Τι είναι για μας Πολυτεχνείο;

Το Νοέμβριο του 1981 δεν θα τον ξεχάσω ποτέ. Ήμουν 15 χρόνων, πρώτη Λυκείου, πρώτο Λύκειο Τούμπας. Το ΠΑΣΟΚ ήταν ήδη ένα μήνα κυβέρνηση, η περίφημη Αλλαγή είχε έρθει. Ο εορτασμός του Πολυτεχνείου αποκτούσε αυτόματα ένα συμβολικό χαρακτήρα εκείνη τη χρονιά.

Για όσους κατάγονταν από αριστερές οικογένειες που είχαν υποστεί διώξεις, όπως εγώ, ήταν αφορμή για να φανερώσει κανείς μια ευφορία από το νέο πνεύμα.

Στο σχολείο είχε δοθεί γραμμή για μια γιορτή διαφορετική. Για πρώτη φορά μετά από τη μεταπολίτευση υπήρχε μια φαινομενική ελευθερία, ένα αίσθημα επαναστατικότητας στον ορίζοντα. Οι πρόβες της γιορτής ήταν συγκλονιστικές. Θεοδωράκης στη διαπασών, ηχητικά ντοκουμέντα, η φωνή της Δαμανάκη ραγισμένη, εικόνες με το τανκ που κολλούσαμε σε κόντρα πλακέ. Μέρες ετοιμασίας ατέλειωτες. Και στη γιορτή συγκίνηση μεγάλη. Κιλά δακρύων. Τα κορίτσια ήρθαν με τις ποδιές χωρίς λευκούς γιακάδες, σαν ένδειξη πένθους. Τα αγόρια φορούσαν κάτι αμπέχονα χακί. Στο γυμναστήριο δεν έπεφτε καρφίτσα. Δυο ώρες δεν ακούστηκε ούτε ψίθυρος.

Κάποιοι καθηγητές, οι πιο συντηρητικοί αποχώρησαν με ελαφρά βήματα προς τα πίσω πριν τελειώσει η γιορτή. Οι Πασόκοι πρώτη γραμμή χειροκροτούσαν. Οι Αριστεροί ήταν επιφυλακτικοί με ότι συνέβαινε. Τα μεγάφωνα στην τσίτα. Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Αντρέα. Οι στίχοι βάραιναν σα μολύβι. Ένα κορίτσι στο τέλος της γιορτής είπε από μικροφώνου για την πορεία. Ήταν η πρώτη πορεία που πήγα στη ζωή μου. Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διασχίζοντας την Παπάφη και φωνάζοντας στον κόσμο που μας κοίταζε το περίφημο ‘’βγάλτε σημαίες στα μπαλκόνια’’. Φτάσαμε στο κέντρο αναψοκοκκινισμένοι. Είχε παγωνιά αλλά ένιωθα να φλέγομαι.

Ενωθήκαμε με ένα τεράστιο πλήθος ανθρώπων στην Εγνατία. Περνώντας κάτω από τα μπαλκόνια μιας ‘’Βασιλικής Ενώσεως’’ ακούστηκαν δυνατά γιουχαρίσματα. Μια εποχή τέλειωνε και μαζί της τα απομεινάρια ενός σκοτεινού παρακράτους-μπαμπούλα που αργοπέθαινε. Σε λίγο έκλειναν και τα τελευταία γραφεία ακροδεξιών οργανώσεων και πάσης φύσεων νοσταλγών, ο Ελληνικός Κόσμος, η Ελεύθερη Ώρα ήταν πια απολιθώματα. Στα χρόνια που ακολούθησαν οι γιορτές στο σχολείο ήταν μικρές επαναλήψεις εκείνης της πρώτης πραγματικά διαφορετικής γιορτής. Που την κουβαλάω ακόμα μέσα μου.

Τόσα χρόνια μετά. Εκτός από την αμυδρή συγκίνηση εκείνης της ανάμνησης ελάχιστα πράγματα με συνδέουν πια με την ημέρα της πορείας. Η απογοήτευση από την κατάληξη των εκπροσώπων της εξέγερσης, ο εκφυλισμός της ευφορίας που δημιούργησε η επαναστατικότητα των πρώτων εξαγγελιών του ΠΑΣΟΚ εκείνης της εποχής, τα λόγια και τα έργα των κυβερνώντων στα χρόνια που ακολούθησαν, η χώρα και η ψευδαίσθηση της πλαστής ευημερίας της. H διαρκής αμηχανία της Αριστεράς να διαχειριστεί τη δυνατότητα εξουσίας, ο ευτελισμός της, η επιστροφή της ακροδεξιάς. Και μετά, το τέλος. Παλαιοί ήρωες πήραν πόστα, άλλοι απλά αναχώρησαν.

Η κρίση, η διάλυση, η μεγάλη ήττα. Η φετινή επέτειος που μας βρίσκει με εκπροσώπους της ακροδεξιάς στην κυβέρνηση. Άρθρα στις εφημερίδες, κουβέντες σε πάνελ ”ξανακοιτάζουν” την εξέγερση, αμφισβητώντας ακόμα και την ύπαρξη νεκρών στο Πολυτεχνείο.

Τα φαντάσματα επιστρέφουν με τρόπο νομιμοποιημένο, οι μνήμες σαν να έχουν εξασθενήσει εντελώς, όλα φαίνονται πια φυσικά και νομότυπα. Η παντοδύναμη κυβέρνηση στο δόγμα ευταξίας βάζει στο ίδιο τσουβάλι τους πάντες. Η αδυναμία της αριστεράς επί δεκαετίες να απομονώσει ταραχοποιά στοιχεία που παρεισέφρησαν σε κινήματα και μέρες μνήμης, να περιφρουρήσει και να προφυλάξει τις πορείες και τους αγώνες της από ότι την αμαύρωνε, έδωσε την ευκαιρία για την επιστροφή ενός νέου δόγματος νόμου και τάξης με απίστευτες δηλώσεις που νομιμοποιούν το ξύλο και την κρατική βία. Ο Επενίτης Βορίδης με το τσεκούρι στους δρόμους είναι υπουργός και αυτό είναι πια cool.

Αν τα πανεπιστήμια λειτουργούσαν υποδειγματικά με την ευθύνη των πολιτικών νεολαιών κάτι τέτοιο σήμερα δεν θα μπορούσε καν να ειπωθεί. Όμως…

Ο πλανήτης σήμερα αποδέχεται απερίσκεπτα ξανά το φασισμό. Οι άνθρωποι παντού, βρίσκονται στο δρόμο με διάφορες αφορμές. Απαιτούν, αγανακτούν, συγκρούονται. Σκοτεινιά. Το φάντασμα του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς σκιάζει όλο τον πλανήτη. Η φτωχοποίηση ολόκληρων χωρών. Το αβέβαιο αύριο.

O πόλεμος μετά από δεκαετίες είναι στην καρδιά της Ευρώπης. Η περίπτωση του λάθους για μια παγκόσμια σύρραξη πιο πιθανή από ποτέ. Η Ελλάδα στη δίνη ενός απίστευτου σκανδάλου υποκλοπών, βόμβα στα θεμέλια της Δημοκρατίας που τεχνηέντως αποκρύπτεται. Η διαφαινόμενη οικονομική εξαθλίωση είναι μπροστά μας. Όπως και η απάθεια.

Τι απέμεινε από κείνο το Νοέμβρη του 1981; H φωνή της μάνας μου όταν έφευγα από το σπίτι για την πορεία: ‘’Να προσέχεις’’.

 Τι είναι σήμερα το Πολυτεχνείο; Μια εικόνα πολύτιμη και λίγο ξεθωριασμένη πια σε ένα προσωπικό εικονοστάσι ή ένας τρόπος να ανακαλύψεις μια εποχή που είχε νόημα να αγωνίζεσαι; Το Πολυτεχνείο είναι πάνω από εποχές και ευτελείς ερμηνείες. Είναι ένα σύμβολο στο οποίο πιστέψαμε και συνεχίζει να λάμπει εκεί ψηλά σαν μια φλογίτσα που που και που φέγγει σε καιρούς που σκοτάδια πυκνώνουν. Και δεν ανήκει σε κανέναν παρά μόνο σε κείνους που αγωνίστηκαν. Όλοι εμείς ζούμε απλά υπό την σκέπη του. H προσπάθεια των τελευταίων χρόνων μέσα από άρθρα και αναρτήσεις να μειωθεί η αξία του, να λιγοστέψει η κληρονομιά του είναι κομμάτι της παρακμής του τόπου και της κυριαρχίας μιας νέας ισοπεδωτικής αντίληψης για οτιδήποτε διαφέρει από ένα χυδαίο αγοραίο κυρίαρχο αφήγημα για τα πάντα.