Face the book

Σας προειδοποιώ: το παρακάτω κείμενο βρίθει τεχνολογικών όρων και νεοτερισμών (!). Δευτέρα πρωί «μπαίνω» στο Facebook, μετά από τριήμερη απουσία. Οι «Ενημερώσεις» και η «Αρχική σελίδα» μου, όπως λέγονται, αφού έχω επιλέξει να το χρησιμοποιώ στα ελληνικά, μου παρέχουν σε μερικά δευτερόλεπτα πλήθος πληροφοριών. Όχι απαραίτητα χρήσιμων. Ξεκινώντας από τις κλασικές ευχές καλοπροαίρετων φίλων όπως «Καλημέρα από τη βροχερή/χιονισμένη/ηλιόλουστη/ πάντα όμορφη Θεσσαλονίκη», μέχρι τις φωτογραφίες από σημεία που ήδη χιονίζει με τις ευχές να δούμε σύντομα μία άσπρη μέρα, καταλήγουν στην εύλογη ανησυχία για την κατάσταση της χώρας. Για την οποία συνηθίσαμε τελευταία να πατάμε ένα like γνέφοντας αυτάρεσκα σε κάθε post (λέγε με και «ανάρτηση») τυχόν επαναστατημένου νέου, κάθε ηλικίας, έξυπνα γραμμένου. Και μετά να γυρνάμε πλευρό. Ευτυχώς, δε χάσαμε κάποιον διάσημο το Σαββατοκύριακο σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, γιατί θα πήζαμε πάλι σε “”R.I.P” και αποχαιρετισμούς «εκεί στη γειτονιά των αγγέλων».

Το αντίστοιχο γίνεται το βράδυ λίγο πριν κλείσουν οι υπολογιστές. «Καληνύχτα με το αγαπημένο…» και τα video με τα πιο πολλά like είναι τα πιο κλισέ, πολυπαιγμένα τραγούδια. Κάτι σα Μάλαμα μιξαρισμένο με James σκέφτομαι χαιρέκακα. Το οικείο δε φοβίζει ποτέ. Από την άλλη είναι όντως φορές που θέλεις να μοιραστείς ένα τραγούδι που σου ήρθε στο νου και τι να κάνεις.

«Facebook κουράζεις» σκέφτομαι. Aποφασίζω πως στο εξής Παρασκευή απόγευμα λίγο μετά την εκπομπή στο ραδιόφωνο, θα αποχαιρετώ το fb. Κάτι σαν ωράριο εργασίας δηλαδή, καθώς η συνηθισμένη δικαιολογία για τις ώρες που περιδιαβαίνω σε τούτο είναι πως «με βοηθά στη δουλειά μου». Όντως με βοηθάει, ας μην το αδικώ.

Έστησα τη σελίδα μου σχετικά νωρίς το 2008 για να επικοινωνώ με μία φίλη, η οποία μετατέθηκε σε νησί. Μου εξήγησε πώς λειτουργεί ένας κοινός μας φίλος (όπως λέμε “mutual”). Είχε για μένα ενδιαφέρον να ανταλλάσουμε μηνύματα, να βλέπω τις φωτογραφίες της, να την πειράζω για τα χάλια της ομάδας της. Μετατέθηκε στη Θεσσαλονίκη. Όμως εγώ ξέμεινα στο «φατσοβιβλίο» να συζητώ με φίλους διαδικτυακούς και αληθινούς, τις ώρες που η καθημερινότητα μας κρατά κολλημένους μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή.

