Έλληνα όταν εμείς είχαμε «Προσωπικό αριθμό» στη Σουηδία, εσύ ακόμη έβαζες σεμεδάκι στην τηλεόραση

Είναι γνωστή στους περισσότερους η ατάκα: « Θέλεις να μάθεις πως θα είναι η Ελλάδα σε 20-30 χρόνια; Δες πως είναι σήμερα οι ΗΠΑ και η Ευρώπη…». Με αφορμή την επικείμενη αντικατάσταση του ΑΜΚΑ, ΑΦΜ και ΑΜΑ από τον Προσωπικό αριθμό, θυμήθηκα μια παλαιότερη εμπειρία στα σύνορα Σουηδίας-Δανίας.

Βρισκόμαστε στην άνοιξη του 1992. Μια χρονιά ιδιαίτερα σημαντική για την Ευρώπη και κατ΄ επέκταση για την Ελλάδα. Μια μεταβατική περίοδος ιστορικών ανακατατάξεων, αφού υπογράφεται η συνθήκη του Μάαστριχτ, καταργούνται οι δασμοί, χαλαρώνουν οι τελωνειακοί έλεγχοι κ.α.

Η Ελλάδα όμως είναι ακόμη “αρκετά πίσω”, σε σχέση με τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες στα περισσότερα θέματα, ενώ έστω και αργοπορημένα προσπαθεί μάταια να αλλάξει και να μπει στους Ευρωπαϊκούς ρυθμούς λειτουργίας…

Ταξίδι στα ξαδέλφια στη Σουηδία…

Η τουριστική μας επίσκεψή στη Σουηδία, πραγματοποιείται σε ξαδέλφια οι οποίοι ζουν σαν μετανάστες 2ης γενιάς στη μικρή πόλη Klippan, που βρίσκεται στη νότια Σουηδία και κοντά στη Δανία.

Μας προτείνουν και μια ημερήσια εκδρομή στη Δανία, για να δούμε και την Κοπεγχάγη. Μας είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση τότε, η άνεση με την οποία “κινούνταν” Σουηδοί και Δανοί ανάμεσα στις δύο χώρες. Μπαινόβγαιναν στις δύο χώρες, σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Στο επίπεδο ελέγχου των ανθρώπων, απλά δεν υπήρχε έλεγχος!

Μας φαινόταν πολύ “προχωρημένο” αφού συγκρίναμε τα αντίστοιχα καψόνια που τραβούσαμε εμείς με Βουλγαρίες, Σκόπια, με τους χρονοβόρους και ανούσιους ελέγχους στα σύνορα, για όριο συναλλάγματος, ελέγχους διαβατηρίων, βίζας κτλ.

Τρίβουμε επίσης τα μάτια μας με το επίπεδο υποδομών και οργάνωσης. Τεράστια ferry έβαζαν μέσα μέχρι και τραίνα με τις σιδηροδρομικές γραμμές πλοίου και εδάφους να ενώνονται! ( Δεν είχε ακόμη φτιαχτεί η γέφυρα που ενώνει Σουηδία-Δανία).

Επιστρέφοντας από Δανία…

Έτυχε την ημέρα της επίσκεψής μας να είναι Πρωτομαγιά και άρα υπήρχε μεγάλη κίνηση. Ο λόγος απλός! Δεν τους ενδιέφερε να κάνουν βόλτα στην άλλη χώρα, αλλά να ψωνίσουν αφορολόγητα είδη πάνω στο πλοίο, το οποίο πρέπει να έκανε τη διαδρομή Μάλμε-Κοπεγχάγη σε μόλις μία ώρα περίπου, ίσως και λιγότερο..

Στη Σουηδία αλκοόλ και τσιγάρα είναι πανάκριβα, αλλά είχαν αρκετά μειωμένη τιμή πάνω στο πλοίο λόγω φόρου και άρα συνέφερε να γίνει αυτό το πήγαινε-έλα κυρίως για τους Σουηδούς.

Αφού περάσαμε μια πολύ όμορφη μέρα στην Κοπεγχάγη με βόλτες στο εκπληκτικό πάρκο του Τίβολι, αλλά και στους εμπορικούς πεζόδρομους της πόλης, το βράδυ ήρθε η ώρα της επιστροφής στη Σουηδία.

Κατεβαίνοντας το αυτοκίνητο από το πλοίο στο λιμάνι και σε Σουηδικό έδαφος πλέον, η ουρά των αυτοκινήτων είναι μεγάλη και η ταχύτητα σημειωτόν μέχρι να βγούμε στον κεντρικό δρόμο. Τυπικά υπήρχε ένα σημείο ελέγχου από αστυνομικούς και τελωνειακούς, που όμως ουσιαστικά δεν έλεγχαν σχεδόν κανένα αυτοκίνητο. Κανένα…

Ο οδηγός ξάδελφος ποντιόφατσα, Λαζοσουηδός από το Κιλκίς, μας λέει : ” Βάζω στοίχημα ότι εμάς θα μας σταματήσουν για να μας ελέγξουν”. – ” Μα δεν ελέγχουν κανένα αυτοκίνητο, σε εμάς θα τύχει;” απαντάμε εμείς με αφέλεια. – ” Είμαστε μαυροκέφαλοι, δηλαδή μελαχρινοί και άρα ξένοι…”

Μέχρι να τελειώσει τη φράση του ο Πόντιος ξάδελφος, ο Σουηδός αστυνόμος Μπέκας απλώνει το χέρι και μας προτρέπει να πάμε στα δεξιά.. Ξάδελφε την άλλη φορά αγόρασε και κανένα λαχείο μήπως και κερδίσουμε τίποτα..

