Γερμανικές Εκλογές 2025: Η ακροδεξιά δεν ανεβαίνει, είναι ήδη εδώ
Οι προχθεσινές εκλογές δεν είχαν τον χαρακτήρα εκπλήξεως, αλλά περισσότερο τον χαρακτήρα επιβεβαίωσης.
Λέξεις: Λάζαρος Καραβασίλης
Οι προχθεσινές εκλογές δεν είχαν τον χαρακτήρα εκπλήξεως, αλλά περισσότερο τον χαρακτήρα επιβεβαίωσης. Όλοι σχεδόν γνώριζαν ότι οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) θα πέσουν μαζί με τους Πράσινους (Die Grüne) και τους Φιλελεύθερους (FDP), πως οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU-CSU) θα κερδίσουν τις εκλογές, η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) θα σημειώσει σημαντική άνοδο, και η Ένωση για τη Σάρα Βάγκενεχτ (BSW) και το Αριστερό Κόμμα (Die Linke) θα μπουν οριακά στην ομοσπονδιακή βουλή. Οι περισσότερες από αυτές τις προβλέψεις αποτυπώθηκαν στο εκλογικό αποτέλεσμα. Η μόνη διαφορά ήταν στα ποσοστά.
Η εκλογική βραδιά βρήκε σχεδόν όλα τα κόμματα απογοητευμένα: το CDU-CSU πήρε λιγότερο απο το προσδωκόμενο 30% και σημείωσε άνοδο μόλις 4,4% απο το προηγούμενο του εκλογικό αποτέλεσμα (28,6% έναντι 24,2%). Το AfD ήλπιζε σε άνω του 25%, αλλά παρόλα αυτά κατάφερε να διπλασιάσει το ποσοστό του απο τις προηγούμενες εκλογές (20,8% σε σχέση με 10,4%). Το SPD σημείωσε τη χειρότερη ήττα του σε βάθος δεκαετιών με 16,4% και με τον πλέον αντιδημοφιλή υποψήφιο καγκελάριο σε βάθος εικοσιπενταετίας.
Οι Grüne περίμεναν παραπάνω, αλλά το 11,6% που πήραν μπορεί να αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί για μελλοντικό κυβερνητικό σχηματισμό. Το FDP με 4,3%, όπως και το BSW με 4,9% μένουν εκτός βουλής (όριο εισόδου 5%). Οι πρώτοι βλέπουν τις οποιεσδήποτε ελπίδες για κυβερνητικό αξίωμα να εξανεμίζονται και οι δεύτεροι βλέπουν το αρχικό ρεύμα που είχαν να εξασθενεί δραματικά.
Το μόνο κόμμα που έχει λόγο να αισιοδοξεί είναι το Die Linke. Έχοντας περάσει μια διάσπαση που οδήγησε στη δημιουργία του BSW και σημειώνοντας ποσοστά που το έδειχναν εκτός βουλής, κατάφεραν με μια εντυπωσιακή προεκλογική καμπάνια, όχι μόνο την είσοδο τους στη βουλή, αλλά να σημειώσουν και 8,8%, το καλύτερο τους αποτέλεσμα εδώ και αρκετά χρόνια.
Οι Γερμανοί συνέρρευσαν μαζικά στις κάλπες, σημειώνοντας συμμετοχή της τάξης του 83.5% και σπάζοντας ρεκόρ τριακονταετίας. Όχι τυχαία. Οι πρόσφατες ενέργειες του CDU-CSU να προωθήσει ένα νομοσχέδιο για το μεταναστευτικό με τη βοήθεια του AfD δημιούργησε αντιδράσεις από τα υπόλοιπα κόμματα και απο την ίδια τη Γερμανική κοινωνία που βλέπει μια πιθανή συνεργασία των δύο κομμάτων με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ο επόμενος καγκελάριος, Friedrich Merz, παρόλες τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις του πως δεν θα συμπράξει με το AfD, εργαλειοποιεί συνεχώς την ατζέντα της ακροδεξιάς, υποσχόμενος μαζικές απελάσεις, αλλαγές στο νόμο περί ιθαγένειας, αυστηρή πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας και υποσχέσεις για μια σταθερή κυβέρνηση για το «συμφέρον της Γερμανίας».
Η τελευταία υπόσχεση ίσως να είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Η Γερμανία είναι γνωστή για το πως οι διαδικασίες σχηματισμού κυβέρνησης και οι διαβουλεύσεις μεταξύ των κομμάτων μπορεί να διαρκέσει μήνες. Η προηγούμενη κυβέρνηση χρειάστηκε περίπου 2 μήνες για να γίνει η συμφωνία μεταξύ SPD, FDP και Grüne. Με το FDP και το BSW εκτός βουλής υπάρχουν 3 σενάρια σχηματισμού κυβέρνησης, η οποία χρειάζεται 316 έδρες: σύμπραξη CDU-CSU, SPD και Grüne, Μεγάλος Συνασπισμός (Große Koalition) μεταξύ CDU-CSU και SPD ή συνεργασία μεταξύ CDU-CSU και AfD. Η τελευταία πιθανότητα δυστυχώς δεν είναι τόσο μακριά όσο θα ήθελε να πιστεύει η γερμανική κοινωνία και θα εξαρτηθεί απο τις κινήσεις του Merz και τις συνεργασίες που επιθυμεί, όπως επίσης και τον υπόλοιπων κομμάτων. Μέχρι στιγμής, η ήττα του SPD απαγορεύει στον απερχόμενο καγκελάριο Olaf Scholz να επιδιώξει μια κυβερνητική συνεργασία, όπως δήλωσε ο ίδιος, ενώ οι Grüne θα πρέπει να κάνουν πολλές υποχωρήσεις, απο τη στιγμή που ο Merz προωθεί μια ατζέντα κατά της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Επι της ουσίας όμως το πραγματικό δίλημμα είναι ένα: αν το ακροδεξιό AfD θα είναι στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση τώρα η όχι. Αν το CDU-CSU συμπράξει με το AfD τότε η ακροδεξιά αναλαμβάνει κυβερνητικό πόστο σε ομοσπονδιακό επίπεδο για πρώτη φορά μετά το 1945 και αποκτά πρόσβαση σε δεδομένα, υπηρεσίες και κρατικούς μηχανισμούς με απρόβλεπτες συνέπειες. Αν δεν μπει στη κυβέρνηση, παραμένει αξιωματική αντιπολίτευση και δημιουργεί ένα πιο ηγετικό προφίλ για να διεκδικήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση σε λίγα χρόνια. Σε κάθε περίπτωση δεν προμηνύεται καμία θετική εξέλιξη για τη γερμανική πολιτική σκηνή στο άμεσο μέλλον. Η ακροδεξιά δεν βρίσκεται σε άνοδο. Είναι εδώ και ετοιμάζεται να αναλάβει κυβερνητικά πόστα.
*Ο Λάζαρος Καραβασίλης είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης
