Everyday sexism ή πώς να αναγνωρίσετε τον καθημερινό σεξισμό

Λέξεις: Λένα Διαμαντή

Σύμφωνα με τη Σύσταση της Επιτροπής Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, ο σεξισμός είναι κάθε πράξη, χειρονομία, οπτική αναπαράσταση, προφορικός ή έγγραφος λόγος, πρακτική ή συμπεριφορά που βασίζεται στην ιδέα ότι ένα πρόσωπο ή μια ομάδα προσώπων υπερέχει λόγω του φύλου του.

Όλα αυτά εκδηλώνονται στη δημόσια ή ιδιωτική σφαίρα, επιφέροντας την παραβίαση της αξιοπρέπειας ή των δικαιωμάτων, τη σωματική ή σεξουαλική ή ψυχολογική ή κοινωνικοοικονομική βλάβη, τη δημιουργία ενός εξευτελιστικού ή προσβλητικού εχθρικού περιβάλλοντος, εμποδίζοντας την αυτονομία και την πλήρη εφαρμογή των ανθρώπινων δικαιωμάτων και διατηρώντας, παράλληλα, τα στερεότυπα των φύλων.

Ο σεξισμός υπάρχει παντού. Στον προφορικό ή/και γραπτό λόγο, σε καθημερινές μας συνήθειες, σε πρακτικές που συμβαίνουν στον εργασιακό μας χώρο, στην κοινωνική και οικογενειακή ζωή μας. Παντού. Τον σεξισμό των βιώνουν σχεδόν αποκλειστικά οι γυναίκες.

Το πρόβλημα είναι ότι έχουμε «συνηθίσει» τόσο πολύ σε αυτή την κατάσταση που δεν αντιδρούμε, γιατί τη θεωρούμε «φυσιολογική».

Τα παιδιά από μικρά δέχονται διαφορετικές φιλοφρονήσεις από τους ενήλικες γύρω τους. Τα αγοράκια «πρέπει» να είναι δυνατά, γενναία, ζωηρά, να μην κλαίνε, να μην παίζουν με κοριτσίστικα παιχνίδια ούτε να συμπεριφέρονται σαν κορίτσια.

Τα κοριτσάκια από την άλλη πρέπει να είναι χαμογελαστά, με ωραία ρουχάκια, να μην είναι αγοροκόριτσα, να μάθουν νοικοκυριό και άλλα ωραία…

Και αν στις σύγχρονες οικογένειες αυτά τείνουν να ελαχιστοποιηθούν από αρκετούς γονείς, εντούτοις περιοδικά, ηλεκτρονικά παιχνίδια, ιστοσελίδες που απευθύνονται στα μεν ή στα δε έχουν άλλη άποψη. Προβάλλουν και προωθούν πρότυπα δυνατών αγοριών και όμορφων κοριτσιών.

Αλλά και μέσα στο σπίτι αυτό που εισπράττουν τα περισσότερα παιδιά είναι ότι τις περισσότερες φορές η μαμά είναι αυτή που κάνει σχεδόν όλες τις οικιακές δουλειές. Οι γυναίκες κάνουν το μεγαλύτερο μέρος της μη πληρωμένης εργασίας στη φροντίδα της οικογένειας και του σπιτιού.

Και μεγαλώνοντας, τα αγόρια είναι, αυτά που θα δεχτούν λιγότερα σχόλια για την εμφάνιση τους σε αντίθεση με τα κορίτσια.

Και στο δρόμο, σπάνια κάποιο αγόρι θα δεχτεί «πείραγμα», ενώ τα κορίτσια το αντιμετωπίζουν καθημερινά.

Ακόμα κι αν η κατάσταση χειροτερεύσει και υπάρξει σωματική επαφή ή απειλή ή βιασμός τότε είναι πιθανό το κορίτσι να «τα θέλε».

Ο άντρας είναι «καλύτερος» υποψήφιος για θέση ευθύνης σε μια εταιρεία, γιατί η γυναίκα θα γίνει ή είναι μητέρα, επομένως δεν είναι «καλή» γι αυτή τη θέση. Και είναι φυσιολογικό ο άντρας να πληρώνεται περισσότερο για την ίδια ακριβώς δουλειά από ότι μία γυναίκα, διότι «έχει οικογένεια να θρέψει».

Ο άντρας «φοράει παντελόνια» γι αυτό είναι έντιμος και έχει μπέσα και δεν κλαψουρίζει σα «γυναικούλα». Επίσης οδηγεί καλύτερα γι αυτό και κανένας δεν στο στέλνει να πάει στην κουζίνα του.

Αυτά και άλλα πολλά αντιμετωπίζουν οι γυναίκες καθημερινά. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα στην Laura Bates να δημιουργήσει το Everyday Sexism Project. Μια ηλεκτρονική πλατφόρμα όπου γυναίκες, αλλά και άντρες από όλο τον κόσμο γράφουν τις προσωπικές τους ιστορίες και εμπειρίες σεξισμού που έχουν βιώσει. Ιστορίες που πολλές φορές δεν έχουν ειπωθεί γιατί γυναίκες που δέχονται το σεξισμό, ντρέπονται ή φοβούνται ή τελικά απλά δεν γίνονται πιστευτές ή τις θεωρούν υπερβολικές και μυγιάγγιχτες.

Το εντυπωσιακό είναι ότι στο Everyday Sexism Project 50.000 γυναίκες κατέθεσαν τις εμπειρίες τους μέσα σε 18 μήνες. Εκ τότε καθημερινά δεκάδες ιστορίες αποτυπώνουν την κατάσταση. Πολλές εμπειρίες είναι κοινές. Άλλες πάλι ξεπερνούν κάθε φαντασία. Αυτό που δείχνει το project είναι ότι ο σεξισμός είναι καθημερινός και συμβαίνει παντού. Όλα συνδέονται μεταξύ τους. Μια λέξη, μια χειρονομία, η συνήθεια, η απάθεια σε τέτοια φαινόμενα και στο τέλος η βία.

Νόμοι υπάρχουν. Μπορεί να χρειάζονται βελτίωση, αλλά υπάρχουν. Οι συμπεριφορές και οι απόψεις μας είναι αυτές που πρέπει να αλλάξουν. Χρειαζόμαστε πολιτιστική και κοινωνική αλλαγή στις συμπεριφορές μας προς τις γυναίκες και τη βία κατά των γυναικών. Όλοι μας αποτελούμε κομμάτι της λύσης του προβλήματος. Η δικής μας συμπεριφορά, η μη ανεκτικότητα μας σε κάτι που θα δούμε γύρω μας, το μποϋκοτάζ σε εκπομπές ή έντυπα που προάγουν το σεξισμό, η διεκδίκηση της ισότητας, η εξωστρέφεια είναι η απάντηση για την μείωση και τελικά την εξάλειψη του φαινομένου.

*Η Λένα Διαμαντή είναι Life & Business coach και μέλος της ομάδας SHE – Society for Help and Empowerment