Στα χρόνια που ακολούθησαν μπήκαν πλέον οι πάντες. Ή σχεδόν. Πώς αλλιώς να εξηγήσεις τα εισερχόμενα μηνύματα με μαντινάδες από την Κρήτη και συνταγές από κυρίες που δε γνώριζα; Πώς να εξηγήσεις τα μηνύματα από ασφαλιστές και κυρίους που δραστηριοποιούνται σε αυτές τις εταιρίες «πυραμίδα» και ήθελαν να με προσηλυτίσουν γιατί είμαι «χαμογελαστή, κοινωνική, δημιουργική, δυναμική και ενδιαφέρουσα»; Είμαι όντως ή μοιάζω; Ή μήπως είναι οι 5000 φίλοι της Eva Kousiopoulou A Full που προσελκύουν το ενδιαφέρον στελεχών κομμάτων από την άλλη άκρη της Ελλάδας που για τους ίδιους λόγους προτείνουν να ασχοληθώ με την πολιτική; Είναι προφανές κύριοι. Μπήκαμε σε προεκλογική περίοδο.

Σύμφωνα πάντως με τους όρους του fb δεν επιτρέπεται να έχω περισσότερους «φίλους». Εκτός αν είμαι αποφασισμένη να δημιουργήσω ένα δεύτερο προφίλ και να γίνω τηλε-περσόνα. Δεν είμαι.

Περνώντας τον καιρό μου στο fb διαπιστώνω χαρούμενη πως συμβαίνουν εξαιρετικά πράγματα στην πόλη. Καθημερινά μπορώ να πάω σε περίπου 180 εκδηλώσεις από παρουσιάσεις βιβλίων και εκδηλώσεις Μουσείων, τα οποία σιγά σιγά μπήκαν και αυτά στο χορό της «κοινωνικής δικτύωσης» μέχρι σε πάρτι με τον τραγουδιστή του «Τσικουλάτα» την ερχόμενη Παρασκευή. Με προσκάλεσε μία ομάδα με τον τίτλο «Κάντε κράτηση τώρα 697…». Είμαι απόλυτα ειλικρινής: δε ξέρω πώς έγινα μέλος αυτής της «κλειστής ομάδας»! Θα μηνύσω το Ζούκερμπεργκ σκέφτομαι, αλλά τελικά επιλέγω «αποχώρηση από την ομάδα». Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ , ο απόφοιτος του Χάρβαρντ και ιδρυτής του fb είδε τα κατορθώματα του να γίνονται ταινία. Το φιλμ “The social network” απέσπασε στην περσινή απονομή των Όσκαρ τρία αγαλματίδια (έστω και τα Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου, Μοντάζ και Μουσικής). Είδε και τους αριθμούς στον τραπεζικό του λογαριασμό να αυξάνονται ιλιγγιωδώς, γιατί να τον προβληματίσω;

Ο ιστοχώρος κοινωνικής δικτύωσης ξεκίνησε στις 4 Φεβρουαρίου του 2004, αλλά έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Το Facebook σήμερα μετρά πάνω από 800 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τους 3.500.000. Είναι, σύμφωνα με την Alexa, το 2ο δημοφιλέστερο web site του πλανήτη μετά το Google ( το You Tube είναι το 3ο, ενώ το Twitter βρίσκεται στην 9η και το πιο επαγγελματικό LinkedIn μόλις στη 12η). Παραμένει η διασημότερη κοινωνική περιοχή δικτύωσης στις περισσότερες αγγλόφωνες χώρες και ένα από τα δημοφιλέστερα sites για ανέβασμα φωτογραφιών, με περισσότερες από 14 εκατομμύρια φωτογραφίες καθημερινά.

Μου θυμίζει τα λευκώματα που γράφαμε στο σχολείο. Άλλωστε και εδώ βρίσκεις παλιούς συμμαθητές, συμφοιτητές, συναγωνιστές κ.α. Και παλιούς έρωτες βρίσκεις και βλέπεις πως δίκαια τους αγάπησες γιατί ήταν μια χαρά παιδιά. Ή χαίρεσαι που απέκτησαν κοιλιά, φαλάκρα, τρεις αποτυχημένους γάμους κ.α. Και νέους έρωτες βρίσκεις, όπως μαθαίνω και όπως παρατηρώ έκπληκτη με το τι… φέσι κυκλοφορεί. Είναι αστείο και λυπηρό μαζί. Τελικά κατέληξα ότι αυτό που κυριαρχεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) και τα κοινωνικά δίκτυα (social networks) είναι πως όσο και αν η πλειοψηφία προσπαθεί να ΜΗΝ είναι ο εαυτός της τελικά είναι. Θα το έλεγα και δημοκρατία του διαδικτύου.

