υγείας και όχι μόνο με το ότι προσπαθούμε να λύσουμε τραύματα και να βελτιώσουμε σχέσεις. Οπότε, ως προς αυτό το κομμάτι, πιστεύω ότι υπάρχει ακόμη αυτό το ταμπού, όπως επίσης έχω αντιληφθεί μέσα από συναναστροφές και συζητήσεις ότι αντιμετωπίζεται καμία φορά διαφορετικά στην αλληλεπίδραση μεταξύ π.χ. cis ανδρών.”

Η Νατάσσα, είναι 25 ετών από την πλευρά της εξηγεί πως η κοινωνία μέχρι σήμερα δεν έχει αποδεχθεί το άτομο που κάνει ψυχοθεραπεία: “2023 πια και ντρεπόμαστε να πούμε ότι κάνουμε ψυχανάλυση λες και δεν είναι κάτι φυσιολογικό και δείγμα αυταγάπης. Πολλοί θα κοιτάξουν περίεργα όταν πεις πως πηγαίνεις σε ψυχολόγο. Πολλοί το θεωρούν ταμπού ή αλλιώς πολυτέλεια. Θεωρώ λάθος αυτήν την άποψη. Πιστεύω πως όπως είναι οκ να πηγαίνουμε σε ένα γιατρό, οδοντίατρο, γυναικολόγο έτσι πρέπει να είναι οκ και να μη ντρεπόμαστε να πούμε ότι πάμε και σε ψυχολόγο. Όπως έχουμε ανάγκη να φροντίζουμε το σώμα μας και την σωματική μας υγεία έτσι έχουμε και την ανάγκη να φροντίζουμε την ψυχή μας και την ψυχική μας υγεία. Βέβαια θεωρώ πως σε σχέση με τα παλιότερα χρόνια πηγαίνουμε μπροστά και πολλοί άνθρωποι έχουν καταρρίψει τις προκαταλήψεις για την ψυχανάλυση, ακόμη όμως θεωρείται από πολλή κόσμο ταμπού κι αυτή η κατάσταση ενδεχομένως μπλοκάρει ένα άτομο στο να επισκεφθεί έναν ειδικό.”

Ο Ιωσήφ, είναι 21 ετών και θεωρεί πως η ψυχοθεράπεια είναι θέμα ταμπού: “Μερικοί ταυτίζουν την ψυχοθεραπεία με την αδυναμία του χαρακτήρα, αν δηλαδή ο Χ. ζητήσει βοήθεια από κάποιον επαγγελματία και το πει στους γύρω του και ειδικότερα αν ο Χ. είναι άνδρας, οι γύρω του θα τον κοροϊδέψουν ή ακόμη θα τον θεωρήσουν τρελό έχουμε μεγαλώσει σε μία κοινωνία όπου αν κλάψεις είσαι αδύναμος και επίσης αν ζητήσεις βοήθεια είσαι το ίδιο. Στην Ελλάδα επίσης, αισθανόμαστε πως μπορούμε να λύσουμε όλα τα προβλήματα μόνοι μας ότι δεν χρειαζόμαστε τη βοήθεια κανενός γι αυτόν ακριβώς τον λόγο κατά την γνώμη μου έχει αυξηθεί τόσο η εγκληματικότητα. Θεωρούμε πως τα ξέρουμε όλα και πως μόνο εμείς μπορούμε να δώσουμε λύση σε εσωτερικευμένα προβλήματα. Έχει τύχει να είμαι σε παρέα και μία κοπέλα να έχει κατάθλιψη και να συζητάμε για τα αντικαταθλιπτικά, ένα αγόρι γύρισε και τις είπε “δεν χρειάζεσαι τα ψυχοφάρμακα, βγες να ξεδώσεις.” Πως αυτή η κοπέλα δεν θα αισθανθεί άβολα μετά; Γενικά, θεωρώ πως όλοι οι άνθρωποι χρειαζόμαστε την βοήθεια ενός ειδικού σε κάποια φάση της ζωής μας, διότι υπάρχουν στιγμές που δεν μπορούμε να ελέγξουμε τους εαυτούς μας και ο θυμός, η θλίψη και το πένθος μεταφέρεται με άσχημο τρόπο στον απέναντι μας. Επίσης, πιστεύω πως οι γονείς πρέπει να παροτρύνουν το παιδί τους να επισκεφθεί έναν ψυχολόγο αν έχουν aντιληφθεί περίεργες συμπεριφορές προσαρμοστικότητας και έντονου θυμού. Ας κάνουμε όλοι ένα βήμα μαζί.” 

