Ένας τίτλος μεγάλης ευθύνης

Έχουν συμπληρωθεί 2 εικοσιτετράωρα πια από την ανάδειξη της Θεσσαλονίκης σε Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014. Ένα Σαββατοκύριακο παροξυσμού, γεμάτο συγχαρητήρια και περηφάνια, ένα κύμα ενθουσιασμού που κατέκλυσε τα ΜΜΕ, τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και τις παρέες εκεί έξω στη βραδινή έξοδο του Σαββάτου. Η αρχή της νέας εβδομάδας πρέπει να σημάνει το τέλος των πανηγυρισμών, οι οποίοι με τη σειρά τους να δώσουν τη θέση τους στην ευθύνη και τον προβληματισμό. Χρειάζεται μεγάλη συλλογική προσπάθεια για να αλλάξουν τα δεδομένα στην πόλη που σήμερα την καθιστούν ανάξια του τίτλου που κέρδισε.

Δε γνωρίζουμε ακόμη το ακριβές περιεχόμενο του φακέλου της επιτυχημένης διεκδίκησης. Ο απλός παρατηρητής έχει στη διάθεσή του μόνο ένα γενικολόγο πλαίσιο που βρίσκεται αναρτημένο στην ιστοσελίδα της υποψηφιότητας. Μακάρι να υπάρχει ένα πραγματικό σχέδιο ή έστω η σκέψη για ένα τέτοιο… Διότι σήμερα η νεολαία έχει το ρόλο του κομπάρσου πολυτελείας στην πόλη.

Πράγματι, οι νέοι είναι πολυάριθμοι στη Θεσσαλονίκη, ειδικά ως ποσοστό επί του συνολικού πληθυσμού ο αριθμός είναι σπάνιος για οποιαδήποτε ελληνική ή ακόμη και ξένη πόλη. Πώς όμως συμμετέχουν οι νέοι άνθρωποι στην καθημερινότητα της πόλης; Γεμίζοντας τα καφέ, τα μπαρ και βολτάροντας στους δρόμους της. Τα πανεπιστήμια ήταν μέχρι πρότινος πλήρως αποκομμένα από τον αστικό ιστό, κάτι που φάνηκε να αλλάζει κάπως τον τελευταίο χρόνο. Αλλά ήρθαν οι αψιμαχίες για το νέο νόμο ώστε να νεκρώσουν και πάλι τα πανεπιστήμια. Ο εθελοντισμός μέσω διάφορων ομάδων (Sfina, Η Θεσσαλονίκη Αλλιώς, Why Not κ.α.) σε συνδυασμό με την ενεργό συμμετοχή των ίδιων ανθρώπων στις πρόσφατες Μπιενάλε και στα Δημήτρια έφερε πρόσκαιρα τους νέους στο προσκήνιο, αφαιρώντας από την πόλη κάποια από τα στρώματα μιζέριας και εσωστρέφειας που την κάλυπταν. Όμως η συγκεκριμένη εξέλιξη ήταν απλά και μόνο μία ελπιδοφόρα σπίθα που μέσα στην κρίση που σαρώνει τα πάντα ήδη τρεμοπαίζει και δυστυχώς μπορεί εύκολα να σβήσει.

