Επένδυση αλά ελληνικά

Κι όµως υπάρχει χώρος για αισιοδοξία. Αναρρώνοντας από την έκρηξη της καταναλωτικής φούσκας µπορούµε να δώσουµε ένα χαστούκι στην κρίση και να γίνουµε οι ενδιάµεσοι των ροών, ανθρώπων, κεφαλαίων, ενέργειας και εµπορευµάτων για την Ευρώπη. Θέλουµε;

Κι όµως, η χώρα µας έχει πόρους. Πέρα από χρέος που συσσώρευσε, πέρα από τις διαρθρωτικές αδυναµίες που ανέδειξε. Πόρους φυσικούς, πόρους ανθρώπινους, πόρους κοινωνικούς και πολιτισµικούς, τεχνολογικά επιτεύγµατα.

Κι όµως, η ελληνική κοινωνία έχει οικονοµικό µέλλον! Παρά το «αµαρτωλό» παρελθόν, τη σπατάλη των ευκαιριών και τη διασπάθιση των πόρων. Παρά το αδιέξοδο παρόν, την ανεξέλεγκτη ύφεση και τις βαθύνουσες κοινωνικές ανισορροπίες.

Κι όµως, η Ελλάδα µπορεί να παράγει! Σε πείσµα της µυωπικής συµπεριφοράς του εγχώριου παρασιτικού κεφαλαίου. Σε πείσµα της αναντίκρυστης καταναλωτικής φούσκας και της εισαγωγικής µέθης.

Γιατί να είµαστε αισιόδοξοι;

Αφενός λόγω της γεωστρατηγικής θέσης µας, ιδιαίτερης πολιτικής και εµπορικής σηµασίας. Αφετέρου, η χώρα µας βρίθει από πολυδιάστατες ποικιλίες, γεωµορφολογικές, εθνολογικές, πολιτισµικές, ιστορικές, ποικιλίες παραγωγικής παράδοσης και τεχνοτροπίας. Ποικιλίες που παράγουν ποιότητες, πολλές και ιδιαίτερες. Αυτή είναι η βασική µας κληρονοµιά. Αυτό είναι που κάνει τούτο τον τόπο τόσο µοναδικό: τόσες πολλές ποικιλίες σε τόσο µικρό χώρο.

Η τραγικότητα της ιστορίας µας συνίσταται στο ότι οι γενεσιουργές αιτίες των απειλών µας προσδιορίζονται σε σχέση µε τα δύο βασικά συγκριτικά µας πλεονεκτήµατα. Είναι ακριβώς η γεωπολιτική µας θέση που µας καθόρισε στο περιθώριο της καπιταλιστικής ανάπτυξης, αναπτύσσοντας παρασιτικές συµπεριφορές και εµπλέκοντάς µας σε αέναες συγκρούσεις. Είναι ακριβώς αυτή η απρόσµενη ποικιλοµορφία που κάνει απαγορευτική την όποια σκέψη για οικονοµίες κλίµακας: για να είναι φθηνή η ελληνική παραγωγή πρέπει να µαζικοποιηθεί. ∆εδοµένου του στενού χώρου, αυτή η µαζικοποίηση θα σήµαινε την θυσία των ποικιλιών µας. Θα ήταν µάταιο και συνάµα εγκληµατικό απέναντι στην ιστορία και στην προοπτική µας.

Στην Ελλάδα δεν έλαχε να παράξει πολύ και φθηνά – η µοίρα της είναι να προσφέρει ποιοτική διαφοροποίηση. Εµείς δεν γνωρίζουµε τη σιγουριά της κοινωνικοοικονοµικής και πολιτικής ηρεµίας – είµαστε οι θιασώτες της ιστορίας και των συγκρούσεών της. Μπορούµε να είµαστε οι ενδιάµεσοι των ροών, ανθρώπων, κεφαλαίων, ενέργειας και εµπορευµάτων, ένα «κέντρο logistics» για την Ευρώπη.

Όµως για να γίνουν όλα αυτά πραγµατικότητα απαιτούνται δύο πράγµατα: πρώτα όραµα, σχέδιο και αποτελεσµατικότητα και µετά κεφαλαιακοί πόροι. Προσοχή: η σειρά έχει σηµασία, γιατί κάθε εισροή κεφαλαίου δεν συνιστά αναγκαστικά παραγωγική επένδυση. Το χρηµατοπιστωτικό κεφάλαιο, συσσωρευµένο ή περιστασιακά ευρισκόµενο σε αυτήν τη µορφή, κινείται ανά τον κόσµο µε σκοπό τη µεγιστοποίηση της κερδοφορίας του. Για να το πετύχει αυτό επιλέγει δύο κατά βάση εναλλακτικές: από τη µια βραχυπρόθεσµου προσανατολισµού τοποθετήσεις, σε άυλους τίτλους ή σε χειροπιαστές αξίες, προκειµένου να κερδοσκοπήσει µέσα από την εκµετάλλευση της αλλαγής της ανταλλακτικής αξίας. Από την άλλη, µεσο-, µακροπρόθεσµου προσανατολισµού τοποθετήσεις σε µέσα παραγωγής, µέσω της άµεσης εξαγοράς τους ή µέσω της έµµεσης ενίσχυσης του ντόπιου χρηµατοπιστωτικού συστήµατος.

