Έναν αιώνα μετά…

της Ειρήνης Περπερίδου

Εκατό χρόνια συμπληρώθηκαν από τον εκτοπισμό και το θάνατο 1.500.000 Αρμενίων πολιτών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1915-2015) στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η τότε κυβέρνηση των Νεότουρκων, η παντοδύναμη τριανδρία, που είχε ανέλαβε και πάλι την εξουσία το 1913 συνάχθηκε με τις «Κεντρικές Δυνάμεις» και απομονωμένοι προχώρησαν στην «εκκαθάριση» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ημερομηνία ορόσημο για την έναρξη της Αρμένικης Γενοκτονίας θωρείται συμβατικά η 24η Απριλίου του 1915 κατά την οποία η ηγεσία, τόσο πολιτική όσο και πνευματική, της Αρμένικης Κοινότητας της Κωνσταντινούπολης φυλακίστηκε και εκατοντάδες Αρμένιοι εξαφανίστηκαν και απαγχονίστηκαν.

Όμως δεν ήταν η μόνη άγρια επίθεση των Νεότουρκων καθώς σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες πολλοί καήκαν ζωντανοί με τις οικογένειες τους μέσα στα σπίτια τους, άλλοι εξοντώθηκαν στις πορείες θανάτου προς την έρημο της Συρίας και όσο επέζησαν έφεραν στην υπόλοιπη ζωή τους το βαρύ φορτίο των αναμνήσεων και δικαίωσης. Το γεγονός αυτό ήταν μόνο η αρχή για μια σειρά απάνθρωπων πράξεων για τον αφανισμό μιας ενεργής, επιφανείσας και ακμάζουσας κοινότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πέραν όμως από αυτό το φρικιαστικό γεγονός στο πέρας της ιστορίας μαρτυρούνται και καταγράφονται παρόμοια περιστατικά τις χρονικές περιόδους του 1894,1895,1896,1909 και 1920-1930. Σύμφωνα με το Κέντρο Μελετών για το Ολοκαύτωμα και τη γενοκτονία του Πανεπιστημίου της Μινεσότα ο αρμένικος πληθυσμός πριν την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δηλαδή το 1914, ανερχόταν 2.133.190 οκτώ χρόνια αργότερα το 1922 ο αριθμός των Αρμενίων έφτανε μόλις τους 387.800.

«Γενοκτονία ορίζεται ως η σκόπιμη θανάτωση ατόμων που ανήκουν σε μια συγκεκριμένη φυλετική, πολιτική ή πολιτισμική ομάδα, με τη πρόθεση των δολοφόνων να την αφανίσουν». Εκτός από την Αρμενία, άλλες 23 χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας έχουν αναγνωρίσει τη γενοκτονία κατά των Αρμενίων. Επισήμως υιοθέτησε φέτος το κράτος της Γερμανίας τον όρο της «γενοκτονίας» των Αρμενίων, το οποίο μέχρι πρότινος χρησιμοποιούσε άλλους όρους όπως «αφανισμός», «διωγμός» και «σφαγή», δίνοντας έτσι μια άλλη διάσταση στο ιστορικό γεγονός. Παρά τις συνεχείς και χρόνιες προσπάθειες της αρμένικης κοινότητας οι Η.Π.Α, αποφεύγουν να κάνουν χρήση του όρου «γενοκτονία», ο οποίος φέρει βαρύ πολιτικό φορτίο. Εκφράζουν όμως τη στήριξη του αρμένικου λαού δια στόματος Μπαράκ Ομπάμα. Το τουρκικό κράτος εξέφρασε τα συλλυπητήρια στους απογόνους των θυμάτων του για τις απάνθρωπες δολοφονίες αρνούμενο δεικτικά τον όρο γενοκτονία και εκφράζοντας έντονες αντιρρήσεις τόσο για το χαρακτηρισμό όσο και για τη χρήση του όρου αυτού από τη διεθνή κοινότητα, καθώς επισημαίνει ότι οι δολοφονίες έγιναν στη διάρκεια του πολέμου, χωρίς να υπάρξει στοχοποίηση της αρμένικης κοινότητας.

Πλήθος πολιτικών ηγετών βρέθηκαν στη πρωτεύουσα της Αρμενίας, το Ερεβάν, για να τιμήσουν τις εκδηλώσεις μνήμης μεταξύ αυτών η πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλ. Πούτιν και ο πρόεδρος της Γαλλίας Φ. Ολάντ. Μεγάλη ήταν η κινητοποίηση των αρμένικων κοινοτήτων της διασποράς με έντονη παρουσία, τελετές και δράσεις αυτή την εβδομάδα αποφάσισαν να τιμήσουν την μνήμη των προγόνων τους.

Η πολυπληθής και ενεργή αρμένικη κοινότητα της Θεσσαλονίκης δημιούργησε και φέτος ένα αξιόλογο πρόγραμμα εκδηλώσεων και δράσεων, του οποίου ο παλμός χτυπούσε στο κέντρο της πόλης-στη πλατεία Αριστοτέλους, όπου φιλοξενούνταν από της 20/04 μέχρι και της 20/04 το «περίπτερο αρμένικης νεολαίας» με σκοπό την ευρεία ενημέρωση των πολιτών της Θεσσαλονίκης για την γενοκτονία των προγόνων τους, τη διατήρηση της μνήμης και την ευαισθητοποίηση του κόσμου για θέματα απτόμενα των γενοκτονιών εν γένει. Μεγάλη και σημαντική ήταν η συνεισφορά της αρμένικης νεολαίας, η οποία συνέβαλε στη πραγμάτωση των εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων.

Το πρόγραμμα της τρέχουσας εβδομάδας στο πλαίσιο της επετείου περιλάμβανε: 19/04/2015:Ποδηλατοπορεία. 22/04/2015:Μουσική Εκδήλωση. 23/04/2015:Ζωντανή Μετάδοση της συναυλίας των System of a Down από το Ερεβάν της Αρμενίας. 24/04/2015:Πορεία διαμαρτυρίας προς το Τούρκικο Προξενείο. 25/04/2015:Επίσκεψη μαθητών του αρμένικου σχολείου της Θεσσαλονίκης στο περίπτερο της αρμένικης νεολαίας. 26/04/2015: -Κεντρική πολιτική εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με κεντρικό ομιλητή το Τούρκο εκδότη Ragip Zarakolu με θέμα «Αρμένικη Γενοκτονία: Η προσέγγιση της τουρκικής κοινωνίας προς την αναγνώριση της» στις 11:30 π.μ. -Κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο του Γ’ Σ. Στρατού εις μνήμην των 1.500.000 θυμάτων στις 1:30 π.μ.