Στην αρχή πατούσα “add” και επιβεβαίωνα κάθε αίτηση φιλίας. Σε όλες! Εκτός από λιγοστές ύποπτες περιπτώσεις με ημίγυμνους μποντι-μπιλντεράδες και κοπέλες με υπερβολικά εκτεθειμένα προσόντα. Τώρα που το σκέφτομαι αυτό είναι ρατσιστικό. Από την άλλη, η αρχική φωτογραφία στο προφίλ μου από κάτι ευτυχισμένες διακοπές (υπάρχουν δυστυχισμένες διακοπές;) με χαμηλωμένο το βλέμμα, αλλά με την τιρκουάζ θάλασσα του Ιονίου στο φόντο είχε τεράστια επιτυχία. Αντίθετα απόλυτα αποτυχημένη ήταν η επιλογή μου να έχω στο προφίλ μία φωτογραφία των νεαρών Dubliners να πίνουν μαύρη μπύρα. Χρησιμοποιούσαν το φέρετρο ενός Ιρλανδού φίλου για τραπεζάκι. Δεν είχα λάβει ούτε μία αίτηση φιλίας.

Βρήκα φίλους, γνωστούς, γείτονες, ανιψάκια και συναδέλφους από τις δεκάδες δουλειές που έκανα με τους οποίους δε συναντιόμαστε πια παρά σπάνια, αν και το θέλουμε. Χάρη στο fb απέκτησα χωρίς να το περιμένω μία πολυαγαπημένη «πεν παλ» που σκοπεύω να κρατήσω για πάντα, έναν Αθηναίο φίλο που με το που βλέπω μήνυμα στο inbox γελώ πριν ακόμα διαβάσω τι γράφει και ένα νέο ευφυέστατο φίλο, τον οποίο επέλεξα εξαιτίας της αστείας «άφρο» φωτογραφίας στο προφίλ του. Δεν είμαι ποτέ συνδεδεμένη για chat (η σωστή μετάφραση θα ήταν «χαζοκουβέντα») μιλώ ωστόσο με οποιονδήποτε χρειαστεί για τη δουλειά. Είναι σαν να απόκτησα ένα επιπλέον e-mail. Μου παίρνει χρόνο. Γνωρίστηκα με ακροατές και ακροάτριες. Στη δυναμική του fb υπέκυψαν και οι πιο δύσπιστοι ειδικά όταν ο 958 κινδύνεψε. Και γίναμε μια παρέα. Ή αυτό ελπίζω.

Υπάρχουν ωστόσο και κάποιοι κανόνες στο social networking. Ή θα έπρεπε να υπάρχουν. Μη χρησιμοποιείτε ψευδώνυμα. Μη χρησιμοποιείτε μονάχα φωτογραφίες μοντέλων, ηθοποιών κ.α. Οφείλετε να είστε ο εαυτός σας για να «παίζουμε» επί ίσοις όροις. Δεν είναι τυχαίο που βλέπεις παντού διαφημίσεις για επαγγελματικές φωτογραφίες. Κάπως πρέπει να ζήσει ο κλάδος των φωτογράφων! Αποδίδετε τα credits, τα εύσημα σε αυτόν που είχε την αρχική ιδέα, σκέφτηκε την ατάκα, έγραψε το αστείο, ανέβασε τη φωτογραφία ή το άρθρο. Κλέψτε τίμια! Οι μισές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές αυτό κάνουν: «δανείζονται» ατάκες και τι «παίζει» σε fb και Twitter, όπου -λένε- ήδη ότι τιτιβίζουν εκατομμύρια. Επίσης φτάνει με τα κεφαλαία. Είναι σα να φωνάζετε για να επιβάλλετε τη γνώμη σας. Χάνετε το δίκιο σας και δεν το θέλετε. Και τέλος μην εισβάλετε στους ξένους «τοίχους» για διαφημιστικούς λόγους, εκτός αν σας έχουν δώσει την άδεια. Τα κορόιδα. Ειλικρινά νομίζω θα ήταν χρήσιμο ένα savoir vivre του social networking. Αναρωτιέμαι τι θα έλεγε σχετικά ο Ζαμπούνης.