Ζητούµενο είναι το δεύτερο, καθώς η έννοια της «ιδιωτικοποίησης» δεν ταυτίζεται αναγκαστικά µε αυτήν της παραγωγικής επένδυσης. Ζητούµενο είναι περαιτέρω η κοινωνικοοικονοµική ανάπτυξη και αυτή δεν διασφαλίζεται απλώς και µόνο από την επενδυτική δραστηριότητα, ακόµη και αν έχει παραγωγικό χαρακτήρα. Στην αξιολόγηση της συνολικής καθαρής απόδοσης πρέπει να συνυπολογισθούν τα κοινωνικά κόστη και οφέλη, καθώς και τα κόστη ευκαιρίας, δηλαδή όποιες πιθανές επιλογές αναιρούνται ακριβώς λόγω της συγκεκριµένης επενδυτικής δραστηριότητας.

Προκειµένου όµως να πεισθεί το διεθνές, υπερσυσσωρευµένο χρηµατοπιστωτικό κεφάλαιο να «εξιλεωθεί» εµπλεκόµενο στις δυσκολίες και στο ρίσκο της παραγωγικής δραστηριότητας, που πέρα από τη µεσο- µακροπρόθεσµη επίτευξη κέρδους θα έχει ένα θετικό ισοζύγιο συνολικής, κοινωνικής απόδοσης, προαπαιτείται όπως σηµειώσαµε όραµα, σχέδιο και αποτελεσµατικότητα. Απαιτείται µια συνδυαστική πολιτική ισορροπηµένων ευκαιριών, αποτελεσµατική δηµόσια διοίκηση, έλεγχος και σχεδιασµός των κατάλληλων φορολογικών και λοιπών κινήτρων, ανάπτυξη των υποδοµών – µεταφορές, ενέργεια, δοµές ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναµικού – µελέτη και ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτηµάτων, καθώς µια διεθνής συνεργασία στην κατεύθυνση της δηµοκρατικά νοµιµοποιηµένης χειραγώγησης της αναντίκρυστης, ανατροφοδοτούµενης κερδοφορίας του χρηµατοπιστωτικού κεφαλαίου.

Η χώρα βρίθει από αυταπόδεικτες ευκαιρίες:

• Σε κλάδους όπου η ιστορική παράδοση κατέστησε την ελληνική οικονοµική δραστηριότητα κυρίαρχη, όπως η ναυτιλία.

• Σε παραγωγές και υπηρεσίες που η γεωµορφολογία της χώρας, οι κλιµατολογικές συνθήκες και η παράδοση έχουν προσδώσει αναγνωρισµένα χαρίσµατα: στην αγροτική παραγωγή, στην αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, στην ανάπτυξη διαµετακοµιστικών υπηρεσιών δεδοµένης της γεωγραφικής θέσης και στην ποιοτική, ισόρροπη τουριστική αξιοποίηση του όλου της Ελλάδας.

• Στην ανάπτυξη της µεταποίησης και της βιοµηχανίας που συνδυάζεται και αναδεικνύει τα παραπάνω.

• Στη γνώση και στην τεχνολογία, στην «εξαγωγή» υπηρεσιών παιδείας και έρευνας, σε τοµείς που συνάδουν τόσο µε το µοναδικό ιστορικό και γεωµορφολογικό υπόβαθρο της περιοχής µας, όσο και µε τις νέες ερευνητικές και γνωστικές αναζητήσεις.

Μπορούµε να ξαναστήσουµε ένα νέο, σύγχρονο και απαλλαγµένο από λάθη του παρελθόντος συνεταιριστικό κίνηµα, ένα κίνηµα δικτυώσεων και συνεργασιών, παραδειγµατιζόµενοι από διεθνείς πετυχηµένες πρακτικές. Αλλιώς είναι δύσκολο να ενσαρκωθεί η πληθώρα των ξεχωριστών ποιοτήτων µας σε ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες και να προωθηθεί στην παγκόσµια κοινωνία.

Μπορούµε να αξιοποιήσουµε τον κρατικό µηχανισµό, εντός και εκτός Ελλάδας, τις εγχώριες δοµές έρευνας και ανάπτυξης, το δίκτυο των διπλωµατικών υπηρεσιών και ειδικότερα των εµπορικών ακολούθων, για την προώθηση της ελληνικής παραγωγής στις διεθνείς αγορές.

Μπορούµε εν τέλει να αντλήσουµε κεφάλαια µεσο- µακροπρόθεσµου παραγωγικού προσανατολισµού, να ελκύσουµε επενδύσεις στην εθνολογική / πολιτισµική / παραγωγική ποικιλοµορφία και πλούτο, στη διάθεσή µας για εργασία, για δηµιουργία, για ζωή.

Μπορούµε! Θέλουµε;