Ένα ταξίδι στη μετασοβιετική Ουκρανία

του Γιάννη Κουζηνού

To 1994, τρία  χρόνια δηλαδή μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, είχα την τύχη να κάνω ένα πέρασμα από την Οδησσό της Ουκρανίας. Το ονομάζω τύχη αφοί είχα την ευκαιρία να θαυμάσω μέρος του “κόκκινου στόλου”, την θαυμάσια αρχοντική αρχιτεκτονική της πόλης και πάνω από όλα, σαν γνήσιος σινεφίλ, τις περίφημες σκάλες της Οδησσού όπου ο Σεργκέι Αϊζενστάιν γύρισε την περίφημη σκηνή ανθολογίας για την κλασική του πλέον ταινία “Θωρηκτό Ποτέμκιν”.

Και δυστυχώς η συλλογή θετικών εμπειριών σταμάτα σε αυτά που προανέφερα, καθώς η σχεδόν 24ωρη βόλτα μου στην πόλη ήταν σίγουρα εμπειρία άλλα όχι από εκείνες που θα θυμάμαι σαν γλυκιά ανάμνηση.

19 χρόνων τότε και με άγνοια πολλών πραγμάτων, συμπεριλαμβανομένου και του κινδύνου, έκανα τα πρώτα βήματα στην πόλη, από το λιμάνι, μόνος, κατά τις 9 το βράδυ. Χωρίς κινητά τότε, δεν έχω ιδέα πώς αλλά είχαμε δώσει ραντεβού κάπου με την παρέα μου που είχε αναχωρήσει από το πλοίο νωρίτερα. Το πρώτο καλωσόρισμα ήρθε λίγα μέτρα μετά την έξοδό μου. Νεαρή ξανθιά που φορούσε γούνα (αληθινή όχι οικολογική ) πετάχτηκε από παρκαρισμένο αυτοκίνητο ακολουθούμενη από κυρία μεγάλης ηλικίας και στα δυο βήματα απόσταση άνοιξε την γούνα της προσφέροντας μου απλόχερα την θέα του γυμνού της κορμιού. Θέλεις παρέα; άκουσα την ηλικιωμένη γυναίκα να μου λέει με σπαστά ελληνικά ξαφνιάζοντάς με όχι με την πρόταση άλλα με τα ελληνικά της. Όχι, απάντησα λίγο αμήχανα και τελείως αδέξια, με περιμένουν οι φίλοι μου. Για να πάρω την πληρωμένη σχεδόν θυμωμένη απάντηση από την ηλικιωμένη ως το πρώτο καλωσόρισμα στην Οδησσό. Τους φίλους σου; Τι είσαι πούστης; Η κύρια δεν έμαθε ποτέ εάν είμαι η όχι αφού δεν της απάντησα και ανοίγοντας το βήμα μου συνέχισα την αναζήτηση της παρέας μου. Ο μαγικός τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι καταφέρναμε να συναντηθούμε και προ κινητών ευτυχώς λειτούργησε και στην Ουκρανία και αφοί βρεθήκαμε (αντροπαρέαέα πέντε ατόμων) κάναμε την πρώτη μας στάση σε ένα “λίκνο του πολιτισμού”, όπως το βλέπαμε στα 19 μας χρόνια, ένα ανοιχτό Club στα πρότυπα των καλοκαιρινών discotheque στην Ελλάδα της δεκαετίας του 80. Τα δολάρια που είχαμε στην τσέπη μας, μέσα σε σε λίγη ώρα, μας έκαναν το επίκεντρο όλου του Club αφού με ελάχιστα (για εμάς) από αυτά, δύο ή τρία αν θυμάμαι καλά, πήραμε σαμπάνια στο τραπέζι μας αλλά και τραβήξαμε και την προσοχή 20 και πλέον κοριτσιών που είτε ήθελαν κέρασμα είτε πρόσφεραν την “συντροφιά” τους. Εδώ σας παρακαλώ, καλόπιστα, να με πιστέψετε (και μην μου κάνετε την ίδια ερώτηση της κύριας στην είσοδο του λιμανιού) ότι αντιστάθηκα στον πειρασμό και συνέχισα διασκεδάζοντας, πίνοντας το πότο μου και ακούγοντας μουσική. Καθώς περνούσε η ώρα και λόγω του ποτού χρειάστηκε να αναζητήσουμε το W.C. αλλά με μεγάλη μας έκπληξη διαπιστώσαμε ότι δεν διαθέτει το Club. Αφού ρωτήσαμε τους σερβιτόρους μας ενημέρωσαν ότι μπορούμε να πάμε στον περίβολο πίσω. Τρεις από εμάς, μαζί και εγώ, βγήκαμε έξω, στο πίσω μέρος που ήταν σχετικά σκοτεινό, και ξεκινήσαμε το..έργο για το οποίο βρεθήκαμε εκεί.Δέκα άντρες εμφανίστηκαν, τότε, από το πουθενά κρατώντας μαχαιριά και ο ένας μιλώντας αγγλικά με απειλητική φωνή μας ρώτησε τι κάνουμε! Οι τρομοκρατημένες εξηγήσεις που του δώσαμε φυσικά τον άφησαν αδιάφορο και μας είπε ότι διαρπάξαμε αδίκημα και πρέπει να πληρώσουμε. Ευτυχώς το τίμημα που ζητούσε για να ξεχάσει την παρανομία μας ήταν 5 δολάρια από τον καθένα μας. Και αφού μας άφησαν έκπληκτους γιατί δεν μας πήραν όλα τα χρήματα, πήραν τα 15 δολάρια και εξαφανίστηκαν. Μετά φυσικά καταλάβαμε ότι έτσι λειτουργούσε το σύστημα “ταΐζοντας” και το Club αλλά και την συμμορία του W.C.!