Μπορείς πλέον να ξέρεις, τουλάχιστον για αυτούς που έχεις μία- διαδικτυακή-επικοινωνία, ακόμα και τι ώρα μπαίνουν στο fb. Με ρωτούν ερωτοχτυπημένες φίλες αν είδα το αντικείμενο του πόθου τους στην τάδε συναυλία. «Όχι; Μα είχε πατήσει ότι θα είναι εκεί!». Πόσο χρονών είστε γυναίκες; Πολλές φορές απαντούμε θετικά στην πρόσκληση μιας εκδήλωσης, απλά γιατί θα θέλαμε να είμαστε εκεί ή για να δηλώσουμε την υποστήριξη μας ή για να πούμε «ok ελήφθη». Και σας διαβεβαιώνω ότι αυτοί που δε θα απαντήσουν στην πρόσκληση είναι συνήθως αυτοί που εμφανίζονται. Και ενώ οι απ’ έξω, αυτοί που δεν έχουν σελίδα στο fb και δεκάδες άρθρα στο διεθνή τύπο μιλούν για παρακολουθήσεις και παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων μέχρι και λογισμικό δημιούργησαν για να δηλώνεις που βρίσκεσαι. «Είμαι με τον Τάκη και τρώμε κουτσομούρες στη ψαροταβέρνα «Τα 7 αδέρφια». Αυτό προ κρίσης, τώρα που το σκέφτομαι.

Υπάρχει και λογισμικό, το οποίο δίνει στους χρήστες τη δυνατότητα να βλέπουν ποιος τους διέγραψε, αλλά και ποιος βλέπει τον «τοίχο» τους, χωρίς να πατάει ένα like να δώσει το παρόν! Άλλωστε όπως μου είχε πει κάποιος «δεν πατώ ποτέ like από άποψη». Παρ’ όλα αυτά ο «υπεράνω» ήταν ο καλύτερα ενημερωμένος για το ποιος γράφει και τι στο «φατσοβιβλίο». Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει πολύς κόσμος που παρακολουθεί τι δηλώνεις, με ποιους είσαι και με ποιους χαριεντίζεσαι. Προσοχή: αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα τόσο στην εργασία, όσο και στην κρεβατοκάμαρα. Όπως και να ‘χει οι ενήλικοι χρήστες -θεωρώ- δημοσιοποιούν αυτά που επιλέγουν να δημοσιοποιήσουν.

Οι Έλληνες εξαιτίας της κρίσης, υπολογίζεται ότι μείωσαν σε ποσοστό 10% την αποστολή των SMS. Στέλνουν πλέον ευχές και συνεννοούνται μέσω Facebook, σε τέτοιο βαθμό που οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας προβληματίζονται. Πατούν like σε κοινωφελείς σκοπούς (causes) χωρίς να πληρώσουν τίποτα. Κάνουν επανάσταση χωρίς να κάνουν τίποτα. Χωρίς να διακινδυνεύσουν τίποτα.

Πρόσφατα ανακοινώθηκε η χρήση του «Χρονολόγιου» ενός μάλλον πιο πολύπλοκου προφίλ. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του Timeline «το «Χρονολόγιο» σας δίνει ένα εύκολο τρόπο να ανακαλύψετε ξανά τα πράγματα που μοιραστήκατε…Επίσης σας επιτρέπει να μοιραστείτε νέες εμπειρίες, όπως τη μουσική που ακούτε ή τα χιλιόμετρα (;) που τρέχετε». Η πρώτη ερώτηση-σχόλιο στη σχετική ανακοίνωση ήταν «Πώς ακυρώνουμε το χρονολόγιο για να επανέλθουμε στο προηγούμενο προφίλ;». Υπήρξαν πολλές διαμαρτυρίες, για το θέμα. Το Facebook δηλώνει ωστόσο πως δε δίνεται πλέον η δυνατότητα επιστροφής και σε λίγο όλοι θα δουν τον «τοίχο» τους να… εκσυγχρονίζεται .