Η Ναταλία, είναι 26 ετών και όπως τονίζει σίγουρα έχουν γίνει βήματα προόδου αλλά έχουμε ακόμα βουνά να ρίξουμε σε αυτό το θέμα: “Πιστεύω ότι η ψυχοθεραπεία είναι σίγουρα ένα θέμα ταμπού, σε πολλές χώρες και ακόμα περισσότερο στην Ελλάδα, νομίζω ότι ο λόγος είναι ότι πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ακόμα και σήμερα ότι όποιος πάει σε ένα ψυχοθεραπευτή/ψυχολόγο θεωρείται ότι είναι “τρελός” και ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει στην κοινωνία όπως οι υπόλοιποι άνθρωποι. Για αυτό και αρκετοί άνθρωποι που πηγαίνουν σε κάποιον ψυχοθεραπευτή δεν μιλάνε για αυτό και δεν θέλουν οι υπόλοιποι γύρω τους να το ξέρουν για να μην τους κρίνουν.”

Ο Ιωάννης είναι 24 ετών και όπως λέει, η ψυχοθεραπεία χρειάζεται μόνο για συγκεκριμένους λόγους: “Πρέπει να είσαι λίγο εγωιστής για να πιστεύεις ότι δεν έχεις κανέναν ανάγκη και μόνο εσύ αν θέλεις να βοηθήσεις τον εαυτό σου μπορείς να τον βοηθήσεις πραγματικά, κυρίως με πράξεις και όχι με λόγια. Θεωρώ πως η κοινωνία αποδέχεται λίγο παραπάνω τους ανθρώπους που επιλέγουν να επισκεφθούν ψυχολόγο. Εγώ δεν έχω σκεφτεί να επισκεφθώ ψυχολόγο γιατί όλα τα προβλήματα μου τα έχω λύσει μέχρι σήμερα μόνος μου. Ανήκω στην κατηγορία των ανθρώπων που θεωρούν πως η ψυχοθεραπεία δείχνει μία αδυναμία χαρακτήρα, είναι θεωρώ η εύκολη λύση να πούμε πως δεν είμαστε καλά και να πάμε σε έναν ψυχολόγο, το λέω αυτό εκ του ασφαλούς γιατί δεν έχω πάει. Για εμένα το δύσκολο είναι να θέτεις στόχους για να ανεβάσεις το ηθικό σου και να τους εκπληρώνεις. Θεωρώ πως πολλά από τα συναισθήματα που νοιώθουμε μπορούν να ελεγχθούν και είναι στο μυαλό μας. Πιστεύω πολύ στον άνθρωπο και στις δυνάμεις που δεν γνωρίζεις καν πως έχεις. Ωστόσο, αν κάποιος πιστεύει πως δεν έχει τον έλεγχο τότε σαφώς το σωστό είναι να επισκεφθεί έναν ειδικό και φυσικά να τον εμπιστευτεί. Θεωρώ πως πολλοί πιο εύκολα πλέον ο κόσμος πάει σε ψυχολόγο. Έχει τύχει στην παρέα μου να κάνουμε τέτοια συζήτηση και να μου πουν φίλοι πως πάνε σε ψυχολόγο, δεν θα σχολιάσω απολύτως τίποτα γιατί γνωρίζω πως το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης το φέρει η κοινωνία. Αν δεν έχεις κάπου να ξεσπάσεις ο ψυχολόγος πράγματι είναι η λύση.”