Επί της ουσίας, οι νέοι της πόλης δεν παράγουν. Ελάχιστοι είναι αυτοί που το κάνουν, μια και δεν υπάρχουν οι ευκαιρίες και οι συνθήκες που θα τους το επιτρέψουν. Οι φοιτητές μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους αναχωρούν είτε για τις ιδιαίτερες πατρίδες τους είτε προς αναζήτηση ευκαιριών και ονείρων στην όχι… “χαμηλοτάβανη” Αθήνα. Η Θεσσαλονίκη επί σειρά ετών βολεύτηκε και έβρασε στο ζουμί της ως αδικημένη δεύτερη, φτωχός συγγενής της πρωτεύουσας. Έδιωξε σε νεαρή ηλικία μερικές από τις σπουδαιότερες μονάδες της σε διάφορους τομείς (πολιτισμό, επιστήμη, αθλητισμό κτλ.), αφού δεν μπόρεσε ποτέ να τους προσφέρει όλα τα εχέγγυα για να εκπληρώσουν τις φιλοδοξίες τους.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και σήμερα, ενισχυμένο από την Κρίση. Κοιτάξτε γύρω σας με ειλικρίνεια. Τους φίλους και τους γνωστούς σας, εργαζόμενους και ανέργους. Η σκέψη φυγής από τη Θεσσαλονίκη ανήκει στις προτεραιότητές τους και μάλιστα με εισιτήριο χωρίς επιστροφή. Γιατί; Επειδή η πόλη τους έχει συνηθίσει σε όρια στα όνειρά τους. Σε έναν γελοίο ανταγωνισμό και σε μία σπάνια καχυποψία σε καθετί νέο και πρωτοποριακό. Επειδή είναι μία πόλη με γερασμένη ψυχή, η οποία έχει οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να εξασφαλίζει την ευημερία των αστών της.

Προκειμένου να αποτελέσει η Θεσσαλονίκη πραγματικό σημείο αναφοράς, σε ευρωπαϊκό μάλιστα επίπεδο, για τη νεολαία, οφείλει να μπορεί να δώσει πειστικές απαντήσεις σε τρία καυτά ερωτήματα:

-Κατέχουν νέοι άνθρωποι επιτελικές θέσεις;

-Δραστηριοποιούνται νέοι επιχειρηματίες στην πόλη;

-Ποιο είναι το ποσοστό ανεργίας στους νέους και ποιο το ποσοστό των φοιτητών που παραμένουν στην πόλη για να εργαστούν υπό άλλο ρόλο πέραν του σερβιτόρου;

Μέσα στους κλυδωνισμούς της κρίσης η πόλη μπορεί να στηθεί σε άλλη βάση, με άλλη λογική. Να γίνει ελκυστική στο πιο ισχυρό της κεφάλαιο, το οποίο σήμερα τελεί εν υπνώσει, τους νέους. Τους νέους από 15 μέχρι 30 ετών. Να τους επιτρέψει να έχουν ευρύτερο αντίκτυπο στη ζωή της πόλης και όχι μόνο στη βιομηχανία της νύχτας της… Εκτός αν αυτή είναι η πόλη που θέλουμε…

Τα δύο χρόνια που ακολουθούν, ένα εκ των οποίων είναι το ορόσημο του 2012, πρέπει να αξιοποιηθούν από τις αρχές, αλλά και από τους πολίτες, με υψηλό αίσθημα ευθύνης, ώστε να χαραχθεί η κατάλληλη στρατηγική σε όλα τα επίπεδα που θα καταστήσει τους νέους σημεία αναφοράς για τη Θεσσαλονίκη. Το παράδειγμα της Βιέννης, ας πούμε, μπορεί να λειτουργήσει ως οδηγός. Μία πόλη που αναγεννήθηκε με σημαία της τους νέους δημιουργούς. Απαιτείται προσπάθεια κι ένα ευρύ πλαίσιο που να μην περιορίζεται σε πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις. Ο τίτλος αυτός για το 2014 αποτελεί ένα σπουδαίο στοίχημα για τη μελλοντική πορεία της πόλης συνολικά και μόνο ως τέτοιο μπορεί να αντιμετωπιστεί. Αν συμβεί αυτό, τότε και μόνο τότε θα υπάρχει λόγος για να πανηγυρίσουμε. Προς το παρόν πρέπει να ευχαριστήσουμε την ομάδα διεκδίκησης που προσφέρουν στην πόλη την αφορμή να βγάλει τους νέους στο προσκήνιο. Ας μην την αφήσουμε να πάει χαμένη κατά την προσφιλή μας συνήθεια του παρελθόντος (βλ. Πολιτιστική Πρωτεύουσα)…