Kοντά στα ξημερώματα πια, τρεις από την παρέα, μην μπορώντας να αντισταθούν στον πειρασμό, αποφάσισαν να ακολουθήσουν τις Ουκρανές σειρήνες στο κάλεσμα τους για ιδιωτική “περιποίηση”.  Κάτι που αργότερα θα αποδεικνυόταν μια όχι και τόσο ευχάριστη εμπειρία. Εγώ με τον άλλο φίλο αποφασίσαμε να γυρίσουμε στο πλοίο, αλλά στην είσοδο πια του λιμανιού, μας περίμενε ένα ακόμα δείγμα φιλοξενίας της μετασοβιετικής Ουκρανιας. Ένστολος στρατιωτικός φύλακας της εισόδου του λιμανιού, κάνοντας μας νόημα με το ελεύθερο του χέρι (στο άλλο κρατούσε το Καλάσνικοφ που ήταν περασμένο στον ώμο του), μας έκλεισε τον δρόμο και μας ζήτησε τα διαβατήριά μας. Του τα δώσαμε και αφού τα κοίταξε για λίγο έκανε μια κίνηση την οποία αρχικά ούτε εγώ ούτε ο φίλος μου καταλάβαμε. Είδα τον φρουρό να ξεκρεμάει το όπλο του να οπλίζει και να το στρέφει καταπάνω μας! Βγάλαμε τα χρήματα μας, με ταχύτητα cartoon, και του τα προσφέραμε ψελλίζοντας take it, take it! Ψύχραιμος ο κύριος, σαν να διάλεγε γλύκισμα από δίσκο, πήρε μόνο 5 δολάρια από μένα και 5 από τον φίλο μου. Τελικά μάλλον αυτή ήταν η ταρίφα, σε έκλεβαν χωρίς να σε γδύνουν.

Την επόμενη μέρα, στον απογευματινό μας καφέ, οι άλλοι τρεις φίλοι μας διηγήθηκαν την εμπειρία τους στον κόσμο της ουκρανικής πορνείας. Αφού πρώτα συμφώνησαν στην τιμή, η οποία ήταν απίστευτα χαμηλή για τα ελληνικά πάντα δεδομένα, τα κορίτσια σταμάτησαν ένα τυχαίο αυτοκίνητο στο δρόμο και κάνοντας μια μικρή διαπραγμάτευση ο οδηγός δέχτηκε για λίγα δολάρια να τους μεταφέρει στον προορισμό τους. Η δεύτερη έκπληξη ήρθε όταν διαπίστωσαν ότι ο χώρος του “έρωτα” δεν ήταν κάποιο πανδοχείο της μιαs νύχτας αλλά ένα σπίτι μιας οικογένειας με την οποία προφανώς τα κορίτσια είχαν συμφωνία. Το ζευγάρι που έμενε στο σπίτι σηκώθηκε από το κρεβάτι, άλλαξε σεντόνια και “βόλεψε” το ένα ζευγάρι εραστών. Τους άλλους δυο σε ένα μονό κρεβάτι σε ένα άλλο δωμάτιο και το τρίτο ζευγάρι τακτοποιήθηκε στρωματσάδα στην κουζίνα! Τους ιδιοκτήτες δεν τους ξαναείδαν αφού αποσύρθηκαν διακριτικά από το ίδιο τους το σπίτι, από το ίδιο τους το κρεβάτι, με αντάλλαγμα λίγες μέρες οικονομικής επιβίωσης. Μια βραδιά πληρωμένου έρωτα εξελίχθηκε για τους φίλους μου σε ένα ταξίδι στον κόσμο της απόλυτης εξαθλίωσης.

