ΕΡΤ3: Fade to Black

Λέξεις: Βασίλης Κατσάρας, Γιάννης Αγγέλου Εικόνα: Θανάσης Σταθόπουλος

Βράδυ 11ης Ιουνίου 2013. Στο κτίριο της Λεωφόρου Στρατού επικρατεί αναβρασμός, αλλά τα αίματα παγώνουν από τις φωνές στα γραφεία του δευτέρου ορόφου: “Ανακοίνωσαν το κλείσιμο της ΕΡΤ”. Λίγη ώρα αργότερα οι ίδιες φωνές σφραγίζουν αυτό που σήμερα χαρακτηρίζεται ως η χυδαιότερη πράξη στη σύγχρονη πολιτική ιστορία: “Μας έριξαν μαύρο!”.

Περίπου 25 χρόνια νωρίτερα, το απόγευμα της 14ης Δεκεμβρίου 1988, στον ίδιο όροφο της Στρατού, μία άλλη φωνή αναστάτωνε τα γραφεία: “Είναι έτοιμη η εκφώνηση ή θα γίνουμε ρεζίλι;”

Ήταν ο σύμβουλος της ΕΡΤ Τάσος Αλεξάκης. Λίγα λεπτά αργότερα η Μαρία Χούκλη και ο Μανόλης Κανάρης έγραφαν την πρώτη σελίδα στην ιστορία του τηλεοπτικού αέρα της ΕΡΤ3: “Κυρίες και Κύριοι καλησπέρα σας. Να μας ζήσει”.

Η ΕΡΤ3, θυμούνται οι παλιοί, προέκυψε από απλά μαθηματικά: Δύο και Ένα κάνουν Τρία. Δημιουργήθηκε από την συνένωση των τότε δύο κλιμακίων υπηρεσιών και εργαζομένων. Της ΥΕΝΕΔ, που ήταν υπεύθυνο για την λειτουργία της ΕΤ2 και της ΕΡΤ που στελέχωνε την ΕΤ1.

Τυπικά –και μόνο- είχε διοικητική, οργανωτική και οικονομική αυτοτέλεια. Για αυτό επέμεινε ο τότε αρμόδιος υπουργός Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος, κατά τραγική ειρωνεία, σφράγισε και το (προσωρινό;) τέλος της, ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης που έριξε μαύρο στον τηλεοπτικό της αέρα. Επίσης μόνο θεωρητικά και ποτέ στην πράξη η οικονομική αυτοτέλεια της ΕΡΤ3 βασιζόταν στην είσπραξη του 10% του ανταποδοτικού τέλους που πληρώναμε στους λογαριασμούς της ΔΕΗ για την ΕΡΤ. Στην πραγματικότητα ποτέ, καμία διοίκηση της ΕΡΤ Α.Ε. δεν απέδωσε στην ΕΡΤ3 το 10%, αλλά λιγότερο.

Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της η τηλεόραση της ΕΡΤ-3 εκπέμπει πρόγραμμα διάρκειας μόλις πέντε ωρών την εβδομάδα. Το 1990 το πρόγραμμα εμπλουτίζεται και διαρκεί περίπου 43 ώρες για να φτάσει το 2008 στις 168 ώρες την εβδομάδα.

Η κατεύθυνση του προγράμματος παρέμεινε σταθερή στα 25 χρόνια του (πρώτου) κύκλου ζωής της. Με επιμονή και προσήλωση στην ψύχραιμη και έγκυρη ενημέρωση, την προβολή κοινωνικών και πολιτισμικών θεμάτων από την περιφέρεια, με έμφαση την Μακεδονία και τη Θράκη και την ανάδειξη θεμάτων από το χώρο των Βαλκανίων. Νωρίς στη διάρκεια της ιστορίας της η ΕΤ-3 προσανατολίστηκε στην παραγωγή ντοκιμαντέρ και σήμερα κληρονομεί στις σύγχρονες γενιές τη σημαντική παρακαταθήκη ενός πλούσιου αρχείου, σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από κάθε γωνιά της χώρας.

Η ποιότητά της ξεχωρίζει πρώτα στο κοινό και στη συνέχεια, με τις πολλαπλές βραβεύσεις και διακρίσεις της, σε διεθνή φεστιβάλ, ιδρύματα προαγωγής της δημοσιογραφίας, επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Καινοτομεί όμως και τεχνολογικά. Το 1996 εκσυγχρονίζει τις εγκαταστάσεις της, δημιουργεί ψηφιακά στούντιο και θάλαμο ροής προγράμματος και μεταδίδει για πρώτη φορά στην Ελλάδα πρόγραμμα “συστήματος ευρείας οθόνης” 16:9, σύστημα το οποίο υιοθέτησαν στη συνέχεια οι άλλοι τηλεοπτικοί σταθμοί της χώρας.

Πολλοί ξεχνούν το «Ρ» της ΕΡΤ3. Όχι όμως το κοινό της Θεσσαλονίκης, της Μακεδονίας και της Θράκης και ο απανταχού απόδημος ελληνισμός.

Μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της, ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Μακεδονίας. Το πρώτο του πρόγραμμα, το ενημερωτικό, ο 102fm. Προηγμένος τεχνολογικά ως ο πρώτος ψηφιακός ραδιοφωνικός σταθμός της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με μεγάλες συνεργασίες όπως αυτές με το BBC και τη Deutsche Welle, γίνεται η Φωνή της Μακεδονίας και της Θράκης.

Ως το «Ραδιόφωνο του Πολιτισμού» μένει στην ιστορία το δεύτερο πρόγραμμα ο 9,58. Φιλόξενη συχνότητα για τους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, ο 9,58 πραγματοποιεί στην πράξη πολιτισμική παρέμβαση στην κοινωνία.

Στον ελληνισμό των πέντε ηπείρων και των επτά θαλασσών απευθύνεται για χρόνια το τρίτο πρόγραμμα της ΕΡΤ3 που εκπέμπει στα Βραχέα κύματα και μετατρέπεται σε δίαυλο επικοινωνίας για εκατομμύρια έλληνες οι οποίοι διαμένουν μίλια μακριά από τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.

Θέλοντας να καταγράψουμε τα «μεγάλα ονόματα» που γέννησε η ΕΡΤ3 επιλέξαμε να σταθούμε στους μικρούς της ήρωες. Είναι αυτοί που επί 25 χρόνια φρόντιζαν να μεταδίδεται πρόγραμμα σε μία τηλεοπτική συχνότητα και τρεις ραδιοφωνικές, ενώ αριθμούσαν λιγότεροι και από το προσωπικό ενός, οποιουδήποτε, τηλεοπτικού σταθμού.