Η νέα ελληνική τάση είναι να αφήνεις τη σελίδα σου «ανοιχτή» σε όλους. Αυτό καταργεί την αρχική ιδέα του fb, δείχνει πόσο cool και άνετος είσαι. Επίσης σημαίνει ότι διαφορετικά θα περίμενες ακόμη δύο τρία χρόνια για να αποκτήσεις τετραψήφιο αριθμό φίλων!

Το 2000 έγραψα ένα άρθρο για την αγωνία της απώλειας… κλήσεων παρατηρώντας τους διπλανούς να γεμίζουν το τραπέζι της παρέας τους με συσκευές κινητών τηλεφώνων. Από τότε μέχρι σήμερα τίποτε δεν άλλαξε. Προστέθηκαν μονάχα τα i –phones, τα smartphones και πλέον και τα οχτάχρονα διαθέτουν κινητό. Οι αναπάντητες έγιναν δημοφιλές μπουζουκο-ποπ άσμα, γράφτηκαν δεκάδες μελέτες για τις συνέπειες της κινητής τηλεφωνίας και βιβλία τύπου «Έχω κλήση άρα υπάρχω» μπήκαν στα ευπώλητα.

Παρ’ όλα αυτά είμαι υπέρ της τεχνολογίας. Απόλυτα υπέρ της σωστής χρήσης της, όπως θα έλεγε ο πατέρας. Υπέρ της διάχυσης της πληροφορίας, όπως γράφαμε στις εργασίες μας τη δεκαετία του ΄90.

Ξεκινάτε τώρα την ενασχόληση σας με το fb και την κοινωνική δικτύωση; Καλή σας τύχη! Αν και φοβάμαι ότι αργήσατε. Προλαβαίνετε, δεν προλαβαίνετε να τιτιβίσετε στο twitter ή να συνδεθείτε στο επόμενο μεγάλο διαδικτυακό βήμα για την ανθρωπότητα, όπως το Google+ αρκεί να σας προσκαλέσει κάποιος.

Όλα μοιάζουν προβλέψιμα εδώ, όπως και στην αληθινή ζωή. Ειδικά αν γνωρίζεις κάποιον. Κάθε τύπος ανθρώπου είναι εδώ. Αυτός που δε θα αφήσει τον άλλο να μιλήσει περισσότερο από τον ίδιο είναι εδώ και γράφει κατεβατά με κάθε ευκαιρία. Αυτός που το χρησιμοποιεί αυστηρά για ίδιον όφελος είναι εδώ και δε μπορεί να κρυφτεί. Οι ρομαντικές ψυχές, οι celebrities, οι μπροστά από την εποχή τους, οι αδιάφοροι, οι λίγο δύσκαμπτοι, οι μπερδεμένοι, αυτοί που ζουν στη φούσκα τους, αυτοί που θέλουν να επαναπροσδιοριστούν, να δημιουργήσουν ένα άλλο εαυτό, αυτοί που βαριούνται σπίτι, αυτοί που διψούν για επιβεβαίωση, αυτοί που ψάχνονται για καυγά. Είμαι και εγώ με τα J smile, τα χαμόγελα που σπεύδω να μοιράσω με κάθε ευκαιρία προσπαθώντας να μην πάρω τίποτα στα σοβαρά, ούτε τον εαυτό μου. Να πω «ψυχραιμία καλοί μου άνθρωποι»! Προσπαθώντας να στείλω λίγη καλή ενέργεια στους άλλους και πάλι για ίδιον όφελος: για να επιστρέψει σε μένα.