Βυθισμένος στις σκέψεις μου και πραγματικά σοκαρισμένος, αρχικά σχεδόν δεν άκουσα ένα αγόρι περίπου 8 χρόνων που με σπαστά αγγλικά μου ζητούσε χρήματα. Επηρεασμένος με όσα είχα ζήσει και ακούσει έως τώρα έβγαλα 20 δολάρια και τα έδωσα στο παιδί. Το αγοράκι έμεινε για κάποιες στιγμές σαστισμένο και πετώντας ένα γρήγορο thank you έφυγε τρέχοντας. Την ίδια ακριβώς στιγμή άκουσα μια γυναικεία φωνή να φωνάζει εεεε εεεε mister. Κοίταξα προς τα πάνω, από όπου ερχόταν η φωνη, και ειδα μια γυναικα, γυρω στα 40 στο μπαλκόνι της που κρατούσε ένα χαλί. Με σπαστά αγγλικά μου είπε ακριβώς αυτήν την φράση που θα θυμάμαι πάντα: “you give me 20 dollars you fuck me 5 times”. Μία νοικοκυρά που τίναζε το χαλί της πρόσφερε τον εαυτό της 5 φόρες για 20 δολάρια! Αυτή ήταν η τελευταία μου εμπειρία στην μετασοβιετική Ουκρανία. Το ίδιο βράδυ αναχωρήσαμε για την Κωστάντζα της Ρουμανίας. Γράφω αυτό το κείμενο όχι με αφορμή τα τελευταία δραματικά γεγονότα στην Ουκρανία, αφού έτσι κι αλλιώς έχουν περάσει 20 χρόνια και σίγουρα πολλά από αυτά που έζησα να μην ισχύουν πια ή μπορεί να είναι και χειρότερα. Εγώ απλά δεν το γνωρίζω. Γράφω αυτό το κείμενο γιατί οι πρώτες σκέψεις μου τότε για την κατάσταση που συνάντησα στην Ουκρανία ήταν ότι όλα αυτά οφείλονται στο βίαιο πέρασμα από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό που έφερε τον κόσμο σε αυτήν την άθλια κατάσταση.

20 χρόνια μετά, ερχόμενος να ζήσω στην Βενεζουέλα ελέω έρωτος, συνάντησα πανομοιότυπες καταστάσεις, αν όχι πιο σκληρές, καθώς εδώ δεν σου παίρνουν μόνο 5 δολάρια αλλά σου αφαιρούν την ζωή για πολύ λιγότερα. Έχω φτάσει στο σημείο πια να πιστεύω ότι στην Ουκρανία δεν έφταιγε η μετάβαση από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό άλλα η μεταστροφή του σοσιαλισμού από αγνή επανάσταση που ήταν ίσως αρχικά σε ένα βαθιά διεφθαρμένο και γαντζωμένο στην εξουσία καθεστώς. Στους Ουκρανούς, το 1994, συνάντησα τα κατάλοιπα συνηθειών ενός λαού που προσπαθούσε να επιβιώσει για χρόνια. Tα τελευταία χρονιά της Σοβιετικής Ένωσης που κατέρρευσε, αφού πρόδωσε πρώτα τον ίδιο της τον εαυτό και τον λαό που υπηρετούσε. Όπως ακριβώς και στην Βενεζουέλα των ήμερων μας.

Δεν υπερασπίζομαι σε καμία περίπτωση το καπιταλιστικό σύστημα και συμφωνώ απολυτά με τον Νίκο Μπογιόπουλο όταν γράφει “Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε”. Απλά θέλω να συμπληρώσω “Είναι και ο σοσιαλισμός όταν γίνεται καθεστώς ηλίθιε”.

Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.