Μετά από σύντομη συνομιλία, ο αστυνομικός απομακρύνεται και πηγαίνει στο μικρό “φυλάκιο”. – “Τι έγινε βρε ξάδελφε; Μας συμπάθησε ο Σουηδός ή νομίζει ότι είμαστε Παλαιστίνιοι βομβιστές..; ” – ” Όπως σας είπα, μας σταμάτησε επειδή δεν είμαστε Σουηδοί. Αν και του έδειξα όλα μου τα χαρτιά, ότι γεννήθηκα εδώ, διατηρώ πιτσαρία, μιλώ άπταιστα Σουηδικά σαν μητρική γλώσσα, παρόλα αυτά μου ζήτησε τον προσωπικό μου αριθμό για να με ελέγξει πλήρως.”

-” Και τι είναι αυτός ο αριθμός βρε ξάδελφε;” -” Είναι ένας αριθμός που αντιστοιχεί αποκλειστικά στον καθένας μας και δείχνει τα πάντα για τη ζωή του. Ποιος είναι, που μένει, αν χρωστάει στην εφορία, αν πλήρωσε τις υποχρεώσεις του, αν είναι ασφαλισμένος, αν πέρασε ΚΤΕΟ κτλ. Τώρα που θα πάει μέσα, το κομπιούτερ θα του δείξει τα πάντα για εμένα και ότι είμαι “εντάξει” και σε μισό λεπτό φύγαμε. Ακόμη κι αν δεν θυμάμαι τον αριθμό, από τις πινακίδες του αυτοκινήτου, πάλι θα βρει τα πάντα για εμένα”.

Μέχρι να τελειώσουμε την κουβέντα μας και ακριβώς στο χρόνο που πρόβλεψε ο ξάδελφος, ο Σουηδός επέστρεψε, μας ευχαρίστησε για τη συνεργασία και μας έστειλε στο καλό.

Ακούγαμε τον ξάδελφο με ανοιχτό στόμα… Κωδικοί προσωπικοί αριθμοί, κομπιούτερ on line, άμεση διασταύρωση και έλεγχος πληροφοριών και προσωπικής ζωής σε μισό λεπτό της ώρας. Μας φαινόταν τόσο εξωπραγματικά όλα αυτά εκείνα τα χρόνια.

Τότε το 1992 σε μια Ελλάδα που χρησιμοποιούσε ακόμη γραφομηχανές και telex και οι υπολογιστές ήταν κάτι τεράστια μπαούλα με ασπρόμαυρη οθόνη… Τότε που ακόμη δε γνωρίζαμε ακόμη τι είναι το μόντεμ και το διαδίκτυο. Σε μια Ελλάδα που τα αεροπορικά εισιτήρια ήταν ακόμη χειρόγραφα και τόσα άλλα τριτοκοσμικά, όπως οι πινακίδες με την απαγόρευση του πτύειν και του ουρείν σε κλειστούς χώρους!

Όπως είπε χαριτολογώντας και κάποιος φίλος: « Ήμασταν τόσο «χωριάτες», αγνοί, λαϊκοί και αθώοι που οι μανάδες μας έβαζαν ακόμη σεμεδάκια στις ογκώδεις τηλεοράσεις…»! Τότε που ο «Μεγάλος αδελφός» ήταν ο γείτονας… Το ένιωθες όταν περνούσες και έβλεπες να κουνιούνται οι κουρτίνες από το σπίτι του, ή καταλάβαινες ότι σε κοιτά κουτσομπολίστικα από το «μάτι» της εξώπορτας…

Καλώς ήλθατε στο ψηφιακό μέλλον…

Από τότε πολλά άλλαξαν και εδώ μέχρι σήμερα… Άλλοι λένε πως η ψηφιακή ζωή είναι για το καλό όλων, αφού θα μας διευκολύνει αλλά και θα υπάρχει έλεγχος των παρανόμων. Ή αντίθετες φωνές λένε πως ο “Μεγάλος Αδελφός” θα ελέγχει κάθε κίνηση της ζωής μας, συντρίβοντας κάθε έννοια ελευθερίας…

Ότι κι αν συμβαίνει, η ουσία είναι πως στα ουσιαστικά θέματα δεν μπορέσαμε να γίνουμε Σουηδία. Καταφέραμε βέβαια να έχουμε τον προσωπικό αριθμό έστω και με 30 χρόνια καθυστέρηση, η τηλεόραση έγινε plasma, το μόντεμ έγινε «δρομολογητής», οι υπολογιστές μικροί, έγχρωμοι και πιο «έξυπνοι».

Μα κυρίως έφυγε το σεμεδάκι… Για πάντα…

Μαζί και μια Ελλάδα «χωριάτισσα», πρωτόγονη αλλά και τόσο αθώα…